Samorząd terytorialny
Z Wikipedii
Samorząd terytorialny jest to forma administracji publicznej, w której mieszkańcy tworzą z mocy prawa wspólnotę i względnie samodzielnie decydują o realizacji zadań wynikających z potrzeb tej wspólnoty na danym terytorium, pod określonym ustawowo nadzorem administracji rządowej. Za niezbędny element sytuacji prawnej samorządu terytorialnego współczesnego demokratycznego państwa prawnego uważa się kontrolowanie tego samorządu przez niezawisłe sądy (administracyjne i powszechne) oraz rozstrzyganie przez takie sądy sporów między samorządem i nadzorującą administracją rządową. We większości państw demokratycznych świata współczesnego ustrój władzy lokalnej opiera się na zasadzie dualizmu, ale np. w Stanach Zjednoczonych Ameryki zamiast owego dualizmu obowiązuje znacznie większy wahlarz rozwiązań od autonomii (home rule) po szczegółowe wyznaczanie kompetencji władz lokalnych w ustawach stanowych (Dillon rule). Zawsze jednak amerykański samorząd lokalny wywodzi swą legitymację z konstytucji lub ustawy stanowej (a political subdivision of a state exists at state's will and it is connected to the state as a child is connected to a parent), co w dużym uproszczeniu odpowiada polskiej zasadzie prawodrządości w tą jednak poprawką, że nie towarzyszy temu dualizm w znanej nam postaci.
W Polsce tak jak w innych krajach kontynentu europejskiego tylko część zadań lokalnych jest realizowana przez agendy administracji rządowej bezpośrednio (hierarchicznie) podporządkowane hierarchiczne Radzie Ministrów, Premierowi bądź poszczególnym ministrom. Pozostałe zadania są realizowane przez organy samorządowe podporządkowane wspólnocie lokalnej i reprezentującej jej interesy, a więc przez samorząd terytorialny. Aktualny podział terytorialny Polski ma charakter trójstopniowy i obejmuje szczebel gminny, powiatowy i wojewódzki. Samorząd terytorialny jest jedną z form samorządości rozumianej jako przesunięcie w obrębie administracji publicznej pewnej dziedziny spraw, tj. odebranie ich scentralizowanej administracji rządowej i powierzenie ich do samodzielnego rozwiązywania tej grupie społecznej, której te sprawy dotyczą.
