Messerschmitt Me 262

Z Wikipedii

Me 262 Schwalbe
Dane podstawowe
Państwo	Niemcy
Wytwórnia	Messerschmitt A.G.
Typ	samolot myśliwsko-bombowy
Konstrukcja	metalowa półskorupowa
Załoga	1 pilot
Historia
Data oblotu	18 lipca 1942
Dane techniczne
Napęd	2 × Jumo 004B-1
Moc	9 kN każdy
Wymiary
Rozpiętość	12,5 m
Długość	10,58 m
Wysokość	3,83 m
Powierzchnia nośna	21,7 m²
Masa
Własna	3800 kg
Startowa	6400 kg
Osiągi
Prędkość max.	835 km/h (na poziomie morza); 872 km/h (na pułapie 6000 m)
Prędkość wznoszenia	1200 m/min
Pułap	11 450 m
Zasięg	1050 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
- 4 działka MK 108 kalibru 30 mm - 24 pociski rakietowe R4M kalibru 55 mm - 2 bomby po 250 kg w uchwytach pod dziobem; wersja U4 - działko 50 mm
Rzuty

Messerschmitt Me 262 Schwalbe – (niem. jaskółka), pierwszy użyty bojowo samolot myśliwski o napędzie odrzutowym. Produkowany masowo podczas II wojny światowej wszedł do służby w 1944 roku jako samolot bombowy i rozpoznawczy (A-1a), a także jako myśliwiec przechwytujący (A-2a).

[edytuj] Historia

Początki projektu pierwszego myśliwca odrzutowego sięgają 1938 roku, kiedy to Ministerstwo Lotnictwa Rzeszy złożyło w firmie Messerschmitt zamówienie na projekt samolotu napędzanego turbinami gazowymi marki BMW. Wstępny projekt płatowca oznaczonego jako P.1065 opracował dr Woldemar Voigt w kwietniu 1939 roku. Pierwotny plan był bardzo podobny do finalnego samolotu ukończonego kilka lat później. Postęp projektu był wielokrotnie opóźniany przez brak funduszy i sprzeciwy władz, zarzucające nieopłacalność nowej konstrukcji.

Podczas prac konstrukcyjnych, ze względu na wzrastającą masę projektowanego równolegle silnika, postanowiono przebudować płatowiec na maszynę o skośnych skrzydłach. Najpierw rozważano konstrukcję płatów ze skosem tylko zewnętrznych ich części, ale ostatecznie postanowiono zastosować całkowicie skośne skrzydła. Pierwszy prototyp samolotu został ukończony zanim silniki odrzutowe były gotowe, dlatego też pierwszy lot Me 262 V1 odbył się 18 kwietnia 1941 roku z konwencjonalnym silnikiem Junkers Jumo 210G o mocy 700 KM zamontowanym na dziobie maszyny. Docelowe silniki odrzutowe BMW 003 były gotowe do zamontowania w płatowcu dopiero w listopadzie, a pierwszy lot prototypu V2 z dwoma jednostkami napędowymi tego typu i dodatkowo silnikiem tłokowym Jumo 210G odbył się 25 marca 1942 roku.

Pozostawienie konwencjonalnego napędu okazało się słuszną decyzją, gdyż oba silniki odrzutowe przestały pracować wkrótce po starcie ze względu na awarię łopat sprężarki.

Trzeci prototyp, V3 który był już całkowicie odrzutowym samolotem, wzbił się w powietrze 18 lipca 1942 roku. W maszynie tej zastosowano silniki Junkers Jumo 004 bardziej niezawodne niż silniki BMW 003.
Ze względu na zbyt duże niebezpieczeństwo podczas startu zdecydowano się zastosować podwozie z kołem dziobowym, a nie ogonowym.

Loty testowe kontynuowano przez cały następny rok, jednak produkcja seryjna nie została rozpoczęta ponieważ Hitler zażądał przebudowy maszyny na bombowiec. Zmiana konstrukcji kadłuba zakończyła się w 1942 roku, ale produkcji znów nie rozpoczęto, tym razem ze względu na braki materiałowe, zwłaszcza wolframu i chromu, oraz konieczności zastąpienia ich stopami bardziej dostępnych a jednocześnie równie wytrzymałych materiałów. Po zmianie projektu do możliwości materiałowych Rzeszy, dopiero w 1944 roku rozpoczęto produkcję samolotu.

Podczas przebudowy maszyn z myśliwców na samoloty myśliwsko-bombowe, z braku części, paliwa i przeszkolonych pilotów prawie 500 z nich zostało zniszczonych na ziemi podczas bombardowań, dlatego też nigdy nie wykorzystano możliwości tej maszyny. Z 1433 wyprodukowanych maszyn tylko około 300 weszło do czynnej służby.

Pomimo swych wad i niedoskonałości Me 262 był pierwszym sygnałem końca ery samolotów napędzanych śmigłem i początku ery odrzutowców latających z prędkościami rzędu 800 km/h, znacznie większymi niż możliwe do uzyskania na samolotach śmigłowych. Jako pierwszy został również wyposażony w skośne skrzydła.

[edytuj] Użycie bojowe

Początkowo samoloty Me 262 znajdowały się, zgodnie z życzeniem Hitlera, tylko na wyposażeniu jednostek bombowych, chociaż maszyna ta była od początku projektowana jako myśliwiec, gdyż zadania bombowe pozostawiono już istniejącemu Arado Ar 234. Ze względu na charakterystyki pracy silników odrzutowych, wydajniejszych przy wyższych prędkościach unikano walk kołowych z wolniejszymi i zwrotniejszymi konwencjonalnymi myśliwcami aliantów. Założeniem konstruktorów było użycie Me 262 jako myśliwca przechwytującego bombowce silnie chronione przez myśliwce eskorty uniemożliwiające zbliżenie się do nich konwencjonalnych myśliwców niemieckich. Ze względu na znacznie większą prędkość i silne uzbrojenie strzeleckie Me 262 składające się z czterech działek MK 108 kalibru 30 mm, samolot odrzutowy miał o wiele większe szanse przedrzeć się przez osłonę i w krótkim czasie zniszczyć bombowiec wroga. Z drugiej strony działka charakteryzowały się względnie krótkimi lufami, a co za tym idzie niską prędkością wylotową pocisków wymuszającą konieczność prowadzenia ognia z mniejszych odległości. Duża różnica prędkości Me 262 i atakowanego bombowca zostawiała też bardzo mało czasu na otwarcie ognia.

18 marca 1945 roku 37 samolotów Me 262 przechwyciło wyprawę bombową składającą się 1221 bombowców i 632 myśliwców eskorty, zestrzeliwując 12 samolotów bombowych i jeden myśliwiec wroga, przy stratach własnych wynoszących 3 samoloty. Mimo doskonałego stosunku zestrzeleń do strat własnych, sama ilość zniszczonych samolotów wroga stanowiła niespełna 1 procent całej wyprawy co uwidacznia z jednej strony przewagę techniczną Me 262, a z drugiej znikomą ich ilość niezdolną do przechylenia szali zwycięstwa na stronę Niemiec. W latach 1943-1944 lotnictwo amerykańskie wykonujące loty bojowe nad Niemcy, było w stanie prowadzić działania ofensywne przy stratach 5% lub większych, więc znikoma ilość odrzutowych Messerschmittów nie była w stanie zagrozić tym działaniom.

[edytuj] Wersje samolotu Me 262

• Me 262A-1a Schwalbe — jednomiejscowy samolot myśliwski Jäger lub myśliwsko-bombowy Jabo produkowany seryjnie uzbrojony w 4 działka MK 108 kalibru 30 mm.
  • A-1a/U1 — wersja prototypowa z dwoma dodatkowymi działkami MK 108 w dziobie maszyny, co dawało łącznie 6 działek. Zbudowano 1 egzemplarz.
  • A-1a/U2 — wersja prototypowa z dodatkową awioniką umożliwiającą wykonywanie lotów w każdych warunkach pogodowych. Zbudowano 1 egzemplarz.
  • A-1a/U3 — wersja rozpoznawcza zmodyfikowana na bazie maszyny seryjnej. Zbudowano kilka egzemplarzy.

• • A-1a/U4 — wersja prototypowa uzbrojona w działo czołgowe MK 214 kalibru 50 mm zamontowane na dziobie maszyny. Zbudowano 2 egzemplarze.
• A-1b — identyczny jak A-1a ale napędzany silnikami BMW 003. Zbudowane w nieznanej liczbie egzemplarzy. Dwie maszyny tego typu były używane do testowania prędkości maksymalnej osiągając 800 km/h.
• A-2a Sturmvogel — (niem. Szturmowy ptak) ostateczna wersja bombowca błyskawicznego (blitzbomber) uzbrojona tylko w dwa działka.
  • A-2a/U1 — wersja prototypowa z zaawansowanym celownikiem bombowym. Zbudowano 1 egzemplarz.
  • A-2a/U2 — wersja prototypowa z przeszklonym dziobem mieszczącym bombardiera. Zbudowano 2 egzemplarze.
• A-3a — planowana wersja szturmowa.
• A-4a — wersja rozpoznawcza.
• A-5a — ostateczna wersja rozpoznawcza używana bojowo pod koniec wojny w niewielkiej liczbie egzemplarzy.

• B-1a — dwumiejscowa wersja szkolno-treningowa.
  • B-1a/U1 — prototypowa wersja myśliwca nocnego zaadoptowana z maszyny szkolno-treningowej w niewielkiej liczbie egzemplarzy.
• B-2 — planowana wersja myśliwca nocnego ze wzmocnionym kadłubem.
• C-1a — prototypowa wersja myśliwca przechwytującego wyposażonego w dodatkowy przyspieszający silnik rakietowy Walter zamontowany w ogonie maszyny. Zbudowano 1 egzemplarz.
• C-2b — prototypowa wersja myśliwca przechwytującego wyposażonego w dodatkowe przyspieszające silniki rakietowe BMW zamontowane w gondolach silników odrzutowych. Zbudowano 1 egzemplarz.
• C-3a — prototypowa wersja myśliwca przechwytującego wyposażonego w dodatkowymi przyspieszającymi silnikami rakietowymi Walter zamontowanymi pod kadłubem maszyny. Zbudowano 1 egzemplarz.
• D-1 — planowana wersja przystosowana do przenoszenia moździerza Jagdfaust.
• E-1 — planowana wersja uzbrojona w działo MK 214 kalibru 50 mm, bazująca na wersji A-1a/U4.
• E-2 — planowana wersja uzbrojona w 48 przeciwlotniczych pocisków rakietowych R4M.

Na podstawie niemieckiej konstrukcji Me 262 zbudowano w Japonii samolot Nakajima J9Y Kikka.

Produkcja powojenna:

• Avia S-92 — budowana w Czechach wersja A-1a.
• Avia CS-92 — budowana w Czechach wersja B-1a.
• A-1c — zbudowana przez prywatnego inwestora amerykańskiego replika wersji A-1a.
• B-1c — zbudowana przez prywatnego inwestora amerykańskiego replika wersji B-1a.
• A/B-1c — zbudowana przez prywatnego inwestora amerykańskiego replika będąca połączeniem wersji A-1a i B-1a.
• Su-9 — zbudowany w biurze konstrukcyjnym Suchoja na podstawie Me 262 myśliwiec, który jednak nie wszedł na uzbrojenie Armii Czerwonej, ponieważ w momencie jego ukończenia, był już opracowany nowocześniejszy Su-11. Ostatecznie żaden z samolotów Suchoja nie został przyjęty do uzbrojenia, gdyż równolegle projektowane myśliwce MiG-9 i Jak-15 okazały się znacznie lepsze.