Języki nilo-saharyjskie
Z Wikipedii
Języki nilo-saharyskie – grupa języków używanych przez około 11 milionów ludzi w Afryce, głównie na terytorium Czadu i w górnym dorzeczu Nilu, a także w Sudanie na terenach historycznej Nubii.
Języki nilo-saharyjskie stanowią luźną grupę silnie zróżnicowanych języków. Niektórzy językoznawcy kwestionują ich przynależność do jednej rodziny, uważając je za ligę językową, rozwiniętą w paleolicie z drobnych prajęzyków regionu. Najczęściej języki nilo-saharyjskie dzieli się na sześć podrodzin: songhaj, konam, maba, saharyjską, wschodniosudańską, środkowosudańską oraz izolowane języki fur, berta i kunama, przy czym przynależność używanych w oddalonym terenie dorzecza Nigru języków songhaj budzi najwięcej kontrowersji. Rodzinę wschodnio-i środkowosudańską do niedawna zaliczano wraz z językami berta i kunama do wspólnej grupy szari-nilockiej.
Niektórzy językoznawcy wskazują na pewne typologiczne podobieństwa języków nilo-saharyjskich (szczególnie środkowosudańskich) z językami nigero-kongijskimi, łącząc te dwie rodziny we wspólną fylę kongo-saharyjską lub nigero-saharyjską. Hipoteza ta nie jest jednak ogólnie akceptowana.
Języki nilo-saharyjskie (zwłaszcza język nubijski) wywarły w głębokiej starożytności wpływ na rodzinę afroazjatycką, przyczyniając się do rozwoju języka staroegipskiego. Z drugiej strony rodzina songhaj została silnie naznaczona wpływem afroazjatyckich języków berberyjskich.
[edytuj] Klasyfikacja języków nilo-saharyjskich
Poniższe zestawienie ukazuje uproszczoną klasyfikację języków nilo-saharyjskich:
- <języki nilo-saharyjskie>
-
-
-
- fur (wraz z językiem amdang, 1 mln)
-
-
-
- języki songhaj (2,5 mln)
-
- kaado
- dżerma
- dendi
- tadaksahak
-
- języki songhaj (2,5 mln)
-
- języki konam (komuz)
-
- gumuz
- uduk
- kwama
- komo
- gule †
-
- języki konam (komuz)
-
- języki maba
-
- maba (właściwy)
- runga
- mimi
-
- języki maba
-
- języki saharyjskie
-
- kanuri (5 mln)
- tubu (350 tys.)
- kanembu
- teda
- daza
- zaghawa
- berti
-
- języki saharyjskie
-
- języki wschodniosudańskie
-
- bari (500 tys.)
- karamodżong (300 tys.)
- nubijski
- barea
- języki nilotyckie
- luo (3 mln)
- dinka (2,5 mln)
- teso-turkana (2 mln)
- nandi-kipsigis (1,5 mln)
- masajski (maa) (ok. 1 mln)
- lango (900 tys.)
- nuer (800 tys.)
- alur (800 tys.)
- aczoli (700 tys.)
- lotuko (300 tys.)
- szilluk (300 tys.)
- pokot (200 tys.)
-
- języki wschodniosudańskie
-
- języki środkowosudańskie
-
- bongo
- sara (800 tys.)
- bagirmi
- lugbara
- mangbetu (700 tys.)
- lendu (500 tys.)
-
- języki środkowosudańskie
Zobacz też: Języki świata