Ordynacja Przygodzicka Radziwiłłów
Z Wikipedii
Ordynacja Przygodzicka Radziwiłłów - ordynacja rodowa założona w zaborze pruskim przez Michała Hieronima Radziwiłła dla jego syna Antoniego Henryka Radziwiłła. Powstanie ordynacji datuje się formalnie od 1873 roku kiedy zatwierdzono statut majoratu na Hrabstwie Przygodzickim. W rzeczywistości jednak Radziwiłłowie traktowali te dobra jak ordynację wcześniej i nie ulegały one podziałowi od końca XVIII wieku.
Ordynacja Przygodzicka została założona w 1796 roku na największych na terenie powiatu kaliskiego dobrach ziemskich, które od połowy XVIII wieku stanowiły latyfundium rodu Radziwiłłów. Powodem fundacji był ślub Antoniego Henryka Radziwiłła z krewną króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II, Fryderyką Dorotą Luizą Filipiną Hohenzollern i chęć Michała Hieronima Radziwiłła do obdarowania młodej pary własnym majątkiem.
W chwili powstania ordynacja była największym na ziemiach polskich gospodarstwem rybnym. Dobra przygodzickie posiadały 118 stawów i sadzawek, w tym 18 stawów głównych, a obszar użytkowanej powierzchni stawowej wynosił około 700 ha.
W 1840 roku Radziwiłłowie uzyskali dla Przygodzic statut hrabstwa. W 1873 roku ordynat Ferdynand Radziwiłł uzyskał dla majątku zatwierdzenie statutu ordynacji. Ordynacja nie została zatwierdzona wcześniej, gdyż dwaj synowie księcia Antoniego Henryka przez całe życie nie dokonali podziału majątku rodzinnego i uczyniono to dopiero po śmierci obu braci. W latach 20. XX wieku dobra przygodzickie w wyniku złego ich administrowania przez IV. ordynata zostały zadłużone. Ustanowiono zarząd, który pozbawił Michała Radziwiłła możliwości wpływania na decyzje gospodarcze.
W czasie II wojny światowej ordynacja została znacjonalizowana przez Niemców, a jej dochody były przeznaczane na cele polityki III Rzeszy w germanizacji Wielkopolski. W 1945 roku majorat został formalnie zniesiony na mocy dekretu o reformie rolnej.
W Polsce Ludowej na bazie dóbr przygodzickich stworzono Szkołę Rolniczą w Przygodzicach, część majątku przejęły również: PGR, Gospodarstwo Rybackie oraz Zarząd Gorzelni.
[edytuj] Ordynaci
- Antoni Henryk Radziwiłł, I ordynat
- Bogusław Fryderyk Radziwiłł, II ordynat, syn poprzedniego
- Ferdynand Radziwiłł, III ordynat, syn poprzedniego
- Michał Radziwiłł Rudy, IV ordynat, syn poprzedniego
