Sofer
Z Wikipedii
Sofer - w czasach biblijnych "uczony w Piśmie"; współcześnie Żyd pełniący funkcję skryby, uprawnionego do przepisywania świętych pism (sefer Tora, megillot); także wypisujący mezuzy, tefilin, gety i ketuby. Pergamin lub zwój przepisany przez sofera staje się czysty (koszerny). Przed napisaniem tetragramu JHWH sofer miał obowiązek odbyć rytualną kąpiel w mykwie.
Sofer jest często mistrzem kaligrafii hebrajskiej. Dlatego żydzi polecają przepisywanie świętych tekstów soferowi, gdyż najmniejszy błąd lub kleks czyni święty tekst niekoszerny. Sofer używa do kreślenia tylko i wyłącznie prawdziwych gęsich piór specjalnie naciętych i wymodelowanych przy końcu, które działają tak samo jak wieczne pióra. Nie posiadają one jednak zbiorniczka na atrament co zmusza sofera do częstego maczania pióra w kałamarzu, co także zwiększa prawdopodobieństwo popełnienia błędu.