Mayapan
Z Wikipedii
Mayapan (hiszp. Mayapán) – ośrodek cywilizacji prekolumbijskiej położony w meksykańskim stanie Jukatan około 40 km na południowy wschód od miasta Merida i 100 km na zachód od Chichen Itza. Mayapan był ośrodkiem politycznym Majów na półwyspie Jukatańskim w okresie od około 1220 do 1440 r. n.e.
W 1221 r. Majowie zbuntowali się przeciwko władcom z Chichen Itza. Po zakończeniu wojny domowej przedstawiciele najważniejszych miast na Jukatanie spotkali się w celu ustanowienia z powrotem dla nich zwierzchniej władzy. Zdecydowano o wybudowaniu nowej stolicy w pobliżu miasta Techaquillo – miejsca narodzin generała, który pokonał Chichen Itza. Wzniesiono mur obronny a nową osadę nazwano Mayapan (co oznaczało "Sztandar ludu Majów"). Wódz bogatej i starej rodziny Cocom, która brała udział w powstaniu przeciwko Chichen został wybrany królem ale także przedstawiciele pozostałych najważniejszych rodów arystokratycznych otrzymali reprezentację we władzach. Taki układ sił przetrwał około 200 lat (wg niektórych badaczy wywodzących swe twierdzenia z kronik Majów Mayapan istniało równolegle z Chichen Itza i Uxmal i tworzyło razem z nimi przymierze, jednak wykopaliska archeologiczne wskazują że ta koncepcja jest mniej prawdopodobna). W 1441 r. Ah Xupan ze szlacheckiej rodziny Xiu poczuł się urażony machinacjami politycznymi władców Cocom i zorganizował przeciwko nim przewrót. Większość członków rodziny Cocom został wymordowana a Mayapan spalony i ograbiony a następnie opuszczony przez jego mieszkańców. Od tego momentu jedność polityczna Jukatanu przestała istnieć a powstały walczące ze sobą państwa-miasta.
Obecnie Mayapan w ogóle nie przypomina miasta z okresu swojej świetności. Przyczyniły się do tego zajścia z okresu walk w XV w. kiedy to zerwano lub spalono wszystkie dachy najważniejszych budowli. Jednak samo Mayapan nigdy nie dorównało takim monumentalnym miejscom jak: Chichen Itza czy Uxmal. W mieście znajduje się m.in. jedna centralna piramida będąca mniejszą wersją tzw. Castillo z Chichen Itza oraz kilka mniejszych budowli służących mieszkańcom jako świątynie lub pałace. Poza tym Mayapan nie miało nigdy zbytnio rozwiniętej infrastruktury publicznej. Większość z czterokilometrowego obszaru znajdującego się poza murami była zabudowana budynkami mieszkalnymi w liczbie ok. 3,5 tys. Miasto mogło mieć od 11 do 15 tys. obywateli.
W latach pięćdziesiątych XX wieku w Mayapan prowadzono pięcioletnie badania archeologiczne , które były kontynuowane w 2001 r.
