Okleśna
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°02' N 019°31' E
| Okleśna | |
| Województwo | małopolskie |
| Powiat | chrzanowski |
| Gmina | Alwernia |
| Sołtys | Bożena Jochymek |
| Powierzchnia | 6,16 km² |
| Położenie | 50° 2' N 19° 31' E |
| Wysokość | od 215 (poziom Wisły) do 314 (wzgórze Soświca) m n.p.m. |
| Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności • gęstość |
957 153,4 osób os./km² |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
12 2828- |
| Kod pocztowy | 32-566 |
| Tablice rejestracyjne | KCH |
|
Położenie na mapie Polski
  Okleśna
|
|
Okleśna – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie chrzanowskim, w gminie Alwernia, w dolinie rzeki Wisły przy ujściu potoku Regulka w miejscu, gdzie równinna Kotlina Oświęcimska przechodzi w pagóry Bramy Krakowskiej.
W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie krakowskim.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Pierwsza wzmianka pojawia się w przywileju Kazimierza I Opolczyka dla Klemensa Gryfity wydanego 1 sierpnia 1228 w Rybniku. Wymienia on rzekę Oclesna. O przywileju tym wspomina Kodeks Dyplomatyczny Polski Juliana Bartoszewicza tom III wydany w 1858 roku w Warszawie.
W XIV wieku pojawiają się pierwsze wzmianki o osadzie. W przywileju książęcym wydanym 28 kwietnia 1364 w Zatorze, książę odnowił przywilej dla Dytka, syna Piotra, jaki ten dostał na sołectwa w Okleśnej. Osada musiała istnieć już wcześniej, gdyż w 1364 roku książę oświęcimski Jan Scholastyk odnowił lokację. Warto wspomnieć że wieś nazywała się wtedy Łopuszna. Źródła historyczne podają po raz pierwszy w 1396 roku, iż we wsi Przewóz (obecnie przysiółek Spytkowic) istniał prom na rzece Wiśle. Okleśna leży na przeciwległym brzegu rzeki, prawdopodobnie na dawnym szlaku handlowym Racibórz-Spytkowice-Kraków. Przeprawa promowa istnieje w tym miejscu do dnia dzisiejszego, obecnie na lokalnej drodze Poręba Żegoty-Okleśna-Spytkowice.
W roku 1503 książę zatorski Janusz dokonał rozgraniczenia posiadłości klasztoru mogilskiego i tynieckiego na terenie księstwa Zatorskiego. Granica ta przebiegała wzdłuż potoku Okleśna. W XVI wieku istniała tu papiernia produkująca papier na potrzeby Akademii Krakowskiej.
Księga dochodów Beneficjów Diecezji Krakowskiej z roku 1529 dotycząca Klucza Lipowieckiego wymienia dzierżawcę(zarządce) majątku(dworu ziemskiego) w Okleśnej o nazwisku Necnon.
W 1622 roku Stanisław Lubomirski, krajczy koronny, sprzedał Marcinowi Szyszkowskiemu Okleśną z folwarkiem i papierniami.
Nad Wisłą znajdował się port skąd w XVII i XVIII wieku spławiano do Gdańska m. in. rudę cynku z kopalni w Psarach koło Krzeszowic.
W latach 1703-1708 wybudowano w klasztorze w Alwernii kaplicę dla cudownego obrazu Ecce homo. Współfundatorem tej kaplicy był młynarz Jan Para z Okleśnej.
W 1894 powstała Szkoła Powszechna. 15 sierpnia 1899 roku otwarto przebiegającą przez Okleśną linię kolejową Trzebinia-Spytkowice-Wadowice-Skawce. Linia ta została zamknięta dla ruchu pasażerskiego w roku 2002.
Pod koniec XIX wieku wieś liczyła około 650 mieszkańców. Jeszcze na początku XX. wieku Okleśna należała do tzw. hrabstwa teńczyskiego.
Po agresji Niemiec na Polskę Okleśna została z dniem 20 listopada 1939 r. wcielona do III Rzeszy, przewidywano zmianę nazwy wsi na Regenau. Okleśna stała się przez to na ponad 5 lat miejscowością graniczną. Na wschodnim krańcu wsi przebiegała granica między III Rzeszą a Ganeralnym Gubernatorstwem. Okupantowi chodziło o to, żeby linia kolejowa Trzebinia-Spytkowice-Wadowice-Skawce znalazła się na terytorium III Rzeszy. W styczniu 1945 roku miejscowość wyzwoliły oddziały Armii Czerwonej.
Po wojnie okolice były areną starć pomiędzy zbrojnym podziemiem (Oddział Spuły), a przedstawicielami nowej władzy (Milicja Obywatelska). Zabici lub zamordowani byli po obu stronach. Szczególnie tragiczne, było zamordowanie przez milicjantów w 1946 roku, członków rodziny sprzyjającego zbrojnemu podziemiu młynarza z Okleśnej (zabity został młynarz i jego dwie niepełnoletnie córki). W akcji odwetowej przeprowadzonej przez oddział Spuły w pobliskim Podłężu zostali zamordowani dwaj milicjanci.
W 1954 roku otwarto bibliotekę gromadzką, natomiast w 1964 nową Szkołę Podstawową im. XX-lecia PRL tzw. tysiąclatkę (obecnie im. Ignacego Jana Paderewskiego).
[edytuj] Atrakcje turystyczne
- Teatr Ludowy "Tradycja" - laureat licznych przeglądów folklorystycznych i ludowych
- położony na granicy z Alwernią zalew "Skowronek"
- Przeprawa promowa na Wiśle
- Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej (konsekrowany w roku 1991)
- liczne kapliczki przydrożne z XIX wieku, kamienny krzyż z 1878 roku
- ruiny kuźni z 1910 roku
- resztki austriackiej strażnicy wojskowej z 1905 roku przy moście kolejowym na Wiśle
[edytuj] Szlaki turystyczne
- niebieski, pieszy Alwernia – Czernichów
- pomarańczowy, rowerowy Alwernia – Regulice – Źródła – Okleśna - Mirów - Brodła- Zalas – Rudno
[edytuj] Bibliografia
Julian Warzecha, Joanna Fabin, Paweł Mostowik – „Księga Jubileuszowa 800 lat Spytkowic”, Wydawnictwo Księży Pallotynów APOSTOLICUM, Ząbki 2000
Julian Zinkow – „Krzeszowice i okolice“, Przewodnik Turystyczny, Wydawnictwo PTTK „Kraj“, Warszawa-Kraków 1988
Jerzy Rejman – „Pogranicze śląsko-małopolskie w średniowieczu“, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2000
Jan Samek - Przewodnik po mieście Alwerni i okolicy“, Wydawnictwo Calvarianum, Kalwaria Zebrzydowska 1995.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Okleśna w serwisie alwernia.pl
- Szkoła Podstawowa w Okleśnej
- Austriacka mapa wojskowa z 1905 roku
- Zdjęcia lotnicze Małopolski w portalu Wrota Małopolski
- Mapy i zdjęcia satelitarne:
