Zbyszko Cyganiewicz
Z Wikipedii
Zbyszko Cyganiewicz, właściwie Jan Stanisław Cyganiewicz, pseudonim Zbyszko I (ur. 1 kwietnia 1880 w Jodłowej, zm. 23 września 1967 w St. Joseph, w stanie Missouri w USA) – polski zapaśnik o międzynarodowej sławie zarówno w walce klasycznej, jak i wolno-amerykańskiej.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Od młodości charakteryzował się dużą sprawnością fizyczną i siłą. Mając piętnaście lat ćwiczył posługując się sprężynami, hantlami i tzw. kolaskami. Dużo się gimnastykował, a od wiosny do jesieni pływał. Podnosił również ciężary, aby w ten sposób wyrobić u siebie siłę i szybkość potrzebne do zapasów.
Naukę zaczął w gimnazjum w Jaśle, a po przeprowadzce rodziny do Krakowa, w tamtejszym gimnazjum im. Św. Jacka. Po zdaniu matury rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Przypadkowy występ w cyrku w walce zapaśniczej, w której zaprezentował swoją siłę i sprawność fizyczną, zapoczątkował karierę sportową. Rozpoczynająca się kariera zmusiła go do przerwania studiów.
W 1924 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, które stały się jego drugą ojczyzną aż do śmierci. W wieku 60. lat, po stoczeniu 1093 zwycięskich walk, Cyganiewicz kupił farmę i resztę życia spędził na czytaniu i studiowaniu języków. Znał ich dziewięć.
[edytuj] Osiągnięcia sportowe
Pod kierunkiem trenera Władysława Pytlasińskiego zaczął występować na arenie cyrku w Wiedniu, uzyskując w wieku 23 lat opinię świetnego atlety. W 1903 wziął udział w mistrzostwach świata w Paryżu, gdzie po przegranej w półfinale zdobył brązowy medal.
W 1905 w Petersburgu walczył z Iwanem Poddubnym, uznawanym wtedy za najsilniejszego człowieka świata, z którym uzyskał remis. Walka ta otworzyła mu areny świata i umożliwiła rywalizację z każdym przeciwnikiem. W 1906 pokonał Poddubnego w Paryżu zdobywając, po raz pierwszy w swojej karierze, tytuł mistrza świata w stylu klasycznym.
Występował w Berlinie, Wiedniu, Petersburgu i Budapeszcie. Po podboju Europy wyruszył do Ameryki. Do 1909 r. stoczył ponad 900 pojedynków, nie przegrywając żadnego. Jego nietypowa budowa ciała, przypominająca żółwia sprawiała wiele kłopotów w parterze jego przeciwnikom.
W 1909 Cyganiewicz wyjechał do Stanów Zjednoczonych, aby wyzwać do walki mistrza świata Franka Gotcha, niepokonanego od trzech lat. Godzinna walka Cyganiewicza z Gotchem zakończyła się remisem i ugruntowała jego pozycję w świecie zawodowych zapasów.
Rok później, w 1910 nastąpił rewanż, w którym Gotch szybko pokonał Polaka, zaskoczywszy go podczas uściśnięcia rąk przed walką. Gotch nie spotkał się już nigdy później w walce z Cyganiewiczem. W tym samym roku Cyganiewicz został wyzwany na walkę alkę z hinduskim atletą Wielkim Gammą, która miała miejsce w trakcie John Bull World Championship w Londynie i zakończyła się po trzech godzinach remisem.
Przez kolejne kilka lat walczył w Europie. Wrócił do Ameryki w 1921 r., gdzie 6 maja pokonał Eda "Stranglera" Lewisa, zdobywając tytuł zawodowego mistrza świata. W rewanżu 3 marca 1922 Cyganiewicz przegrał z Edem Lewisem i musiał zwrócić mu tytuł.
15 kwietnia 1925 Cyganiewicz został mistrzem w wolnej amerykance, pokonując w Filadelfii Wayna Munna. Przestał czynnie uprawiać sport mając 54 lata. Został wówczas promotorem sportowym. Ponadto wylansował innego polskiego sportowca, Władysława Taluna.
Po przejściu na emeryturę został trenerem brazylijskiego atlety Antonio Rocca, jednej z największych gwiazd lat 50. XX w.
Największymi sukcesami sportowymi Cyganiewicza były trzykrotne tytuły zawodowego mistrza świata w zapasach klasycznych: w Paryżu (1906) i w Nowym Jorku (1921 i 1922) oraz mistrzostwo świata w wolnoamerykance w Filadelfii (1925).
[edytuj] Ciekawostki
Cyganiewicz jest autorem pamiętnika Na ringach całego świata, wydanego w 1937 r.
W 1950 wystąpił w roli Wielkiego Gregoriusa w angielskim filmie Noc i miasto (Night and the City), w reż. Julesa Dassina.
W 1979 r. Filip Bajon przedstawił swój reżyserski debiut Aria dla atlety, w którym Krzysztof Majchrzak zagrał Goralewicza, postać zainspirowaną życiorysem Cyganiewicza.
