Samuel Pepys

Z Wikipedii

Samuel Pepys (ur. 23 lutego 1633, zm. 26 maja 1703), angielski urzędnik państwowy, pamiętnikarz.

Wsławił się pamiętnikami pisanymi w latach 1660-1669.

Pepys urodził się w Londynie, jako syn krawca. Uczył się w przykatedralnej szkole św. Pawła w południowo – zachodnim Londynie, a potem w College św. Magdaleny, w Cambridge University. Prawdopodobnie już wtedy jego patronem był jego krewny – Sir Edward Montague (Późniejszy Earl of Sandwich).

W 1655 Pepys ożenił się z Elizabeth Marchant, córką Aleksandra, emigranta – hugenoty z Francji. Zaczął wtedy też służbę u swego protektora Edwarda Montague. W przededniu przewrotu rojalistycznego był jego sekretarzem. W 1660 został sekretarzem Urzędu Marynarki (Clerk of the Acts to the Navy Board), co zapoczątkowało jego karierę. Samuel Pepys był też szefem kancelarii Tajnej Rady Królewskiej. Zdarzyło mu się też przejść przez więzienie w związku z rzuconymi na niego oskarżeniami o nadużycia.

1 stycznia 1660 zaczął pisać swój Dziennik. Zgodnie z planem, codziennie zapisywał wszystko to, co przykuło jego uwagę, a gdy nie udawało mu się to, szybko nadrabiał zaległości następnego dnia. Opisywał wydarzenia, takie jak powrót Karola II, plotki dotyczące rodziny królewskiej, jak i własną karierę, i nadzieje związane z przyszłością, relacje z członkami rodziny, znajomymi, służbą. Dzięki Dziennikowi mamy możność poznania życia Samuela Pepysa, jego intymnych przeżyć dzień po dniu.

31 maja 1669 przestał pisać swój Dziennik. Powodem była, jak nas poinformował, obawa o pogarszający się wzrok. W tym samym roku zmarła jego żona – Elizabeth. Samuel do końca życia pozostał wdowcem.

Praca stanowiła ważną część dnia Samuela Pepysa i wypełniał on bardzo skrupulatnie wszystkie obowiązki. Był także człowiekiem, którego charakteryzowała niesłychana ciekawość świata. Miał bardzo szerokie spektrum zainteresowań, między innymi interesował się muzyką, teatrem, książkami. Bogato opisywał w nich m.in. życie kulinarno-gastronomiczne Londynu. Współczesny mu John Evelyn scharakteryzował go jako wszechstronnie wykształconego. W 1665 został członkiem Towarzystwa Królewskiego, a później nawet jego prezesem.

Samuel Pepys zapisał cały swój księgozbiór, a był namiętnym bibliofilem, w testamencie na rzecz Magdalen College. Miał on stanowić odrębną całość i zostać nazwany, zgodnie z wolą testatora: Bibliotheca Pepysiana. Księgozbiór - 3 tysiące tomów: książek drukowanych, rękopisów, rycin, trafił na miejsce swojego przeznaczenia w 1724. Chyba najważniejszą pozycją w tej bibliotece był oryginalny rękopis "Dzienników" Samuela Pepysa.

Samuel Pepys pisał swój dziennik używając, jednego z wielu popularnych w tamtych czasach stenogramu. Był to rodzaj szyfru, który umożliwiał skrótowe zapisywanie. Autorem tego „szyfru” był Thomas Shelton, po raz pierwszy opublikował go w 1626 (Short Writing), potem ulepszył swój system i nazwał go „Tachygraphy”- wydawcą został Uniwersytet Cambridge. Wśród młodych ludzi zapanowała swoista moda na używanie tego systemu, przede wszystkim do zapisywania treści kazań. Samuel Pepys najprawdopodobniej nauczył się go podczas swoich studiów w Cambridge, gdyż podczas spisywania pamiętników był już bardzo wprawiony w używaniu szyfru Sheltona.

Po śmierci Pepysa myślano jednak, że "Dzienniki" zostały napisane jakimś nieznanym szyfrem, wymyślonym przez samego autora.

John Smith, nieświadomy, że w bibliotece Pepysa znajduje się klucz do szyfru, jakim zostały zapisane "Dzienniki", podjął trud zdekodowania zapisków. Udało mu się to w latach 1819 – 1822. Dziennik po raz pierwszy został wydany w 1825, ale w skróconej formie. Skróty wydawane były też, między innymi w 1828, 1848 – 1849, 1854. Cały tekst (ponad 3800 stron) został wydany dopiero w 1893 przez Henry B. Wheatleya. Najbardziej nam współczesne pełne wydanie to londyńskie, jedenastotomowe wydanie R. Lathama, R. Matthewsa z lat 1970 - 1983. Nie jest ono jednak dostępne w Polsce. OSB ma tylko trzy tomy.