Zamek Palanka
Z Wikipedii
Zamek Palanka (także Palanok; ukr. Замок Паланок - Zamok Pałanok) - zamek w Mukaczewie na Ukrainie Zakarpackiej.
Umocnienia na zamkowym wzgórzu (Zamkowa Hora, 68 m nad otaczającym terenem) istniały prawdopodobnie już w czasach, gdy Zakarpacie należało do Rusi Kijowskiej. Zamek wzniesiono na rozkaz króla Węgier Béli IV Wielkiego w XIII wieku, po najeździe tatarskim lat 1240-1241. Zamek miał strzec wschodnich rubieży Królestwa Węgier przed najazdami tatarskimi. Panujący w Mukaczewie w latach 1396-1414 książę Teodor Koriatowicz rozbudował i umocnił twierdzę. Przez następne dwieście lat zamek często zmieniał właścicieli, aż w 1633 zamek kupił książę Siedmiogrodu Jerzy I Rakoczy. Za panowania Rakoczych zamek nieustannie wzmacniano i odnawiano. Zamek mukaczewski był ośrodkiem węgierskich powstań narodowych przeciw Habsburgom. Po klęsce ostatniego z nich w 1711 zamek wpadł w ręce Habsburgów, którzy w 1726 nadali go, wraz z całym dominium mukaczewsko-czynadijewskim, wiernemu sobie austriackiemu rodowi Schönborn. Zamek stał się ważnym ogniwem w systemie twierdz stanowiących militarną podstawę władzy Habsburgów nad Węgrami. Podczas wojen napoleońskich przechowywano w nim habsburskie klejnoty koronne. W latach 1789-1897 zamek wykorzystywano jako ciężkie więzienie polityczne, jego więźniem był m.in. bojownik o wyzwolenie Grecji Aleksander Ypsilanti. Od 1926 na zamku mieściły się koszary, najpierw armii czechosłowackiej, później węgierskiej. Po II wojnie światowej zamkiem władała sowiecka policja polityczna, a w latach sześćdziesiątych XX wieku ulokowano tu szkołę rolniczą.
Zamek Palanka stoi na samotnym wzgórzu w mukaczewskiej dzielnicy Palanka. Składa się z czterech części, stanowiących kolejne linie obrony: przedzamcza z suchą fosą i mostem zwodzonym, zamku niskiego z kolejną fosą, zamku średniego - koszar, arsenału i pomieszczeń gospodarczych oraz zamku wysokiego (starego). Do zamku wysokiego prowadził długi i wąski korytarz pod basztą, stanowiący pułapkę dla atakujących. Łączna powierzchnia zamku wynosi 13.930 m2. Zamek wyszedł zwycięsko z kilku oblężeń, z których najdłuższe trwało od 1685 do 1688. Został dwa razy zdobyty przez powstańców - w 1514 podczas chłopskiego powstania Jerzego Dozsy i w 1848, gdy ludność Mukaczewa uwolniła więźniów. Jest zachowany w bardzo dobrym stanie, utrzymany i odnowiony. Większość z zachowanych części zamku pochodzi z początku XVII wieku. Od 1993 mieści się w nim muzeum historyczne i etnograficzne. Zamek jest jednym z najważniejszych zabytków Zakarpacia i jedną z największych atrakcji turystycznych tego regionu.
Na górnym dziedzińcu zamku stoi brązowa statua Franciszka II Rakoczego.
