Franciszek Bielak
Z Wikipedii
Franciszek Piotr Bielak, pseud. Piotr Wokulski (ur. 7 października 1892 w Krakowie, zm. 17 stycznia 1973 w Krakowie), polski historyk literatury.
Był synem Piotra (urzędnika i kupca) oraz Anny Junkier. Uczęszczał do gimnazjum w Sanoku i Gimnazjum Św. Anny w Krakowie. Studiował historię literatury i językoznawstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1910-1914, w 1926 przebywał na studiach uzupełniających w Paryżu. W 1919 uzyskał stopień doktora filozofii na UJ na podstawie pracy Wpływ Mickiewicza na Kondratowicza i Romanowskiego, przygotowanej pod opieką Ignacego Chrzanowskiego. Pracował jako nauczyciel języka polskiego w wielu gimnazjach krakowskich - Św. Anny (1915-1916, 1918-1919, 1933-1950), M. Ramułtowej (1916-1917), Św. Jacka (1917-1918, 1920-1925), im. Tadeusza Kościuszki (1919-1920), im. A. Witkowskiego (1925-1933), im. Adama Mickiewicza (1950-1952), im. Jana III Sobieskiego (1952-1954). Od 1927 pozostawał związany z Uniwersytetem Jagiellońskim; wykładał metodykę nauczania języka polskiego w Studium Pedagogicznym, brał udział w tajnym nauczaniu uniwersyteckim w okresie okupacji, a od 1959 - jako docent w Katedrze Historii Literatury Polskiej - prowadził wykłady z dziejów literatury polskiej XIX wieku oraz metodyki nauczania literatury. Był także docentem w Katedrze Literatury Polskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie (1959-1961). Odszedł na emeryturę z uniwersytetu w 1963.
Zajmował się szczególnie dziejami literatury polskiej Odrodzenia, romantyzmu i pozytywizmu. Zajmował się m.in. życiem i twórczością Szymona Starowolskiego; badał motywy franciszkańskie w literaturze polskiej od czasów Piotra Skargi do XX wieku. Analizując Pana Tadeusza zwrócił uwagę na klasyczno-oświeceniowe elementy opisów przyrody. Odnalazł i opublikował nieznany utwór Adolfa Dygasińskiego Ostatnia wyprawa Albertusa (1925); przygotował do wydania także inne utwory Dygasińskiego - Zając (1947) i Gody życia (1948) oraz Wybór poezji Władysława Syrokomli. Był autorem szkiców biograficznych wybitnych pedagogów krakowskich przełomu XIX i XX wieku i wieloletnim współpracownikiem Polskiego Słownika Biograficznego; opracował ponadto kilka podręczników do języka polskiego dla szkół gimnazjalnych, a także wydał wspomnienia Z odległości lat (1979).
[edytuj] Niektóre prace
- Władysław Syrokomla i jego poezje (1914)
- Pierwsze wydanie "Reformacji obyczajów polskich" Szymona Starowolskiego (1924)
- Mesjanizm Kochowskiego (1927)
- Motywy franciszkańskie w literaturze polskiej (1928)
- Źródła i tendencje "Prawego rycerza" Sz. Starowolskiego (1928)
- Motywy Delille'a w "Panu Tadeuszu" (1932)
- Antymonja Dygasińskiego (1935)
- Ignacy Chrzanowski (1936)
- O przyszłego polonistę (1938)
- Czytanki polskie (1946-1948, z Władysławem Szyszkowskim i Arturem Bardachem)
- Ludwik Kamykowski (1946)
- Działalność naukowa Szymona Starowolskiego (1957)
- Stanisław Windakiewicz w latach nauki (1961)
- Katedra Historii Literatury Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego (1963)
W 1946 został członkiem-korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego; w latach 1931-1952 pełnił funkcję sekretarza Komisji Historii Literatury Polskiej PAU. Był również sekretarzem (1945-1950) i przewodniczącym (od 1961) Oddziału Krakowskiego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza; w 1968 zostało mu nadane członkostwo honorowe tego towarzystwa. Otrzymał m.in. Złoty Krzyż Zasługi (1936), srebrną odznakę Polskiej Akademii Literatury (1937), Krzyż Komandorski papieskiego Orderu Św. Sylwestra (1965).
[edytuj] Źródła
- Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983