Z Wikipedii
Goryczka kropkowana (Gentiana punctata L.) - gatunek rośliny trwałej należącej do rodziny goryczkowatych. Występuje w Alpach, Sudetach, Karpatach oraz w górach Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce jest pospolita w Tatrach i na Babiej Górze, bardzo rzadka w Sudetach.
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Wysoka roślina dochodząca do 80-90 cm wysokości.
- Liście
- Duże, podługowato-jajowate, pofałdowane wzdłużnie, o wyraźnym unerwieniu. Dolne zebrane w różyczki liściowe, krótkoogonkowe, górne siedzące. Ulistnione naprzeciwlegle.
- Kwiaty
- Obupłciowe, siedzące, zebrane po 2-7 w kątach liści szczytowych. Kielich bardzo płytki o 5 działkach, korona zrosłopłatkowa, wycięta górą w 6-8 płatków o barwie brudnawożółtej. Cała korona wyraźnie nakrapiana nieregularnie czarnymi, niewielkimi plamkami. Słupek o długiej szyjce, otoczony wieloma pylnikami. Kwiat zapylany jest przez trzmiele. Kwitnie od lipca do sierpnia.
- Owoc
- Podłużna torebka z dość dużymi nasionami.
- Część podziemna
- Bardzo grube, długie i rozgałęzione kłącze.
- Biotop
- Rośnie na górskich murawach, trawiastych zboczach i piargach, zawsze na podłożu granitowym. W Tatrach podchodzi do wysokości 2500 m n.p.m., główny obszar jej występowania to piętro kosówki i piętro halne. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Calamagrostietum villosae [1]
Gatunek pod ścisłą ochroną.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina lecznicza
- Surowiec zielarski: korzeń goryczki (Radix Gentianae). Zawiera gorycze glikozydowe (m.in. amarogentyna), nietrwały gentiopikrozyd hydrolizujący do glikozy i gencjogeniny, alkaloidy (m. in. gencjanina), pektyny, fitosterole.
- Działanie : substancje goryczowe wpływają stymulująco na wydzielanie soków trawiennych w żołądku, przez co pobudzają czynności trawienia i pośrednio wydzielanie żółci. Wpływają przez to ogólnie wzmacjniająco na organizm. Stosowane w zaburzeniach trawiennych, braku łaknienia, biegunce, zgadze.
- Roślina ozdobna: czasem uprawiana w przydomowych ogródkach.
[edytuj] Bibliografia
- 1.Mirek, Zbigniew i Pięknoś-Mirkowa, Halina. Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa : MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 8370733859.
- 2.Radwańska-Paryska, Zofia. Rośliny tatrzańskie. Warszawa : WSiP, 1988. ISBN 8309002564.
- 3.Szafer, Władysław i Kulczyński, Stanisław. Rośliny polskie. Warszawa : PWN, 1953.
- ↑ Matuszkiewicz Władysław. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2006. ISBN 8301144394.
