Mój Nikifor

Z Wikipedii

Mój Nikifor
Gatunek filmu	Dramat obyczajowy
Kraj	Polska
Data premiery	24 września 2004
Czas trwania	97 minut
Reżyseria	Krzysztof Krauze
Scenariusz	Joanna Kos-Krauze, Krzysztof Krauze
Główne role	Krystyna Feldman, Roman Gancarczyk, Lucyna Malec
Muzyka	Bartłomiej Gliniak
Zdjęcia	Krzysztof Ptak
Scenografia	Magdalena Dipont
Kostiumy	Dorota Roqueplo
Montaż	Krzysztof Szpetmański
Produkcja	Juliusz Machulski
Dystrybucja	Best Film
Język	polski

Mój Nikifor - polski film fabularny z 2004 roku w reżyserii Krzysztofa Krauze na podstawie pomysłu Joanny Kos-Krauze.

Podstawą scenariusza była oparta na autentycznych wydarzeniach historia spotkania i przyjaźni Nikifora Krynickiego, samouka, analfabety, zaliczanego do najwybitniejszych malarzy-prymitywistów, z młodszym o dwadzieścia osiem lat Marianem Włosińskim, absolwentem ASP i dekoratorem w krynickim uzdrowisku, który dla Nikifora zrezygnował z własnej kariery i poświęcił spokój rodziny.

Główną, tytułową rolę zagrała kobieta, Krystyna Feldman, dotychczas znana z licznych wyrazistych epizodów i ról drugoplanowych. Jej kreacja była nagradzana nie tylko na najważniejszych festiwalach w Polsce, ale i na świecie, m.in. w Karlovych Varach, Manili, Kijowie i Valladolid.

Film, który jest obrazem wyjątkowym w dorobku Krzysztofa Krauze, dotychczas znanego z zaangażowanego kina społecznego, został chłodno przyjęty przez rodzimą krytykę. Zupełnie inaczej ocenili go recenzenci zagraniczni oraz jurorzy międzynarodowych festiwali filmowych. Obraz otrzymał Kryształowy Globus, główną nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlowych Warach. Ponadto był doceniany w m.in. Atenach, Denver, Chicago i Łodzi, gdzie Krzysztof Ptak zdobył wyróżnienie za najlepsze zdjęcia na Camerimage.

Spis treści 1 Obsada 2 Fabuła 3 Głosy krytyków 3.1 Przypisy 4 Nagrody i nominacje 5 Ciekawostki 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Obsada

• Krystyna Feldman - Nikifor Krynicki
• Roman Gancarczyk - Marian Włosiński
• Lucyna Malec - Hanna Włosińska, żona Mariana
• Jerzy Gudejko - Ryszard Nowak, przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej
• Artur Steranko - doktor Rosen
• Jowita Miondlikowska - sprzątaczka Kowalska
• Marian Dziędziel - Budnik
• Ewa Wencel - dyrektor "Zachęty"
• Magda Celówna - gospodyni Nikifora
• Katarzyna Paczyńska - Ala Włosińska, córka Mariana
• Karolina Paczyńska - Ewa Włosińska, córka Mariana
• Aleksander Mikołajczak - bufetowy na dworcu w Krynicy

[edytuj] Fabuła

[edytuj] Głosy krytyków

• Zbigniew Kątny ("Film"):¹

Jak na zaimek dzierżawczy "mój" w tytule to zadziwiająco mało jest w tym filmie emocji i osobistego tonu. Wiele tu za to literalnej - żeby choć jeszcze naiwnej - ilustracji, nastawionej bardziej na mimetyczne, a przez to "bezpłciowe", kopiowanie świata niż na tropienie w nim tego, co niepojęte i transcendentalne. (...)

To nie Nikifor jest w centrum zainteresowania Krauzego, a Marian Włosiński, człowiek, który przez ostatnie dziewięć lat życia artysty, gdy ten chorował na gruźlicę, z wielkim oddaniem opiekował się nim, płacąc za to rozpadem własnej rodziny. I czymś chyba jeszcze. W końcu Włosiński był malarzem, absolwentem krakowskiej ASP, który zarzucił własną twórczość. Dlaczego to zrobił? Uznał, że ma misję do spełnienia? Uwierzył w iskrę bożą wielkiego niemoty, w jego naiwny geniusz? Czy może stracił wiarę w siebię? Na te pytania, niestety, w filmie Krauzego nie dostajemy odpowiedzi, a przecież one byłyby tu najciekawsze. (...)

W tym filmie tak naprawdę jest tylko jedna scena, która robi wrażenie: ta, kiedy Nikifor w ubraniu kładzie się do łóżka i zasypia z bezwładnie opuszczoną nogą, której nie ma siły podciągnąć. Kupka ludzkiego nieszczęścia, nad którą pochyla się Bóg. To jedyny moment, kiedy w filmie Krauzego czuć oddech Tajemnicy. (...)

I o dziwo, piękne, natchnione malarstwem Nikifora zdjęcia Krzysztofa Ptaka paradoksalnie tylko wzmacniają ten niedosyt. Mój niedosyt.

• Bożena Janicka ("Kino"):²

(...) Film otwiera długie ujęcie twarzy Nikifora w bliskim planie. Tak, Nikifora, chociaż jest to Krystyna Feldman. (...) Cały film opowiadany jest potem tak, jak mógłby oglądać rzeczywistość sam Nikifor; jak mógłby, gdyby był świadkiem sytuacji (najczęściej nie jest), które film pokazuje. (...) Widziałby więc, że jacyś ludzie ustawiają jakieś wielkie portrety, pewien mężczyzna, którego zna i nie zna (bo takie były jego stosunki ze wszystkimi) rozmawia w domu z dziećmi, jakaś kobieta wystukuje coś na maszynie, jacyś ludzie ruszają w tany na jakiejś sali, w jakimś pokoju chichoczą pielęgniarki - itd., ale jaki to ma związek z nim, Nikiforem, nie mógłby odgadnąć. (...) Z tych miałkich, mało wyrazistych i jakby przypadkowych migawek nie buduje się właściwie żadne opowiadanie, sugerowana rzeczywistość wydaje się dziwinie pozbawiona znaczeń, jak napisy Nikifora na jego obrazkach. To zniechęca, uniemożliwia nawiązanie z filmem głębszego kontaktu. Nawet postać samego Nikifora po wstrząsie pierwszego ujęcia już słabiej przykuwa uwagę; nic więcej w tej postaci przecież nie przybywa, bo nie może. (...)

Ambitny eksperyment - nieudany? Lecz coś jednak po obejrzeniu filmu pozostaje: szokujące wrażenie obcowania z inkubem, a w istocie z fenomenem roli Krystyny Feldman, olśniewające piękno zdjęć Krzysztofa Ptaka - i obrazki Nikifora, czyli Epifaniusza Drewniaka, które widzimy w zakończeniu. I one są w "Moim Nikiforze" - podobnie jak w tej biografii - najważniejsze.

[edytuj] Przypisy

¹ recenzja, w: "Film" 9/2004, s.95
² "Widzący", w: "Kino" 10/2004, s.41

[edytuj] Nagrody i nominacje

• 2004 - XXIX Festiwal Polskich Filmów Fabularnych:
  • Nagroda za pierwszoplanową rolę kobiecą (Krystyna Feldman)
  • Nagroda za kostiumy (Dorota Roqueplo)
  • Nagroda za montaż (Krzysztof Szpetmański)

• 2004 - Polskie Nagrody Filmowe "Orły":
  • Nagroda za pierwszoplanową rolę żeńską (Krystyna Feldman)
  • Nagroda za zdjęcia (Krzysztof Ptak)
  • Nagroda za scenografię (Magdalena Dipont)
  • Nagroda za dźwięk (Nikodem Wołk-Łaniewski)
  • Nagroda za montaż (Krzysztof Szpetmański)
  • Nominacja do nagrody za najlepszy film
  • Nominacja do nagrody za reżyserię (Krzysztof Krauze)
  • Nominacja do nagrody za scenariusz (Joanna Kos-Krauze i Krzysztof Krauze)
  • Nominacja do nagrody za muzykę (Bartłomiej Gliniak)
  • Nominacja do nagrody za kostiumy (Dorota Roqueplo)

• 2005 - Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej "Prowincjonalia":
  • Najlepsza rola kobieca (Krystyna Feldman)
  • Najlepsze zdjęcia (Krzysztof Ptak)

• 2005 - Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Karlowych Warach:
  • Kryształowy Globus dla najlepszego filmu
  • Najlepsza rola kobieca (Krystyna Feldman)
  • Najlepszy reżyser (Krzysztof Krauze)

• 2005 - Festiwal Filmów Europejskich w Atenach:
  • Nagroda Dziennikarzy

• 2005 - Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Chicago:
  • Złoty Hugo dla najlepszego filmu
  • Najlepsza rola męska (Roman Gancarczyk)

• 2005 - Festiwal Filmowy w Denver:
  • Nagroda im. Krzysztofa Kieśliwskiego (Krzysztof Krauze)

• 2005 - Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage:
  • Wyróżnienie dla Krzysztofa Ptaka

• Inne nagrody indywidualne dla Krystyny Feldman:
  • "Złota Kaczka" przyznawana przez czytelników miesięcznika Film dla najlepszej aktorki 2004 roku
  • 2005 - Najlepsza rola kobieca na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Kijowie
  • 2005 - Najlepsza rola kobieca na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Manili
  • 2005 - Najlepsza rola kobieca na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Valladolid
  • 2006 - Najlepsza rola kobieca na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Pune
  • 2006 - Najlepsza rola kobieca na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Autorskich w Rabacie

[edytuj] Ciekawostki

• Tuż przed rozpoczęciem zdjęć do filmu Krzysztof Krauze i Joanna Kos wzięli ślub.
• Rola Nikifora Krynickiego była pierwszą główną rolą filmową w karierze osiemdziesięcioczteroletniej Krystyny Feldman.
• Ostatnia wersja scenariusza, na której podstawie został nakręcony film, była dwudziestą z kolei.
• Krystyna Feldman - tak jak Nikifor - nie miała pralki, lodówki ani telewizora.
• Aktorka w młodości, będąc na wakacjach w Krynicy, poznała prawdziwego Nikifora.
• Tabliczka, którą nosi ze sobą filmowy Nikifor, naprawdę należała do malarza.
• W przerwie między zdjęciami Krystyna Feldman została napadnięta na ulicy. Złodzieje wyrwali jej torebkę i uderzyli, tak że konieczna była operacja złamanej kości biodrowej.
• Autorką charakteryzacji była Maria Dziewulska.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona filmu