Hunowie
Z Wikipedii
Hunowie – jeden ze starożytnych ludów Wielkiego Stepu. Był to koczowniczy lud wywodzący się ze wschodnich terenów Azji Środkowej. W IV w. pojawili się we Wschodniej Europie, gdzie w V w. utworzyli krótkotrwałe imperium. Hunowie charakteryzowali się doskonałym opanowaniem jazdy konnej, podobnie zresztą jak inni mieszkańcy stepów.
Hunowie nie pozostawili po sobie źródeł pisanych.
[edytuj] Pochodzenie
Hunowie są na ogół uznawani za potomków Xiongnu, ludu żyjącego w starożytności na stepowym pograniczu Chin. Zakłada się, że część Xiongnu pod militarnym naciskiem chińskiego cesarstwa Han wyemigrowała w I w. na zachód. Jako pierwszy identyfikacji Hunów z Xiongnu dokonał w XVII w. francuski orientalista Joseph de Guignes. Za tą tezą przemawia zbieżność nazw tych ludów (Xiongnu w mandaryńskim czytane jest dzisiaj (w przybliżeniu) "śiung-nu", jednak nagłosowe "x" [ś] rozwinęło się z dawnego [h] i wymowa pierwszego członu nazwy jako [hiung], [hung] jest do dziś często spotykana w różnych językach chińskich), zaświadczony w źródłach mongoloidalny wygląd Hunów, posługiwanie się przez nich łukiem refleksyjnym i podobieństwo zwyczajów grzebalnych. Jednak z braku bezpośrednich przekazów pozostaje ona domysłem i nie można wykluczyć, że był to inny lud ze wschodniej części Wielkiego Stepu, a zbieżność nazw jest przypadkowa, ewentualnie nazwa Hunów została zapożyczona od potężniejszych sąsiadów.
Należy przy tym zaznaczyć, że ludy stepowe często stanowiły konfederację plemion i nie można wykluczyć, że wśród właściwej konfederacji Hunów (z pominięciem ludów podporządkowanych i sprzymierzonych) były także plemiona innego niż dalekowschodnie pochodzenia.
Na podstawie analizy pojedynczych zanotowanych słów z języka Hunów uważa się, że prawdopodobnie ich język był spokrewniony z językiem czuwaskim.
[edytuj] Historia
Hunowie pojawili się w Europie w IV w. najpierw na terenach na północ od Morza Czarnego (dzisiejsza Ukraina), gdzie po podporządkowaniu sobie Alanów podbili w 375 Ostrogotów i zepchnęli plemiona germańskie na zachód, zmieniając całkowicie układ sił w Europie i zapoczątkowując wędrówkę ludów.
W V w. Hunowie zjednoczyli pod swoim przywództwem ludy Europy Środkowo-Wschodniej (wśród plemion, które wchodziły w skład imperium Hunów wymieniani są irańscy Alanowie i Sarmaci, germańscy Gepidowie, Rugiowie, Skirowie i plemiona Gotów), a ich państwo osiągnęło największą potęgę za panowania Attyli. Hunowie osiągnęli w tym czasie dyplomatyczną i militarną przewagę nad Bizancjum i Rzymem, co zawdzięczali rozwiniętej technice walki konnej i systemowi opłacania lojalności podległych plemion łupami pochodzącymi z plądrowania bogatych rzymskich miast na południu.
W roku 451 Hunowie zostali pokonani przez rzymskiego wodza Aecjusza na Polach Katalaunijskich. Wkrótce po śmierci Attyli w roku 453 państwo Hunów rozpadło się, w wyniku klęski zadanej im w bitwie nad rzeką Nedao w Panonii przez Gepidów pod wodzą Ardaryka w roku 454. Hunowie zostali wyparci na stepy czarnomorskie, a następnie zostali rozbici przez Awarów. Resztki Hunów zjednoczyły się z Bułgarami.
Rozbicie Hunów umożliwiło Słowianom przesunięcie się na południe nad Dunaj, w bezpośrednie sąsiedztwo Cesarstwa Bizantyjskiego.
