Order Zwiastowania NMP (Włochy)
Z Wikipedii
Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (wł. Ordine Supremo della Santissima Annunziata) - został założony w 1362 przez Amadeusza VI, hrabiego Sabaudii pod nazwą Zakon Łańcucha jako religijny zakon rycerski. Obecnie jest najwyższym honorowym orderem rycerskim Domu Sabaudzkiego. Jest dedykowany Najświętszej Marii Pannie. Po polsku był na ogół zwany Orderem Anuncjaty.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Według niektórych historyków, zakon ten został ufundowany jako wotum wdzięczności za zwycięską bitwę hrabiego Amadeusza V Sabaudzkiego o Rodos w r. 1310. Z początku zakon miał ograniczoną liczbę rycerzy do 15, później 20.
Statut gwaratujące temu zgromadzeniu militarny charakter nadał 30 maja 1409 pierwszy książę (diuk) Sabaudii i Piemontu, pustelnik i antypapież Amadeusz VIII, zmienił je w r.1434. W 1518 statuty zakonu zostały zmienione przez księcia Karola III Sabaudzkiego. Zakon otrzymał wtedy obecną nazwę, a na odznace orderowej umieszczono wyobrażenia Zwiastowania NMP oraz Archanioła Gabriela.
W 1868 zakon został przeorganizowany w formę państwowego zgromadzenia rycerskiego, którego członkostwo nadawano za zasługi dla władców Sardynii, którą dynastia sabaudzka posiadała od r. 1720. Członkostwo ograniczono wówczas do 55 osób, później zniesiono ograniczenia, przy czym rycerzy ponad ilość 20 nazywano "nadliczbowymi". W roku 1860 królowie Sardynii uzyskali tron włoski, od tego czasu do 1946 Anuncjata była jednoklasowym oficjalnym orderem państwowym Królestwa Włoch, który spośród Polaków posiadali m.in. Agenor Gołuchowski, Antoni Radziwiłł, Ignacy Mościcki i Edward Rydz-Śmigły. Nadawano go zarówno za zasługi cywilne jak i wojskowe, po roku 1870 także niekatolickim monarchom i głowom państwa. Po upadku monarchii w r. 1946 został przeorganizowany na powrót w postać rycerskiego zgromadzenia orderowego.
Zakon istnieje do dziś w formie religijnego zgromadzenia kawalerów orderu domowego dynastii sabaudzkiej, a jego wielkim mistrzem jest obecny tytularny król Włoch Wiktor Emanuel, książę Sabaudii, Neapolu i Wenecji.
Rycerzem (kawalerem) tego orderu rycerskiego może zostać tylko osoba wyznania katolickiego, która wcześniej została przyjęta do Zakonu świętych Maurycego i Łazarza. Order ten (podobnie jak Zakon maltański) składa się z kawalerów świeckich i kapelanów duchownych, wszystkich składających odpowiednie śluby. Oznaką przynależności do Najwyższego Zakonu Zwiastowania jest otrzymanie w czasie kościelnej inwestytury patentu rycerskiego, płaszcza rycerskiego, miecza oraz insygni orderowych.
[edytuj] Insygnia
Anuncjata jest oprócz papieskiego Orderu Chrystusa jedynym wysokim odznaczeniem świata, które nie posiada Wielkiej Wstęgi, jest noszone wyłącznie na złotym łańcuchu (kollanie). Kollana występuje w dwóch odmianach: Wielka i Mała, i składa się z 14 członów: tzw. węzłów miłości (sabaudzkich), splecionych liter FERT i medalionów z białą na przemian z czerwoną różą, na których zawieszony jest owalny medalion z przedstawieniem sceny Zwiastowania : archanioła Gabriela i NMP, nad którymi unosi się Duch Święty, otoczonych splecionymi literami FERT. Wielki łańcuch (kollana) noszony na ramionach zakłada się 25 marca, w dzień święta Orderu, na Nowy Rok, lub w dni wyznaczone przez wielkiego mistrza, przy innych okazjach, do stroju wieczorowego czy munduru, noszona jest na szyi mała kollana. Wprowadzona dopiero w roku 1680 złota haftowana gwiazda orderowa nosiła początkowo w swym środkowym medalionie litery F.E.R.T. otoczone promieniami w kształcie płomieni, a później medalion oznaki orderowej
Na gwieździe i oznace orderowej widnieją litery: F.E.R.T. co miało znaczyć FORTITUDO EIUS RHODUM TULIT (pol. za bohaterstwo w odbiciu Rodos). Według niektórych historyków inicjały te mogą jednak znaczyć także: FOEDERE ET RELIGIONE TENUMUR (pol. naszą siłą pakta i religia). Litery FERT pojawiły się już w r. 1233 na nagrobku hrabiego Tomasza I Sabaudzkiego - na obroży psa, który spoczywa u stóp pana- a więc hipoteza Rodosu jest raczej wykluczona.
Oficjałowie zakonu- Kanclerz, Sekretarz, Jałmużnik i Skarbnik- nosili oznakę orderową na szyi na jasnoniebieskiej wstędze.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Gustav Adolph Ackermann, Ordensbuch sämmtlicher in Europa existierender und erloschener Orden, Annaberg 1855
- Arnhard Graf Klenau, Europäische Orden ab 1700, München 1977
