Standardowy język mandaryński
Z Wikipedii
Standardowy język mandaryński, nazywany często językiem mandaryńskim lub standardowym językiem chińskim jest oficjalnym standardem mówionego języka chińskiego, używanym jako język urzędowy w Chińskiej Republice Ludowej, Republice Chińskiej, jednym z czterech oficjalnych języków Singapuru, a także jednym z sześciu oficjalnych języków Organizacji Narodów Zjednoczonych. Faktycznie jest tylko jednym z języków mandaryńskich. Oparty jest, ale nie tożsamy, na dialekcie pekińskim. W poszczególnych państwach język ten nosi różne nazwy: w ChRL jest nazywany putonghua (chiń. trad. 普通話, uproszcz. 普通话, pinyin: pǔtōnghuà - "mowa powszechna"), na Tajwanie - guoyu (chin. trad. 國語, uproszcz. 国语, pinyin: guóyǔ - "język państwowy"), w Singapurze - huayu (chiń. trad. 華語, uproszcz. 华语, huáyǔ - "język chiński").
Standardowy język mandaryński wykształcił się w cesarskich Chinach jako lingua franca biurokracji. Stąd też pochodzi określenie "mandaryński", będące tłumaczeniem chińskiego terminu 官話 guānhuà - "mowa urzędników", czyli mandarynów, jak dawniej nazywano na Zachodzie urzędników chińskich (we współczesnej chińszczyźnie guanhua oznacza jednak zbiorczo wszystkie języki mandaryńskie, a nie język standardowy). W naturalny sposób dialekt stolicy - od czasów dynastii Ming był nią Pekin - był traktowany jako wzór do naśladowania, jednak do języka standardowego nie przeniknęły niektóre jego szczególne cechy (np. intensywna rotyzacja).
[edytuj] Fonetyka
Oto tabela spółgłosek występujących w języku mandaryńskim
| Dwuwargowe | Wargowo-zębowe | Dziąsłowe | Cerebralne | Dziąsłowo-podniebienne | Miękkopodniebienne | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Spółgłoski zwarte | p | pʰ | t | tʰ | k | kʰ | ||||||
| Spółgłoski nosowe | m | n | ||||||||||
| Spółgłoski szczelinowe | f | s | ʂ | (ʐ)1 | ɕ | x | ||||||
| Spółgłoski zwarto-szczelinowe | ʦ | ʦʰ | ʈʂ | ʈʂʰ | tɕ | tɕʰ | ||||||
| Spółgłoski boczne | l | |||||||||||
| Półsamogłoski | w | ɻ1 | j | |||||||||
1: Według niektórych lingwistów jest to dźwięczna spółgłoska szczelinowa [ʐ]
W języku mandaryńskim występują następujące samogłoski:
/a/ (z alofonem [ɑ]), /e/ (z alofonem [ɛ]), /o/ (z alofonem [ɔ]), /ə/ (z alofonem [ɤ]), /ɨ/ (z alofonami [z̩] i [ʐ̩]), /i/, /u/ ( z alofonem [ʊ]) i /y/.
W języku mandaryńskim istnieją 4 tony:
1.wysoki (陰平/阴平/yīnpíng) - kontur 55
2.wznoszący (陽平/阳平/ yángpíng) - kontur 35
3.opadająco-wznoszący (上聲/上声/ shǎngshēng) - kontur 21
4.opadający (去聲/去声/ qùshēng) - kontur 51
[edytuj] Zobacz też
 |
Języki chińskie |  |
|
mandaryński • wu • min (minbei, minnan) • hakka • xiang • gan • yue (kantoński) • hui • jin • ping |
||
birmański • chiński • dzongka • jin • kantoński • klasyczny chiński • minnański • newarski • dialekt pekiński • sharchopkha • standardowy mandaryński • starochiński • średniochiński • tangucki • tybetański • wu
