Paracelsus

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Paracelsus

Paracelsus, właśc. Phillippus Aureolus Theophrastus Bombastus von Hohenheim (ur. 10 listopada 1493 lub 1494 w Einsiedeln, Szwajcaria, zm. 24 września 1541 w Salzburgu, Austria) - lekarz i przyrodnik, zwany ojcem medycyny nowożytnej.

[edytuj] Życie

Paracelsus - syn lekarza Wilhelma Bombasta z Hohenheim - uczęszczał do wielu szkół wyższych, w Wiedniu i w Ferrarze poznał galenizm; już jako student sprzeciwiał się dogmatycznemu schematyzmowi i uczonym autorytetom; mimo to w 1515 roku uzyskał na uniwersytecie w Ferrarze tytuł doktora. Medyk miejski w Bazylei. Od 1526 roku profesor Uniwersytetu Bazylejskiego, gdzie - wbrew obyczajom - nauczał nie po łacinie, lecz po niemiecku, dając się poznać z krytycyzmu i ciętego języka, wymierzonego we wszystkie ówczesne autorytety. Poglądy oraz skłonności polemiczne Paracelsusa niebawem sprawiły, że pokłócił się on z kolegami po fachu, aptekarzami i rajcami miejskimi. Na początku 1528 roku musiał uciekać z Bazylei - w ten sposób rozpoczął tułaczkę po miastach południowoniemieckich, szwajcarskich i austriackich. W 1541 roku ponownie trafił do Salzburga - umarł tu w nędzy. Od 1752 roku jego szczątki spoczywaja w przedsionku kościoła św. Sebastiana.

[edytuj] Poglądy filozoficzne

Medycyna - uważał Paracelsus - powinna być ugruntowana w poznaniu Boga i natury. Do poznania rzeczy - a także chorób oraz terapii - niezbędne są, z jednej strony, dowody empiryczne, z drugiej zaś - i to jest znacznie ważniejsze - ujęcie spraw w całości: "Albowiem człowieka można ująć jedynie z punktu widzenia makrokosmosu, człowiek nie może się poznać sam z siebie. Lekarz staje się doskonały dopiero wtedy, gdy zda sobie sprawę z tej zgodności" (Opus Paramirum). Paracelsus uważał, że ciało materialne to jedynie jakaś część niewidzialnego dla zwyczajnego obserwatora ciała doskonałego. Jeśli jednak człowiek, za sprawą nieustannych starań o boskie oświecenie, dostąpi udziału w boskim ogniu, wówczas będzie on mógł ujrzeć świat w innej perspektywie, "w świetle natury" {Opus Paramirum) - taka perspektywa przystoi też lekarzowi. Paracelsus uważał, że lekarz, jeśli ma odpowiednio wykonywać swą pracę, oprócz łaski boskiej potrzebuje znajomości i biegłości w czterech dyscyplinach: filozofii, astronomii, alchemii i rzetelności (proprietas). Paracelsus to jeden z najważniejszych reprezentantów jatrochemii (obok Andreasa Libaviusa) - kierunku w nauce mówiącego o tym, że głównym zadaniem chemii jest odkrywanie nowych lekarstw. Paracelsus badał wiele substancji chemicznych pod kątem wykorzystania ich jako leki. Badał też ich właściwości trujące, można go więc uznawać także za ojca toksykologii. To właśnie on stwierdził: "Ilość czyni truciznę" (łac.Dosis facit venenum). Posługiwał się astrologią i magią, stosował również nowoczesne wówczas metody naukowe, takie jak doświadczenia i obserwacja pacjentów. Stosował dawkowanie leków, oraz leczenie różnych chorób odmiennymi specyfikami. Wprowadził szereg nowych leków, m.in. rtęć na syfilis, oraz szereg soli metali i opium. Wprowadził takie terminy fizykochemiczne jak alkohol i gaz, jak i termin filozoficzny archeusz.

[edytuj] Dzieła

Die grosse Wundarzney, Ulm 1536.
Opus Chirurgicum. Bodenstein, Basel 1581.
Chirurgische Bücher und Schriften, Basel 1591 und 1605.
Strassburger Ausgabe (wydanie strasburskie), 1603 (pisma medyczne i filozoficzne)
Opera omnia medico-chemico-chirurgica, Genevae, t. 1-3, 1658.
Philosophia magna, tractus aliquot, Cöln 1567.
Philosophiae et Medicinae utriusque compendium, Basel 1568.
Astronomia Magna (znane też jako Philosophia Sagax), 1537.
Opus puramirum.
De natura rerum.

[edytuj] Bibliografia

Paracelsus, Sämtliche Werke, herausgegeben von Karl Sudhoff, Wilhelm Matthiesen, t. 1-2, München-Berlin 1922-1935.
C.G. Jung, Praktyka psychoterapii. Przyczynki do problematyki psychoterapii i do psychologii przeniesienia, przełożył Robert Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa 2007