Kod kreskowy

Z Wikipedii

Kod kreskowy, kod paskowy – to graficzna reprezentacja informacji poprzez kombinację ciemnych i jasnych elementów, ustaloną według przyjętych reguł budowy danego kodu. Kod kreskowy przeznaczony jest dla czytników elektronicznych. Ma na celu umożliwienie automatycznego wczytywania informacji. Głównym zastosowaniem jest automatyczna identyfikacja produktów w szeroko pojętej logistyce.

W trakcie czytania kodu, światło pochodzące z czytnika jest odbijane przez jasne elementy kodu (przerwy) a pochłaniane przez jego ciemne elementy (kreski, pola). Światło odbite od przerw powoduje powstanie w czytniku słabszych sygnałów elektrycznych, natomiast w wyniku braku odbicia (kreski) powstają sygnały silniejsze. W zależności od grubości kresek różna jest też długość trwania poszczególnych sygnałów. W wyniku tego powstaje ciąg sygnałów elektrycznych o różnym natężeniu i różnej długości. Jest to tylko nieco bardziej skomplikowane od zasady działania alfabetu Morse'a. Otrzymane w ten sposób impulsy elektryczne są tłumaczone przez dekoder czytnika na język cyfr, liter i innych znaków i przesyłane do komputera.

Występują również kody wykorzystujące więcej, niż dwa kolory do zapisu informacji (np. Ultracode^[1]) albo kodujące symbole w inny sposób (np. na podstawie różnic wysokości, np. Bumpy Bar Code^[2]).

Spis treści 1 Zastosowanie kodów 2 Rodzaje kodów 2.1 jednowymiarowe 2.2 dwuwymiarowe 2.3 złożone 3 Charakterystyczne cechy kodów 4 Urządzenia odczytujące 5 Historia 6 Literatura 7 Przypisy 8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Zastosowanie kodów

Kody kreskowe posiadają wiele zastosowań w różnych dziedzinach działalności ludzkiej. Do najważniejszych z nich można zaliczyć:

• identyfikację jednostek handlowych (numery GTIN), przy czym w tym ujęciu za jednostkę handlową uważa się dowolny produkt lub usługę, której można nadać cenę i która występuje w przepływie w łańcuchu dostaw. A zatem do kategorii tej zalicza się jednostki (produkty) w opakowaniach zbiorczych i jednostkowych, sprzedawane w hurcie i detalu, dostępne na rynku krajowym (oraz wewnętrznym) lub międzynarodowym, o stałej i zmiennej ilości, o jednorodnej lub niejednorodnej zawartości. Do kategorii tej zalicza się również oznaczenia wydawnictw ciągłych (ISSN), muzycznych (ISMN) lub książek (ISBN).
• identyfikację jednostek logistycznych (numery SSCC), czyli takich jednostek, które zostały utworzone dla potrzeb transportu i magazynowania (np. paletowe jednostki ładunkowe lub kontenerowe jednostki ładunkowe) oraz podlegają one procesom identyfikacji, śledzenia i zarządzania podczas przepływu przez łańcuch dostaw. Związany z tym jest również termin Etykieta logistyczna, na której zawarte są podstawowe informacje o jednostce logistycznej.
• identyfikację zasobów (numery GIAI), a konkretniej zasobów trwałych (o statusie zapasów) przedsiębiorstwa (np. opakowań zwrotnych wielokrotnego użytku, palet).
• identyfikację lokalizacji (numery GLN, SWIFT, DUNS, BSI/AFNOR), służącej do identyfikacji obiektów, którym można nadać adres (np. przedsiębiorstwa, konkretne pokoje, punkty sprzedaży, komunikaty EDI)
• identyfikację relacji usługowych (numery GSRN nadawane usługobiorcom)
• inne zastosowania, takie jak znakowanie kuponów, kwitów zwrotnych, rachunków, telefonów komórkowych, przesyłek kurierskich, recept, leków, stron internetowych i inne

Ze względu na fakt znakowania towarów w sprzedaży detalicznej, jak również wydawnictw, do najczęściej spotykanych należą symboliki EAN (Europa) oraz UPC (Ameryka Północna).

[edytuj] Rodzaje kodów

Występuje około 250 rozwiązań w dziedzinie kodów kreskowych. W związku z tym istnieje kilka sposobów ich podziału:

• Podział według wymiarowości kodu

• jednowymiarowe (liniowe, 1D) – informacje zapisane są w jednej linii (najczęściej w postaci kresek)
• dwuwymiarowe piętrowe – rozwinięcie kodów jednowymiarowych polegające na istnieniu kilku linii kodu jedna pod drugą
• dwuwymiarowe matrycowe – informacja zapisana jest na określonej powierzchni, z tym, że do zapisu nie wykorzystuje się kresek, lecz inne oznaczenia
• kody złożone – występują w nich zarówno elementy kodów jednowymiarowych, jak i dwuwymiarowych
• kody trójwymiarowe – zazwyczaj są to wytłaczane dowolne kody jednowymiarowe (Bumpy Bar Code). Różnica polega na tym, iż w zapisie/odczycie zamiast różnic w kolorach wykorzystuje się różnice w wysokości^[2]

• Podział według szerokości kresek

• kody o jednej szerokości kresek (np. PosiCode^[3]) – kodowanie polega na występowaniu, bądź nie kreski w określonym miejscu
• kody o dwóch szerokościach kresek
• kody o wielu szerokościach kresek (modularne)

• Podział według rodzaju kodowanych symboli

• numeryczne – kodowane są jedynie cyfry w systemie dziesiętnym
• alfanumeryczne – kodowane są cyfry i pozostałe znaki kodu ASCII, czasem również znaki występujące w niektórych alfabetach

• Podział według ciągłości kodu (nie dotyczy kodów matrycowych)

• kody ciągłe – nie występują w nich przerwy między kodowanymi znakami
• kody dyskretne – występują przerwy między kodowanymi znakami

• Podział według ilości kodowanych znaków

• kody o ściśle określonej ilości kodowanych znaków (o stałej długości)
• kody o różnej ilości kodowanych znaków (o zmiennej długości)

• Podział według przyjętej metody weryfikacji odczytanych danych

• kody samosprawdzalne (np. wszystkie kody typu m z n) – pewne procedury sprawdzania błędów są zaimplementowane w budowie kodu. Np. poszczególne symbole są kodowane tak, by różnić się od siebie maksymalnie, a zatem błędne odczytanie jednej kreski powoduje automatyczną niepoprawność kodu.
• kody ze znakiem kontrolnym (np. z cyfrą kontrolną)
• kody samosprawdzalne z dodatkowym znakiem kontrolnym

[edytuj] jednowymiarowe

Przykład kodu "Przeplatane 2 z 5"

Przykład kodu "Code 39"

Przykład kodu UPC-A

Przykład kodu EAN-8

Kody jednowymiarowe

Nazwa symboliki	Numeryczny /alfanumeryczny	Ciągły /dyskretny	dwie szerokości /modularny	stała/zmienna długość	Uwagi i wykorzystanie
Codabar[4]	alfanumeryczny	dyskretny	dwie		Włączony do USS przez AIM
CODE 11[5]	numeryczny	dyskretny	dwie
Kod 2 z 5 (Code25)	numeryczny	ciągły	dwie
Przeplatany 2 z 5[6] (Code25 Interleaved)	numeryczny	ciągły	dwie	zmienna (parzysta ilość, maks 16)	Włączony do USS przez AIM
Kod 3 z 9[7] (Code39)	alfanumeryczny (43 znaki w podst. wer.)	dyskretny	dwie	zmienna	Włączony do USS przez AIM
Code 93[8]	alfanumeryczny (ASCII)	ciągły	modularny	zmienna	Włączony do USS przez AIM
Kod 128[9] (Code128)	alfanumeryczny (ASCII)	ciągły	modularny	zmienna	Zaimplementowany przez GS1 jako GS1-128[10]. Występują odmiany A, B oraz C.
EAN-8[11]	numeryczny	ciągły	modularny	stała (8)	Zaimplementowany przez GS1, opakowania jednostkowe
EAN-13[11]	numeryczny	ciągły	modularny	stała (13)	Zaimplementowany przez GS1, opakowania jednostkowe, GTIN. Może występować z 2 lub 5 cyfrowym dodatkiem add-on.
GS1-128[10]	alfanumeryczny (ASCII)	ciągły	modularny	zmienna	Zaimplementowany przez GS1. Opakowania zbiorcze, etykieta logistyczna
ITF-14[6]	numeryczny	ciągły	dwie	stała (14)	Zaimplementowany przez GS1, opakowania zbiorcze
MSI Plessey		ciągły	dwie
UPC-A[11]	numeryczny	ciągły	modularny	stała (12)	Zaimplementowany przez GS1, opakowania jednostkowe
UPC-E[11]	numeryczny	ciągły	modularny	stała (6)	Zaimplementowany przez GS1, opakowania jednostkowe
PosiCode[3]	alfanumeryczny	ciągły	jedna	zmienna	Włączony do USS przez AIM
POSTNET		ciągły	dwie
RSS[12] (GS1 DataBar)	numeryczny lub alfanumeryczny	ciągły	modularny		Zaimplementowany przez GS1; pełna implementacja w systemach skanujących od 2010 roku; do znakowania bardzo małych jednostek. Licencja public domain. Cechy kodu uzależnione są od wersji.
Telepen[13]	alfanumeryczny (ASCII)	ciągły	dwie		Wykorzystywany w bibliotekach. Włączony do USS przez AIM

[edytuj] dwuwymiarowe

Kod piętrowy Code49

Kod piętrowy PDF417

Kod matrycowy Semacode

kod matrycowy MaxiCode

Kody dwuwymiarowe

Nazwa symboliki	Piętrowy /Matrycowy	Uwagi i wykorzystanie
CodaBlock[14]	Piętrowy
Kod 49[15] (Code49)	Piętrowy	Włączony do USS przez AIM
Kod 16K[16] (Code 16K)	Piętrowy	Włączony do USS przez AIM
Code One[17]	Matrycowy
PDF 417[18]	Piętrowy	kod alfanumeryczny o dużej gęstości – na powierzchni porównywalnej z powierzchnią kodu EAN mieści ponad 1000 znaków; odporny na częściowe uszkodzenia. Włączony do USS przez AIM
Micro-PDF 417[18]	Piętrowy	Wykorzystywany w złożonych symbolikach RSS[12]. Włączony do USS przez AIM
RSS spiętrzony[12] (GS1 DataBar)	Piętrowy	Zaimplementowany przez GS1; pełna implementacja w systemach skanujących od 2010 roku; licencja public domain
Aztec Code[19]	Matrycowy	Możliwość kodowania Cyrylicy, alfabetu hebrajskiego i arabskiego. Dostępny na licencji public domain. Włączony do USS przez AIM.
Data Matrix[20]	Matrycowy	Zaimplementowany przez GS1
MaxiCode[21] (UPS MaxiCode)	Matrycowy	Nadaje się do skanowania na elementach szybkoprzemieszczających się. Licencja public domain. Włączony do USS przez AIM.
Semacode[22]	Matrycowy	Stworzony na podstawie kodu Data Matrix. Koduje adresy URL
QR Code[23]	Matrycowy	Możliwość kodowania symboli alfabetu japońskiego, nadaje się do skanowania elementów szybkoprzemieszczających się. Włączony do USS przez AIM
ShotCode	Matrycowy
SuperCode[24]	Matrycowy	Public domain.
UltraCode[1]		Występuje w wersjach czarno-białej i kolorowej. Public domain. Opracowany przez Zebra Technologies.
VeriCode[25]	Matrycowy	Opracowany przez Veritec Inc.
VSCode[26]	Matrycowy	Opracowany przez Veritec Inc.

[edytuj] złożone

Kody złożone

Nazwa symboliki	Element jednowymiarowy	Element dwuwymiarowy	Uwagi i wykorzystanie
Aztec Mesa[27]	Code 128, Code 39, Code 93, Code 93i, Przeplatany 2 z 5, UPC-A, EAN-13	Aztec Code	Zaimplementowany przez AIM
Symboliki złożone EAN.UCC[28]	EAN-13, EAN-8, UPC-A, UPC-E, EAN-128, RSS-14, RSS Rozszerzony, RSS Ograniczony	PDF 417, Micro PDF417	Zaimplementowany przez GS1

[edytuj] Charakterystyczne cechy kodów

• N – stosunek szerokości kreski szerszej do węższej w kodach o dwóch szerokościach kresek
• wymiar X (moduł) – szerokość najwęższego paska w kodach o wielu szerokościach kresek (modularnych). Inne szerokości są zazwyczaj wielokrotnością tej wartości.
• Gęstość – ilość znaków możliwych do zakodowania na określonej długości - zależy od wymiaru X i rodzaju kodu
• Cicha strefa – obszar kodu występujący przed znakiem start i po znaku stop, który musi być pozbawiony innych oznaczeń. Jego kolor jest identyczny do koloru jasnych (białych) pasków.
• Znaki Start i Stop – występujące w kodach liniowych oraz niektórych piętrowych oznaczenia początku i końca kodu.
• Wzór wyszukiwania – występujący w niektórych kodach matrycowych obszar kodu o specyficznym wyglądzie, który pozawala czytnikowi na odnalezienie konkretnego miejsca w kodzie, względem którego rozpatrywana jest reszta zeskanowanego obszaru
• Wzór orientacyjny – występujące w niektórych kodach matrycowych zgrupowanie elementów (o ściśle określonych kolorach i kształtach) pozwalające na określenie orientacji skanera względem odczytywanego kodu

[edytuj] Urządzenia odczytujące

Początkowo do odczytu używano specjalnie zmodyfikowanych piór świetlnych, które musiały być przesuwane tuż nad kodem prostopadle do pasków, co okazywało się niewygodne; obecnie do odczytu używa się czytników (zwanych także skanerami) różnorodnej konstrukcji, umożliwiających odczyt z pewnej odległości i mniej czułych na ustawienie odczytywanego kodu, które można - ze względu na technologię wykonania - generalnie podzielić na:

• laserowe (większy zasięg odczytu),
• diodowe CCD (większa odporność, większa szybkość odczytu),
• oparte o kamery video

Dodatkowo wśród skanerów laserowch wyróżnia się skanery jednoliniowe oraz skanery wieloliniowe. Skanery wieloliniowe mają dodatkowe promienie ułożone równolegle lub w kształt pięciokąta. Umożliwia to jeszcze większą niezależność od położenia odczytywanego kodu względem okna skanera.

Im większa jest precyzja(gęstość) kodu lub im bardziej skomplikowany jest kod (np. kody matrycowe względem liniowych) tym większe wymagania są określane względem urządzeń odczytujących.

[edytuj] Historia

• 1932 – Wallace Flint pisze na Uniwersytecie Harwardzkim pracę magisterską na temat automatycznych punktów kasowych w supermarketach
• 1938 – Joe Woodland i Berny Silver rozpoczęli badania nad technicznym aspektem odczytu i kontroli cen artykułów żywnościowych w handlu
• 1959 – Girard Feissel zgłosił w amerykańskim urzędzie patentowym wniosek o sposób kodowania cyfr od 0 do 9
• 1970 – producenci i handlowcy z USA i Kanady tworzą stowarzyszenie do jednolitego kodowania towarów
• 1973 – oficjalne zatwierdzenie kodu kreskowego UPC (Universal Product Code)
• 1974 – powstanie tymczasowego komitetu badającego możliwość wprowadzenia jednolitego systemu identyfikacji towarów w Europie
  • 26 czerwca – pierwszy, oznaczony kodem kreskowym, towar przechodzi przez kasę w domu towarowym Marsh w Troy, w stanie Ohio. Towarem tym była guma do żucia "Wrigley's".
• 1976 – powstaje Europejski System Kodowania Towarów EAN (European Article Numbering)
• 1976 – opracowanie pierwszego alfanumerycznego kodu kreskowego - Code 39
• 1977 – powołanie Stowarzyszenia Kodowania Towarów EANA (European Article Numbering Association)
• 1981 – przekształcenie systemu europejskiego w międzynarodowy - powstaje IANA
• 1984 – opracowanie przez organizację Automotive Industry Action Group (AIAG) pierwszego standardu zakładającego wykorzystanie kodu składającego się z czterech kodów Code 39 ułożonych na sobie piętrowo
• 1987 – wprowadzenie przez firmę Intermec pierwszego kodu dwuwymiarowego piętrowego Code 49
• 1990 – przyjęcie Polski do systemu EAN i powołanie organizacji narodowej CKK - Centrum Kodów Kreskowych w Instytucie Logistyki i Magazynowania w Poznaniu.
• 1998 - organizacje EAN i UCC podjęły decyzję o kompleksowym scaleniu systemu UPC z systemem EAN, dzięki czemu obecnie funkcjonuje jeden globalny system EAN.UCC.
• 2005 – Globalne Forum GS1, podczas którego oficjalnie dokonano zmiany nazwy z EAN International na GS1
  • luty – Zmiana nazwy organizacji krajowej z CKK - Centrum Kodów Kreskowych na GS1 Polska w Instytucie Logistyki i Magazynowania w Poznaniu

[edytuj] Literatura

• Informatyka dla logistyki, autor: J. Majewski, wyd.: Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2002, ISBN 83-87344-95-8
• Kody kreskowe - rodzaje standardy sprzęt zastosowania - ILiM, Poznań 2000, ISBN 83-87344-60-5

[edytuj] Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• (en)Strona organizacji GS1
• Strona organizacji GS1 Polska w Instytucie Logistyki i Magazynowania
• Strona internetowa Instytutu Logistyki i Magazynowania
• (en)ISSN i kody kreskowe
• (en)Strona organizacji standaryzującej AIM – na stronie istnieje możliwość zakupu pełnych specyfikacji włączonych do USS (wykazu ujednoliconych symbolik).
• (en)Opis niektórych symbolik na stronach morovia.com
• (en)Opis niektórych symbolik na stronach barcode.ro
• (en)adams1.com Serwis poświęcony kodom kreskowym
• (en)barcodeisland.com Serwis poświęcony kodom kreskowym
• (en)barcodeman.com Serwis poświęcony kodom kreskowym

Generatory kodów:

• Informacje o różnych rodzajach kodów oraz generator wielu typów kodów kreskowych online
• Generator kodów kreskowych EAN8 i EAN13 online