Hans-Georg Gadamer

Z Wikipedii

Hans-Georg Gadamer (ur. 11 lutego 1900, zm. 13 marca 2002) – filozof, humanista, historyk filozofii, filolog, współtwórca XX-wiecznej hermeneutyki filozoficznej, uznawany za jednego z najważniejszych współczesnych filozofów niemieckich.

Znany zwłaszcza jako autor „Wahrheit und Methode”, rozprawy o kluczowym znaczeniu dla zrozumienia współczesnej filozofii. Urodził się w Marburgu, do 1919 mieszkał we Wrocławiu, gdzie jego ojciec kierował wrocławskim Instytutem Farmaceutycznym. Po ukończeniu Gimnazjum Świętego Ducha, Hans-Georg rozpoczął w 1918 studia filozoficzne na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1919 przeniósł się do Marburga, stolicy neokantyzmu, gdzie kontynuował studia filozoficzne, pozostając pod wpływem P. Natorpa i N. Hartmanna. Pod ich kierunkiem napisał rozprawę doktorską, obronioną „summa cum laude” w 1922. W tym samym czasie nawiązał kontakty z wybitnymi marburskimi filologami: E. R. Curtiusem, W. Jaegerem, P. Friedlanderem, a także z teologiem protestanckim R. Bultmannem.

W 1923 udał się do Fryburga, gdzie słuchał wykładów M. Heideggera i uczestniczył w seminariach prowadzonych przez E. Husserla. Gdy do Marburga przybył Martin Heidegger, Gadamer utwierdził się w przekonaniu o konieczności ostatecznego zerwania z tradycją neokantowską. Niepewny dalszej kariery akademickiej rozpoczął w 1924 studia z filologii klasycznej pod kierunkiem Friedlandera, które ukończył egzaminem państwowym w 1927. Pod wpływem Heideggera zdecydował się na otwarcie przewodu habilitacyjnego, zakończonego w 1928 pracą pt. „Platos dialektische Ethik”, po czym rozpoczęły się "bezpańskie lata" privatdocentury.

Rok 1933 przyniósł zmiany polityczne w Niemczech, których filozof nie akceptował, nie zdecydował się jednak na emigrację, jak to uczynił ceniony przez niego T. Mann, ani na choćby krótkotrwałą współpracę z reżimem nazistowskim, jak Heidegger. W okresie tym publikował niewiele, poświęcając się pracy wykładowcy.

W 1937 został profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Filozofii uniwersytetu w Marburgu. W 1939 przeniósł się na uniwersytet w Lipsku, gdzie jako profesor zwyczajny był: dyrektorem Instytutu Filozofii (1939), dziekanem Wydziału Filozofii (1945), a po zakończeniu działań wojennych rektorem uniwersytetu (od 1946 do 1947). Rozczarowany zmianami politycznymi w Niemczech Wschodnich zrezygnował z kariery w Lipsku i wyjechał do Frankfurtu nad Menem, gdzie przez krótki okres kierował katedrą filozofii.

Kolejny etap w karierze akademickiej Gadamera otwiera powołanie go na katedrę filozofii w Heidelbergu w 1949, którą objął po zmarłym K. Jaspersie. W 1953 wraz z H. Kuhnem założył "Philosophische Rundschau".

W 1960 ukazało się "Wahrheit und Methode", dzieło, które przyniosło Gadamerowi światowe uznanie. W latach 1967-1971 uczestniczył w ważnej dla filozofii niemieckiej debacie z J. Habermasem.

Przejście na emeryturę w 1968 nie zmniejszyło jego aktywności naukowej. Wyjechał na wykłady do USA. Pobyt w Boston College w 1971 poszerzył wpływy jego myśli za oceanem oraz nawiązał bliskie kontakty z R. Rortym i R. Bernsteinem.

Zmarł w 2002 w Heidelbergu.

[edytuj] Bibliografia

• Platos dialektische Ethik. Phanomenologische Interpretationen zum "Philebos"
• Prawda i metoda: zarys hermeneutyki filozoficznej (Wahrheit und Methode. Grundzüge einer philosophischen Hermeneutik)
• Kleine Schriften
• Hegels Dialektik
• Wer bin Ich und wer bist Du? Ein Kommentar zu Paul Celans Gedichtfolge "Atemkristall"
• Vernunft im Zeitalter der Wissenschaft
• Aktualność piękna: sztuka jako gra, symbol i święto (Die Aktualität des Schönen. Kunst als Spiel, Symbol und Fest)
• Moja droga do filozofii: wspomnienia (Philosophische Lehrjahre. Eine Rückschau)
• Poetica: wybrane eseje (Poetica. Ausgewahlte Essays)
• Die Idee des Guten zwischen Plato und Aristoteles
• Heideggers Wege. Studien zum Spatwerk
• Lob der Theorie
• Dziedzictwo Europy (Das Erbe Europas)
• Ūber die Verborgenheit der Gesundheit
• Der Anfang der Philosophie