Widzenie stereoskopowe
Z Wikipedii
Widzenie stereoskopowe to pewien rodzaj postrzegania wzrokowego umożliwiające ocenianie odległości do widzianych przedmiotów. Na głowie zwierzęcia (człowieka) obie gałki oczne umieszczone są obok siebie i skierowane w tym samym kierunku. W efekcie powstają dwa bardzo podobne obrazy otoczenia, które mózg zwierzęcia lub człowieka składa razem. Na podstawie różnic w obrazach uzyskiwanych przez oczy mózg tworzy informacje o odległości do obserwowanych przedmiotów.
Dzięki widzeniu stereoskopowemu zwierzęta nocne mogą lepiej radzić sobie w ciemności. Jednocześnie u istot bardziej zaawansowanych ewolucyjnie powstała kora wzrokowa pozwalająca określić odległość do postrzeganych przedmiotów.
Oczy są względem siebie przesunięte. Każdy przedmiot widoczny na obu obrazach znajduje się pod trochę innym kątem. Oko obraca się, aż przedmiot znajdzie się na jego osi. W efekcie obie gałki oczne obserwują ten sam punkt na postrzeganym obiekcie. Korzystając ze znanego kąta patrzenia oczu oraz na podstawie ich rozstawu kora wzrokowa oblicza odległość do przedmiotu.
Już same różnice pomiędzy obrazami też zawierają sporą informację o odległości. W efekcie kora wzrokowa stosując szereg technik buduje trójwymiarowy model otoczenia. Zakres działania widzenia stereoskopowego to ok. 10 m. Przedmioty znajdujące się dalej mózg lokalizuje korzystając z widocznych cieni oraz praw perspektywy (dalsze obiekty są mniejsze).
Ludzie pozbawieni jednego oka lub cierpiący na zeza mają problemy z postrzeganiem odległości. Jednak nawet w takiej sytuacji odległość może zostać określona, jeżeli człowiek poruszy głową zmieniając pozycje jedynego widzącego oka.
Zdolność widzenia stereoskopowego występuje najczęściej u drapieżników. Jest też charakterystyczna dla ssaków naczelnych w tym małp i ludzi.
Wadą widzenia stereoskopowego jest znaczne ograniczenia kąta widzenia. Większość zwierząt mających oboje oczu z przodu głowy widzi tylko w zakresie ok. 100° w poziomie. Jeżeli oczy znajdują się na bokach głowy zakres kąta widzenia może zbliżyć się nawet do 270°. Tak duży kąt widzenia pozwala uniknąć ataku drapieżnika, niezależnie od jego kierunku.
Istnieje szereg urządzeń pozwalających na widzenie stereoskopowe niedostępnych normalnie obiektów. Są to mikroskopy optyczne z dwoma okularami oraz okulary wirtualnej rzeczywistości. Masowym zastosowaniem widzenia stereoskopowego jest kino IMAX, gdzie widz obserwuje każdym okiem inny obraz na ekranie kinowym. Stwarza to złudzenie głębi widzenia.
