Eurocopter Écureuil
Z Wikipedii
| Eurocopter AS 350 Écureuil | |
 |
|
| Dane podstawowe | |
| Państwo | Francja |
| Wytwórnia | Aérospatiale, Eurocopter |
| Typ | lekki śmigłowiec wielozadaniowy |
| Konstrukcja | półskorupowa z kompozytów z elementami ze stopów lekkich |
| Załoga | 1 + 5 |
| Historia | |
| Dane techniczne | |
| Napęd | patrz tabela |
| Moc | patrz tabela |
| Wymiary | |
| Średnica wirnika | 10,69 m |
| Długość | 12,94 m |
| Długość kadłuba | 10,93 m |
| Wysokość | 3,14 m |
| Masa | |
| Własna | patrz tabela |
| Startowa | patrz tabela |
| Osiągi | |
| Prędkość max. | patrz tabela |
| Wznoszenie max. w locie pionowym | patrz tabela |
| Pułap praktyczny | patrz tabela |
| Zasięg | patrz tabela |
| Dane operacyjne | |
Eurocopter AS 350 Écureuil (fr. Wiewiórka) - rodzina lekkich wielozadaniowych śmigłowców produkowanych przez francuski koncern Aérospatiale wchłonięty w styczniu 1992 przez konsorcjum Eurocopter. Pierwszy śmigłowiec Aérospatiale produkowany seryjnie na taśmie montażowej. Najbardziej udany śmigłowiec europejski używany do celów wojskowych i cywilnych.
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] AS 350
Prace projektowe nad śmigłowcem Écureuil, następcą znakomitego Alouette II rozpoczęły się we wczesnych latach 70. XX wieku, skutkując powstaniem śmigłowca oznaczonego jako AS 350 Écureuil. Pierwszy lot prototypu napędzanego silnikiem Avco Lycoming LTS-101 miał miejsce 27 czerwca 1974 roku, a drugiego, z silnikiem Turboméca Arriel, 14 lutego 1975 roku. Zbudowano 9 egzemplarzy przedprodukcyjnych z których pierwszy wzniósł się w powietrze pod koniec roku 1977.
Pierwsze dostawy seryjnego śmigłowca oznaczonego jako AS 350B z silnikiem Arriel rozpoczęły się w 1978 roku. Wersja przeznaczona na rynek USA oznaczona jako AS 350C AStar napędzana była takim samym silnikiem co pierwszy prototyp, Lycoming LTS-101. Wkrótce zastąpiono ten silnik mocniejszym, zmieniając oznaczenie śmigłowca na AS 350D AStar. Śmigłowce AStar były składane w Stanach Zjednoczonych przez Aérospatiale Helicopters Division w Grand Prairie w Teksasie.
AS 350 Écureuil jest śmigłowcem o bardzo wysokich parametrach, dużej niezawodności i niskich kosztach utrzymania. Standardowo posiada 6 miejsc (są też wersje 5 miejscowe i 7 miejscowe) w kabinie, kadłub zbudowanej jest z nowoczesnych materiałów syntetycznych takich jak poliwęglany, włókna szklane itp. Śmigłowiec jest wyposażony w nową głowicę wirnika głównego, Staraflex składającą się z bardzo niewielu elementów (około 25% elementów normalnego wirnika), dzięki czemu dużo tańszej i bardziej niezawodnej co pozwoliło wydłużyć czas jej resursu.
Najnowsza wersja śmigłowca AS 350E3 Écureuil produkowana przez konsorcjum Eurocopter (w którego skład weszła Aérospatiale) oblatana 4 marca 1997 roku, charakteryzuje się większą mocą, udźwigiem, pojemnością przestrzeni ładunkowej i szerszym zakresem temperatur pracy silnika. Może też osiągać wyższy pułap i większe prędkości.
Najmocniejszym punktem tej konstrukcji jest elektronicznie sterowany silnik Turboméca Arriel 2B o mocy 847 KM, oraz zmodyfikowane wyposażenie kabiny pilota zawierające wielofunkcyjne wyświetlacze pokazujące parametry pracy silnika i innych systemów śmigłowca. Śmigło ogonowe zostało zaadoptowane z dwusilnikowej wersji AS 355. Wyposażenie elektroniczne umożliwia zautomatyzowanie startu maszyny i optymalizację parametrów pracy silnika w zależności od warunków lotu.
14 maja 2005 na śmigłowcu AS 350B3 ustanowiono rekord wysokości wlatując na najwyższy szczyt świata Mount Everest. Było to pierwsze w historii zdobycie tego szczytu przy pomocy śmigłowca.
[edytuj] AS 550
Na początku lat 90., zbudowano wojskową wersje śmigłowca oznaczona jako AS 550 Fennec (fr. Fenek), którego przeznaczeniem jest zwalczanie czołgów, samolotów, wsparcie z powietrza, oraz transport i misje treningowe. Wersja bojowa nosi oznaczenie AS 550C3. Aktualnie Fennec pozostaje na wyposażeniu armii Singapuru, Danii, Francji, Marynarki Wojennej Australii i Sił Zbrojnych Brazylii, gdzie jest też licencyjnie produkowany przez Helibras jako HB 350.
Śmigłowiec w tej wersji jest wyposażony w opancerzone siedzenie pilota i może przewozić pięciu żołnierzy w przedziale pasażerskim, który może być zaadoptowany do celów ewakuacji i przewozu rannych (jeden pacjent na noszach i 2 osoby personelu medycznego). Możliwe jest też przewożenie w tej przestrzeni do 3m³ innego ładunku. Wersja wojskowa śmigłowca posiada drzwi odsuwane, a nie otwierane jak w cywilnym AS 350. Ponadto dodano bagażnik o pojemności 1m³ dostępny przez osobne drzwi po prawej stronie kadłuba za przedziałem pasażerskim.
Fennec jest wyposażony w urządzenia sterownicze dla jednego pilota, oprzyrządowanie umożliwiające widzenie w nocy, awionikę z systemami VOR/ILS, systemy łączności z możliwością transmisji kodowanej i wielofunkcyjne ekrany LCD wyświetlające informacje o parametrach lotu, systemów pokładowych i uzbrojenia. Śmigłowce AS 550 mogą przenosić uzbrojenie bardzo wielu typów, poczynając od przeciwpancernych pocisków rakietowych TOW, tak jak w duńskich AS 550C2 wyposażonych w systemy HeliTOW umieszczone na górze kabiny, umożliwiające strzelanie w dzień i w nocy, do podwieszanych zasobników z karabinami maszynowymi i działkami. Podwozie stanowią płozy z rur stalowych zaopatrzone opcjonalnie w nadmuchiwane pływaki, przeznaczone do awaryjnego lądowania na wodzie maszyn operujących nad akwenami morskimi.
[edytuj] AS 355
W celu podniesienia niezawodności i bezpieczeństwa lotu, oraz zwiększenia udźwigu śmigłowca, zmodyfikowano AS 350 dodając drugi silnik. Nowy typ maszyny oznaczono jako AS 355 Écureuil 2.
Prace projektowe nad dwusilnikową wersją śmigłowca Écureuil rozpoczęły się bardzo szybko po wprowadzeniu do produkcji modelu podstawowego, a pierwszy lot dwusilnikowej wersji odbył się 28 września 1979 roku. Prototyp był napędzany dwoma silnikami turbinowymi Allison 250-C20F' połączonymi z nową przekładnią główną. Modyfikacje w porównaniu z modelem AS 350 polegały na wzmocnieniu struktury kadłuba, zmianie układu paliwowego, systemów przeniesienia napędu i wirnika głównego do zastosowania w nowej dwusilnikowej konfiguracji. Wirnik zbudowany jest z głowicy Starflex tak jak w AS 350 i nowych kompozytowych łopat. Pierwszy typ dwusilnikowego śmigłowca wprowadzono do produkcji jako AS 355E, który na początku 1982 roku został zastąpiony typem AS 355F o większym udźwigu i nowymi szerszymi łopatami wirnika głównego. Ten z kolei model modyfikowano dwukrotnie: w styczniu 1984 do AS 355F-1 i grudniu 1985 do AS 355F-2 sukcesywnie zwiększając ich udźwig.
Obecnie produkowany śmigłowiec typu AS 355N Écureuil 2 napędzany dwoma silnikami turbinowymi Turboméca TM-319 Arrius został certyfikowany w 1989 roku, a pierwsze egzemplarze dostarczono w 1992 roku. W USA jest on produkowany pod nazwą TwinStar, a w Brazylii jako HB 355 F2 Esquilo.
[edytuj] AS 555
Analogicznie jak w przypadku śmigłowca AS 350 i powstałego na jego bazie śmigłowca wojskowego AS 355, także Écureuil 2 jest budowany w wersji wojskowej pod tą samą nazwą Fennec.
[edytuj] Wersje śmigłowców Écureuil
- AS 350B Écureuil - pierwsza wersja produkcyjna
- AS 350BB Écureuil - wersja szkolna, używana przez RAF jako HT.1 i Royal Navy jako HT.2
- AS 350B3 Écureuil - wersja produkcyjna od 1997 roku
- AS 350D AStar - pierwsza wersja produkowana na rynek amerykański
- AS 350L - pierwsza wersja wojskowa
- AS 550A2 Fennec - śmigłowiec wsparcia
- AS 550C2 Fennec - wersja przeciwpancerna
- AS 550C3 Fennec - wojskowy odpowiednik AS 350B-3 Écureuil
- AS 550M2 Fennec - wersja morska transportowa
- AS 550S2 Fennec - bojowa wersja morska
- AS 550U2 Fennec - wersja transportowa
- AS 355F Ecureuil 2
- AS 355F Twin Star - amerykańska wersja Ecureuil 2
- AS 355FR Ecureuil 2
- AS 555AN Fennec - wersja bojowa
- AS 555MN Fennec - wersja morska transportowa
- AS 555SN Fennec - bojowa wersja morska
- AS 555UN Fennec - transportowy
Ogólnie wyprodukowano: Około do końca 2002 roku - 3000 AS 350 wszystkich typów (łacznie z wojskowymi Fennec). Ponadto Helibras w Brazylii wyprodukował ponad 300 Esquilo na licencji.
[edytuj] Dane techniczne śmigłowców Écureuil
| Model | AS 350B-2 | AS 350D | AS 350B-3 | AS 350F | AS 350N |
| Silniki (turbinowe) | 1 × Turboméca Arriel 1D1 732 KM (546 kW) |
1 × Lycoming LTS-101-600A2 615 KM (460 kW) |
1 × Turboméca Arriel 2B 848 KM (632 kW) |
2 × Allison 250-C20F 420 KM (315 kW) |
2 × Turboméca TM-319-1A Arrius 406 KM (302 kW) |
| Wysokość | 3,14 m | 3,14 m | 3,14 m | 3,14 m | 3,14 m |
| Długość kadłuba | 10,93 m | 10,93 m | 10,93 m | 10,91 m | 10,91 m |
| Długość z wirnikiem | 12,94 m | 12,94 m | 12,94 m | 12,94 m | 12,94 m |
| Średnica wirnika głównego |
10,69 m | 10,69 m | 10,69 m | 10,69 m | 10,69 m |
| Powierzchnia wirnika głównego |
89,8 m² | 89,8 m² | 89,8 m² | 89,8 m² | 89,8 m² |
| Masa własna | 1171 kg | 1070 kg | 1175 kg | 1305 kg | 1436 kg |
| Masa maksymalna | 2250 kg | 2100 kg | 2250 kg | 2600 kg | 2600 kg |
| Prędkość maksymalna | 246 km/h | 230 km/h | 248 km/h | 224 km/h | 222 km/h |
| Zasięg | 670 km | 760 km | 666 km | 703 km | 722 km |
| Pułap | 2770 m | - | 4050 m | 4000 m | - |
| Prędkość wznoszenia | 580 m/min | 520 m/min | 593 m/min | 423 m/min | 417 m/min |
