Sylvia Plath
Z Wikipedii
Sylvia Plath (ur. 27 października 1932 w Wellesley k/Bostonu, zm. 11 lutego 1963 w Londynie) - amerykańska poetka, pisarka i eseistka. Jej poezja należy do nurtu tzw. poezji konfesyjnej, jak poezje Anne Sexton i Roberta Lowella.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Już od lat dziecinnych wykazywała niezwykły talent poetycki, publikując swój pierwszy wiersz w wieku 8 lat w dziale dziecięcym gazety Boston Herald. W tym okresie zmarł jej ojciec, profesor college'u, a zarazem wybitny pszczelarz Otto Plath.
W 1941 matka Sylvii Plath - Aurelia Plath - daje córce pierwszy dziennik. Od tej pory Plath będzie regularnie pisać dzienniki do końca życia.
W sierpniu 1950 Sylvia Plath publikuje w magazynie dla dziewcząt Seventeen swój pierwszy utwór fabularny, a w gazecie The Christian Science Monitor ukazuje się jej pierwszy dojrzały wiersz.
Plath chorowała na depresję dwubiegunową i kilkakrotnie przebywała w szpitalach psychiatrycznych, najczęściej w związku z próbami samobójczymi.
Na pierwszym roku nauki w Smith College w Northampton, Plath podjęła pierwszą próbę samobójczą. Miała wówczas staż w redakcji czasopisma Mademoiselle. Ten okres swego życia opisała w autobiograficznej powieści Szklany klosz (1963, The Bell Jar, wyd. polskie 1975). Po tej próbie samobójczej Sylvia podejmuje leczenie w szpitalu psychiatrycznym McLean Hospital w Belmont koło Bostonu pod okiem dr Ruth Barnhouse Beuscher.
W 1953 Sylvia Plath wyjeżdża jako stypendystka Fulbrighta na studia do Anglii w Newnham College Uniwersytetu Cambridge.
25 lutego 1956 Sylvia Plath poznaje na przyjęciu poetę Teda Hughesa, którego poślubia w tym samym roku. We wrześniu 1957 Sylvia Plath zaczyna wykładać literaturę angielską.
W Anglii w 1960 wydaje pierwszy tomik Kolos (The Colossus). Wraz z mężem wiele podróżuje m.in. do Hiszpanii. W wakacje 1959 Sylvia Plath i Ted Hughes podróżują przez Amerykę Północną.
W lutym 1960 Plath podpisuje umowę na wydanie swojego pierwszego tomiku poezji Kolos w wydawnictwie Heinemanna. 1 kwietnia 1960 Sylvia Plath rodzi pierwsze z dwójki dzieci, Friedę Hughes. W lipcu małżonkowie kupują spory dom Court Green, którego hipotekę spłacają w grudniu 1961.
Czerwiec 1962 jest początkiem końca małżeństwa Sylvii Plath i Teda Hughes, który zakochuje się w Asii Wevill, która kilka lat później popełni samobójstwo w identyczny sposób, jak Sylvia Plath.
W 1962 dochodzi między małżonkami do separacji; poetka przenosi się z dwojgiem dzieci (Friedą i Nicholasem) ze wspólnego domu w hrabstwie Devon do Londynu. Zamieszkuje w domu po W. B. Yeatsie. Bardzo ciężka dla niej okazuje się zima 1962/63. W okresie jesienno-zimowym Sylvia pisze swoje najlepsze wiersze m.in. "Tatusia", "Ukłucia", "Kobietę Łazarz", "Ariel", "Kurierów", "Mistyczkę" i ostatni wiersz Krawędź. Poetka bierze leki antydepresyjne, które jednak przynoszą odwrotny od zamierzonego skutek. Schorowana i cierpiąca na brak pieniędzy, Sylvia Plath popełnia samobójstwo przez zatrucie gazem. Dzieci zamyka w dobrze wentylowanym pokoju i zostawia im śniadanie.
Sylvia została pochowana na cmentarzu w Heptonstall, w hrabstwie West Yorkshire w Anglii.
Powieść biograficzną o ostatnich miesiącach życia Sylvii Plath, Przezimowanie napisała angielska badaczka biografii poetki, Kate Moses.[1] Do innych znanych publikacji dotyczących Plath należy również Jej mąż. Ted Hughes i Sylvia Plath autorstwa Diane Middlebrook.
Tomy jej poezji zostały wydane pośmiertnie. Bardzo ceniony jest Ariel z 1965 oraz Poezje zebrane z 1981, za który otrzymała poetycką Nagrodę Pulitzera w 1983.
[edytuj] Film
W 2003 powstał film fabularny Sylvia z Gwyneth Paltrow w roli głównej, który opowiada o życiu Sylvii Plath od chwili jej spotkania z Tedem Hughesem do samobójczej śmierci, przy czym koncentrował się na jej problemach małżeńskich.
[edytuj] Bibliografia
[edytuj] Poezja
- Kolos (1960)
- Ariel (1965)
- Crossing the Water (1971)
- Zimowe drzewa (1972),
- The Collected Poems (1981),
Przekładów wierszy Sylvii Plath na język polski dokonali: Teresa Truszkowska, Ewa Fiszer, Julia Hartwig, Jan Roztworowski, Zbigniew Herbert.
[edytuj] Proza
- Szklany klosz (1963), pod pseud. Victoria Lucas, ISBN 83-86530-69-3
- Listy do domu (1975)
- Johnny Strach i Biblia Snów (1977)
- Dzienniki 1950-1962 (1982),(The Journals of Sylvia Plath), Prószyński i S-ka, ISBN 83-7337-739-5
- The Magic Mirror (1989)
- The Unabridged Journals of Sylvia Plath, edytowane przez Karen V. Kukil (2000)
[edytuj] Twórczość dla dzieci
- The Bed Book (1976)
- The It-Doesn't-Matter-Suit (1996)
- Collected Children's Stories (Anglia, 2001)
- Mrs. Cherry's Kitchen (2001)
[edytuj] Biografie dotyczące Sylvii Plath
- Ronald Hayman: Death and Life of Sylvia Plath
- Janet Malcolm: Milcząca kobieta
- Diane Middlebrook: Jej mąż. Ted Hughes i Sylvia Plath, ISBN 83-08-03690-2
- Kate Moses: Przezimowanie, ISBN 83-7391-656-3
- Anne Stevenson: Bitter Fame. A life of Sylvia Plath
- Erica Wagner: Sylvia Plath i Ted Hughes, ISBN 83-08-03505-1
[edytuj] Przypisy
- ↑ Informacje o angielskiej wersji Przezimowania ze strony internetowej Kate Moses, [1]. (en)
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Sylvia Plath (it)
- PlathOnline (en)
- Sylvia Plath Forum (en)
- Sylvia (pl) (en)
- PLATH Sylwia: bibliografia podmiotowo-przedmiotowa, Oprac. Bożena Lewandowska przy współpracy Marty Boszczyk, listopad 2002 r.
Poezja Kolos (1960) • Ariel • Crossing the Water (1971) • Zimowe drzewa • The Collected Poems (1981) Proza Szklany klosz (1963) • Listy do domu (1975) • Johnny Strach i Biblia Snów (1977) • Dzienniki 1950-1962 (1982) (The Journals of Sylvia Plath) Twórczość dla dzieci The Bed Book (1976)