Mobutu Sese Seko

Z Wikipedii

Mobutu Sese Seko Nkuku wa za Banga, właśc. Joseph-Désiré Mobutu (ur. 14 października 1930 w Lisala, zm. 7 września 1997), polityk kongijski, wieloletni prezydent, wojskowy.

Służył w kolonialnych siłach belgijskich, pracował także jako dziennikarz. Od 1958 działał w niepodległościowym Narodowym Ruchu Kongijskim i po uzyskaniu niepodległości wszedł do rządu Lumumby w czerwcu 1960 jako sekretarz stanu ds. obrony. Wsparł prezydenta Kasavubu w jego konflikcie o władzę z premierem Lumumbą i stanął na czele armii; miał udział w zabójstwie Lumumby oraz stłumieniu secesji Katangi. W 1965 dokonał przewrotu wojskowego i stanął na czele państwa jako prezydent, potwierdzony w późniejszych wyborach (1970).

W 1972 roku zmienił nazwę państwa na Zair oraz własne nazwisko na Mobutu Sese Seko Nkuku wa za Banga (tłumaczone mniej więcej Potężny wojownik, kroczący od triumfu do triumfu, pozostawiający za sobą zgliszcza, chociaż pewne osoby twierdzą, że znaczy Kogut, co nie przepuści żadnej kurze). Przeprowadził nacjonalizację kopalni miedzi oraz wielkich plantacji, początkowo usunął europejskich inwestorów z kraju, potem starał się ich przyciągnąć z powrotem. Wprowadził kult jednostki, prowadził politykę eliminacji rywali politycznych, w kolejnych wyborach prezydenckich startował sam. W maju 1990, w obliczu klęsk gospodarczych i niepokojów społecznych, wprowadził opozycję do rządu. Wkrótce z powodu pogorszenia stanu zdrowia został zmuszony do wyjazdu na leczenie do Europy.

W tym samym czasie ludność narodowści Tutsi, pozostająca od dłuższego czasu w opozycji do Mobutu z powodu jego zdecydowanego poparcia dla plemienia Hutu odpowiedzialnego za ludobójstwo w sąsiedniej Rwandzie, opanowała znaczną część wschodniego Zairu. Mobutu wydał polecenie usunięcia Tutsi poza granice Zairu, co spotkało się z otwartą rebelią, wspartą wkrótce przez innych opozycjonistów. Oddziały przeciwników Mobutu pod nazwą Zjednoczony Sojusz Sił Demokratycznych na Rzecz Wyzwolenia Kongo-Zairu zdobyły 16 maja 1997 stolicę kraju Kinszasę. Nowym prezydentem został ogłoszony Laurent Kabila.

Obalony Mobutu wyjechał z kraju (gdzie przywrócono dawną nazwę Kongo), zmarł na raka po kilku miesiącach w Rabacie (Maroko).