Fetyszyzm (seksuologia)

Z Wikipedii

Przeprowadzana jest gruntowna przebudowa tego artykułu.

Aby zapobiec konfliktom edycji inni użytkownicy proszeni są o niedokonywanie w nim zmian do czasu usunięcia tego komunikatu lub skontaktowanie się z wikipedystą Niki K.

Fetyszyzm parafilia w zakresie preferencji seksualnych, polegająca na uzyskiwaniu satysfakcji seksualnej wyłącznie w wyniku kontaktu z obiektem pobudzającym - fetyszem. Fetyszami mogą być wszystkie obiekty powodujące podniecenie seksualne drogą skojarzeń, np: części ciała, części odzieży, pewne cechy anatomiczne, które metodą imprintingu znalazły się w świadomości fetyszysty.

[edytuj] Fetyszyzm wg ICD-10

Wg definicji APA fetyszyzm to dewiacja seksualna (parafilia), będąca zaburzeniem w zakresie preferencji seksualnych. W ICD-10 F65.0, F65.1 (transwestytyzm fetyszystyczny), F65.2 (ekshibicjonizm), F65.3 (oglądactwo), F65.4 (pedofilia), F65.5 (sadomasochizm).

Strój króliczka: body z ogonkiem, pluszowe uszy i białe dodatki- bielizna tego rodzaju znajduje się w ofercie większości sexshopów

Kluczową cechą fetyszu jest jego oderwanie od właściwego obiektu seksualnego. W normie wiele cech czy przedmiotów powoduje podniecenie seksualne, gdyż są powiązane z obiektem seksualnym i to właśnie dzięki niemu uzyskują swoje znacznie; przedmioty i cechy przygotowują niejako do stosunku seksualnego. W fetyszyzmie fetysze stanowią wartość samą w sobie i cel sam w sobie. Ponadto charakterystyczne dla fetyszyzmu jest pewne uwiązanie do jednego rodzaju przedmiotów czy cech: fetyszystę podnieca zwykle jeden i ten sam obiekt. W normie seksualnej podniecających jest zwykle wiele obiektów i zmieniają się one w czasie.

Fetyszyzm występuje prawie wyłącznie u mężczyzn. Chociaż inne badania^{[potrzebne źródło]} wskazują, że 22% mężczyzn oraz 18% kobiet ujawnia preferencje fetyszystyczne a odpowiednio 11% i 6% miało doświadczenia z fetyszyzmem.

[edytuj] Problemy definicyjne

Istnieje bardzo wiele definicji oraz linii demarkacyjnych odróżniających lub łączących fetyszyzm z parafilią. Wg klasyfikacji i opisu Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego fetyszyzm jest formą dewiacji (parafilii), czyli zaburzenia seksualnego a uzyskanie satysfakcji seksualnej dostępne jest niemal wyłącznie na drodze niezależnych od woli, nietypowych i nieakceptowanych społecznie zachowań.

Fetyszyzm polega na uzyskiwaniu satysfakcji seksualnej wyłącznie dzięki obecności obiektu pobudzenia - fetyszu. Nie jest zachowaniem dewiacyjnym stosowanie pseudofetyszy, a zatem sytuacja, w której satysfakcja seksualna jest możliwa bez fetyszu.

[edytuj] Rodzaje fetyszyzmu

Niemal każdy przedmiot lub sytuacja może stać się dla człowieka obiektem fetyszu. W literaturze fachowej oraz w mediach często pojawiają się terminy opisujące specyficzne przypadki fetyszyzmu, lecz tylko część z nich ma jakiekolwiek znaczenie medyczne, a część wystąpiła albo tylko w pojedynczych udokumentowanych przypadkach, albo opiera się wyłącznie na przekazach anegdotycznych.

Poniżej znajduje się zestawienie spotykanych terminów:

fetyszyzm - dewiacja seksualna wyrażająca się potrzebą seksualną (popędem płciowym) ukierunkowanym na jakiś przedmiot nieożywiony, na rzecz, często na część garderoby

Fetysze sytuacyjne:

• agorafilia - bodźcem seksualnym są miejsca publiczne,
• agreksofilia - bodźcem seksualnym jest podsłuchiwanie przebiegu kontaktu seksualnego innych osób,
• akrofilia - bodźcem seksualnym jest wysokość,
• albutofilia - bodźcem seksualnym jest woda,
• amaurofilia - bodźcem seksualnym jest współżycie seksualne w ciemnościach, gdy partner ma zamknięte oczy,
• choreofilia - fetyszem jest taniec,
• hodofilia - dewiacja polegająca na odczuwaniu przyjemności seksualnej podczas podróży,
  • siderodromofilia - satysfakcję seksualną osiąga się przez współżycie w pociągach,
• klaustrofilifobia - satysfakcja seksualna jest osiągana dzięki współżyciu w zamkniętych pomieszczeniach,
• kleptofilia - satysfakcja seksualna jest osiągana w trakcie popełniania kradzieży,
• mysofilia - fetyszem jest brud (własny, partnera, otoczenia),
• pirolagnia - wyzwolenie reakcji seksualnej na widok ognia; może być niespodziewanym, epizodycznym przeżyciem lub formą dewiacji prowadzącą do piromanii seksualnej,
• sitofilia - satysfakcję seksualną osiąga się przez pobudzanie bodźcami wiążącymi się z jedzeniem,
• somnofilia - zespół śpiącej księżniczki, przeżywanie satysfakcjonujących stosunków seksualnych jedynie podczas pozorowanego snu,

Fetysze związane z partnerem:

• anastemafilia - fetyszem jest niski wzrost partnera,
• dysmorfofilia - dewiacja związana z partnerami zdeformowanymi,
• endytofilia - dewiacja polegająca na osiąganiu satysfakcji wyłącznie z ubranymi partnerami,
• nekrofilia - dewiacja seksualna polegająca na podejmowaniu obcowania płciowego z osobą zmarłą,

Fetysze związane z wydalinami ciała:

• hygrofilia - bodźcami seksualnymi są wydzieliny ciała,
• ekskrementofagia - dewiacja polegająca na osiąganiu satysfakcji seksualnej przez spożywanie wydalin partnera,
• hygrofilia - bodźcami seksualnymi są wydzieliny ciała,
  • emetofilia - fetyszem są wymioty,
  • flatufilia - bodźcem seksualnym są gazy jelitowe kierowane na twarz lub do ust partnera,
  • koprofilia - bodźcem seksualnym jest kał i czynności związane z nim,
  • laktafilia - bodźcem seksualnym są wydzielające mleko piersi,

Fetysze związane z identyfikacją seksualną:

• andromimetofilia - bodźcem seksualnym są kobiety udające mężczyzn,

Fetysze związane z własnym ciałem bądź własną osobą:

• autofetyszyzm - fetyszem jest własne ciało lub jakaś jego część,
• autoskopofilia - bodźcem seksualnym jest oglądanie własnego ciała, narządów płciowych,
• autopedofilia - bodźcem seksualnym jest potrzeba bycia traktowanym jako dziecko,
• homeowestytyzm - dewiacja która polega na osiąganiu satysfakcji seksualnej przez nakładanie na siebie ubrania należącego do innej osoby,
• klismafilia - satysfakcja seksualna jest osiągana poprzez wlewy doodbytnicze,

Fetysze związane z mową i wyobraźnią:

• narratofilia - dewiacja w której rozmowy erotyczne prowokują wystąpienie reakcji seksualnej,
  • moriafilia - dewiacja polegająca na odczuwaniu przyjemności seksualnej podczas opowiadania sprośnych dowcipów,
  • skatologia telefoniczna - osiąganie satysfakcji seksualnej w czasie prowadzenia rozmów telefonicznych o obscenicznej treści,
• zelofilia - typ dewiacji, w której satysfakcja seksualna jest osiągana wyłącznie na drodze fantazjowania,

Fetysze dotyczące przedmiotów i części ciała:

• altocalciphilia - fetyszem są wysokie obcasy,
• anaclitism - fetyszem są dziecięce przedmioty,
  • autonepiofilia - fetyszem są pieluszki,
• hirsutofilia - fetysz związany z włosami,
  • hifefilia - dewiacja polegająca na dotykaniu skóry, włosów, futra,
• okulofilia - fetysz związany z oczami,
• pediofilia - typ fetyszu związany z lalkami,
• pigmalionizm (agalmatofilia) - osiąganie stanu podniecenia płciowego na widok wizerunków, np. zdjęć, rzeźb, obrazów,
• podofilia - fetysz związany ze stopami,

Fetysze dotyczące elementów otoczenia naturalnego:

• dendrofilia - fetyszem jest drzewo. ^[1]

Fetysze związane ze zwierzętami:

• dorafilia – podniecenie wywołuje zwierzęce futro lub skóra,
• arachnefilia - bodźcem seksualnym są pająki,
• zoofetyszyzm - zaburzenia seksualne, polegające na osiąganiu satysfakcji seksualnej pod wpływem widoku partnerki seksualnej, ubranej w skórę lub futro zwierzęcia,

Inne:

• autagonistofilia - bodźcem erotycznym jest sceniczność,

[edytuj] Przypisy