Jadwiga Jagiellonka

Z Wikipedii

Jadwiga Jagiellonka (ur. 21 IX 1457 w Krakowie, zm. 18 II 1502 w Burghausen) - królewna polska i księżniczka litewska, księżna bawarska. 14 XI 1475 poślubiła księcia bawarskiego Jerzego Bogatego. W nawiązaniu do ich wystawnego wesela organizuje się festiwal Wesele w Landshut (Landshuter Hochzeit). Przypuszcza się, że Jadwiga podjęła się spisywania historii rodu Wittelsbachów.

Spis treści 1 Pochodzenie i dzieciństwo 2 Plany małżeńskie związane z Jadwigą 3 Ślub z Jerzym Bogatym 4 Jadwiga jako księżna bawarska 5 Potomstwo 6 Genealogia 7 Bibliografia 8 Przypisy 9 Linki zewnętrzne

[edytuj] Pochodzenie i dzieciństwo

Była drugim dzieckiem, a najstarszą córką Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Zgodnie z tradycją dynastii Jagiellonów jako najstarsza córka otrzymała imię na cześć Jadwigi Andegaweńskiej.

Braćmi Jadwigi byli Władysław II Jagiellończyk, święty Kazimierz, Jan I Olbracht, Aleksander Jagiellończyk, Zygmunt I Stary i Fryderyk Jagiellończyk, a siostrami - Zofia, Elżbieta (I), Elżbieta (II), Anna, Barbara i Elżbieta (III).

Nie zachowały się informacje na temat wykształcenia Jadwigi.

[edytuj] Plany małżeńskie związane z Jadwigą

W 1468 starania o jej rękę podjął Maciej Korwin, król Węgier. 8 IV 1468 do Krakowa przybył węgierski poseł - biskup ołomuniecki Protazy. Proponował, aby to małżeństwo umocniło przyszły sojusz skierowany przeciwko czeskiemu królowi Jerzemu z Podiebradu. Sugerował wydanie drugiej córki Kazimierza - Zofii Jagiellonki - za Maksymiliana, syna cesarza Fryderyka III. Królewny miały przekazać swoim mężom prawa matki - Jadwiga do Węgier, a Zofia do Austrii^[1]. W ten sposób Kazimierz uzyskałby gwarancję, że w przyszłości w Austrii i na Węgrzech będą rządzić jego wnukowie po kądzieli. Starania Macieja popierał - obok cesarza - także papież Paweł II.

Kazimierz od 1462 pozostawał w przymierzu z Jerzym z Podiebradu, a papieżowi Pawłowi II był niechętny za to, że w czasie wojny trzynastoletniej popierał Krzyżaków. Dodatkowo mariażowi córki przeciwna była Elżbieta Rakuszanka. Miała stwierdzić: Matyasz chłop, kurczek, Wołoszyn, pies, niegodziem jej^[2]. Odmowę złagodzono tym, że Protazy został ojcem chrzestnym urodzonego 27 IV 1468 syna Kazimierza IV, który otrzymał imię Fryderyk na cześć cesarza.

W 1469 stronnictwo katolickie w Czechach obrało królem Macieja Korwina. Jerzy z Podiebradu szukał poparcia w Polsce, obiecując następstwo po sobie Władysławowi, najstarszemu synowi Kazimierza IV. Korwin, nie chcąc dopuścić do ścisłego sojuszu polsko-czeskiego, ponownie poprosił o rękę Jadwigi. I ponownie spotkał się z odmową.

20 X 1470 w Grazu Fryderyk III zawarł przymierze z Kazimierzem IV; przy okazji rozważano możliwość wydania Jadwigi za syna cesarza - Maksymiliana.

Maciej Korwin prosił o rękę Jadwigi jeszcze w lipcu 1471 i we wrześniu 1473. W ostatnim przypadku na odmowę Kazimierza IV wpłynęła jego żona Elżbieta. Na początku 1473 przybyli do Polski dwaj radcy Albrechta IV Mądrego, księcia bawarskiego z Monachium, proponując małżeństwo Jadwigi ze swoim mocodawcą. Kazimierz odmówił, gdyż liczył na związanie najstarszej córki z Jerzym Bogatym, synem Ludwika IX Bogatego, księcia bawarskiego z Landshut.

[edytuj] Ślub z Jerzym Bogatym

Kazimierz Jagiellończyk, chcąc zabezpieczyć południowo-zachodnie granice Czech (będących przedmiotem rywalizacji między jego synem Władysławem a Maciejem Korwinem), postanowił zawrzeć ściślejsze porozumienie z Bawarią. W 1473 polscy posłowie - Stanisław Kurozwęcki i Paweł Jasieński - rozpoczęli rozmowy w sprawie małżeństwa Jadwigi Jagiellonki i Jerzego Bogatego. W efekcie 7 lub 10 IX 1474 Ludwik IX Bogaty wysłał oficjalne poselstwo z prośbą o rękę Jadwigi dla swojego syna Jerzego. Negocjacje toczyły się w Łęczycy i Radomiu. W tym ostatnim mieście, 30 XII 1474, Jadwiga wyraziła zgodę na poślubienie Jerzego. 31 XII 1474 podpisano umowę małżeńską. Jadwiga miała otrzymać posag w wysokości 32 tysięcy złotych węgierskich, płatnych w 5 ratach w ciągu 5 lat. Wartość wyprawy polskiej królewny sięgała 100 tysięcy złotych.

Przyszli małżonkowie byli ze sobą spokrewnieni: dziadek Jadwigi - Albrecht II Habsburg - był bratem Małgorzaty Habsburżanki, babki Jerzego. W 1475 do Rzymu po dyspensę udał się kanclerz koronny Uriel Górka - papież Sykstus IV wystawił ją 26 V 1475.

Rodzina odprowadziła Jadwigę do Poznania. Tam 10 X 1475 pożegnała się z rodzicami. Wraz z licznym orszakiem (ok. 1200 konnych) dotarła do Wittenbergii 23 X. Towarzyszyła jej m.in. Anna, wdowa po cieszyńskim księciu Bolesławie II.

14 listopada 1475 wjechała wraz z orszakiem do bawarskiego Landshut, dając początek świętowanemu do dzisiaj w Niemczech Weselu w Landshut. Wesele zgromadziło wielu niemieckich władców - przybyli m.in. cesarz Fryderyk III, jego syn Maksymilian, elektor brandenburski Albrecht III Achilles, Zygmunt Habsburg, elektor Palatynatu Filip Wittelsbach, margrabia badeński Albrecht, hrabowie wirtemberscy Ulryk i Eberhard, landgraf leuchtenberski Ludwik oraz hrabia henneberski Otto. Ślub odbył się w dniu przyjazdu Jadwigi - w kościele św. Marcina. Następnego dnia nastąpiła właściwa uczta weselna, w której brało udział 9 tysięcy osób.

[edytuj] Jadwiga jako księżna bawarska

Jadwiga w 1479 została księżną bawarską. W tym roku zmarł jej teść Ludwik IX Bogaty, a kolejnym księciem bawarskim na Lanshut został Jerzy Bogaty.

Małżeństwo Jadwigi okazało się nieudane - jej mąż znany był jako hulaka, pijak i rozpustnik. W 1485 Jerzy oddalił żonę z Landshut i osadził ją na zamku w Burghausen. Jadwiga mieszkała tam z dworem i liczną służbą, jednak - jak pisze kronikarz - pozbawiona wszelkich uciech światowych, miała młoda księżna jedyną pocieszycielkę swoją: samotność^[3]. Nie wiadomo czy - a jeżeli tak, to przez jaki czas - towarzyszyły jej dzieci.

Jadwiga, choć podpisywała się "geborene Königen von Polen" (rodzona królowa Polski), nie utrzymywała bliższych kontaktów ze swoją rodziną. 31 I 1503 jej brat, Aleksander Jagiellończyk, pisząc do jej męża nie wiedział, że Jadwiga nie żyła już od jedenastu miesięcy.

Pojawiła się informacja, że Jadwiga w Burghausen zajmowała się spisywaniem dziejów Wittelsbachów. Kwestia, czy tak było naprawdę nie została jeszcze zbadana przez literaturę.

Jadwiga zmarła dość niespodziewanie. Została pochowana w klasztorze cystersów w Reitenhaslach, w pobliżu Burghausen. Jej grobowiec został zniszczony w 1803, gdy opactwo uległo sekularyzacji. Jednak w podłodze kościoła znajduje się do dzisiaj płyta kamienna upamiętniająca miejsce ostatniego spoczynku księżnej.

[edytuj] Potomstwo

Dziećmi Jadwigi Jagiellonki i Jerzego Bogatego byli:

• Ludwik, ur. 1476, zm. przed 1496,
• Ruprecht (Rupert), ur. 1477, zm. w dzieciństwie,
• Elżbieta, ur. 1478, zm. 1504, od 10 II 1499 żona Ruprechta z Palatynatu,
• Małgorzata, ur. 1480, zm. 1531,
• Wolfgang, ur. 1482, zm. jako niemowlę^[4].

Starsza literatura znała tylko czworo najstarszych dzieci Jadwigi. Przyjmowała dodatkowo, że jej najstarszy syn Ludwik zmarł w 1500 roku, jednak w testamencie z 1496 Jerzy Bogaty zaznaczył, że nie posiada ślubnych synów i obecnie przyjmuje się, że Ludwik zmarł przed 1496 rokiem.

Kronikarz Angelus Rumpler podał, że Jadwiga i Jerzy Bogaty mieli - obok Ludwika, Ruprechta, Elżbiety i Małgorzaty - piąte dziecko: syna Jerzego. Nowsze ustalenia Margo i Hansa Rallów wykazały, że piątym i ostatnim dzieckiem bawarskiej pary książęcej był syn Wolfgang.

[edytuj] Genealogia

Władysław II Jagiełło ur. ok. 1362(?) zm. 1 VI 1434

Zofia Holszańska ur. ok. 1405 zm. 21 IX 1461

Albrecht II Habsburg ur. 16 VIII 1397 zm. 27 X 1439

Elżbieta Luksemburska ur. 1409 zm. 1442

Kazimierz IV Jagiellończyk ur. 30 XI 1427 zm. 7 VI 1492

Elżbieta Rakuszanka ur. 1436 zm. 30 VIII 1505

		Jerzy Bogaty ur. 15 VIII 1455 zm. 1 XII 1503 OO   14 XI 1475		Jadwiga Jagiellonka ur. 21 IX 1457 zm. 18 II 1502
Ludwik  ur. 1476  zm. przed 1496		Ruprecht  ur. 1477  zm. w dzieciństwie		Elżbieta  ur. 1478  zm. 15 IX 1504		Małgorzata  ur. 1480  zm. 6 I 1531		Wolfgang  ur. 1482  zm. w niemowlęctwie

[edytuj] Bibliografia

• Baczkowski K., Dzieje Polski późnośredniowiecznej (1370-1506), Kraków 1999, ISBN 83-85719-40-7, s. 230, 236, 238.
• Duczmal M., Jagiellonowie. Leksykon biograficzny, Poznań - Kraków 1996, ISBN 83-08-02577-3, s. 280-290.
• Rudzki E., Polskie królowe, t. 1, Kraków 1990, s. 134, 138-140, 154.

[edytuj] Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Wesele Landshuckie.