ناروغي
From Wikipedia
ناروغي د بدن يا د ماغزو غېرنورماله حالت دی چې د نارامۍ ،ناهوساينۍ، د بدن د ناسم کار لامل او ناروغ او د هغه اړونده چاپېريال کې خلکو ته د ناخوښۍ او ځورېدنې او د ناروغۍ د لېږدېدنې سبب ګرځي.
کله ناکله دغه اصطلاح په ټولګړي توګه د ټپونو، ساينډرومونو، نښونښانو، نه اټکليزه کړه وړو او په انساني زغښت کې د نه اټکلېونکي بدلونونو او کړنو د څرګندونې لپاره کارول کېږي، خو په کارپوهيزه کچه بيا دا اصطلاح د بېلابېلو کټګوريو ناروغيو لپاره چې يوه محدوده ځانګړنو پورې اړوند وي، کارول کېږي.
رنځپېژندنه يا پېتالوژي د ناروغيو په هکله د زده کړې پوهه ده. د ناروغيو د سيستماتيکې ډلبندۍ مضمون ته ناسولوژي يا nosology هم وايي. د انسانانو د ناروغيو او د هغو د درملنې په هکله دغه ارت پوهنيز ډګر، طبابت يا medicine دی. د ژوو طبابت بيا د ناروغيو په څېړنه کې بله څانګه ده، په دې څانګه کې د ژوو د ناروغيو لاملونه او د درملنې لارې چارې څېړل کېږي. د ژوو طبابت ته بېتاري او يا وېترېنري هم وايي. بوټې هم بېلابېلې ناروغۍ لري، او په بوټو کې هم د انتاني ناروغيو ورته پروسې شته په همدې توګه بوټې د خوراکي کمښت په سبب هم او يا د ړنګېدونکي ميوټېشن په سبب هم په بوټو کې ناروغي پېښېږي. بوټرنځپوهنه هغه پوهنه ده چې د بوټو د ناروغيو په هکله پکې څيړنې کېږي.
نيوليک |
[سمادول] Syndromes, illness and disease
Medical usage sometimes distinguishes a disease, which has a known specific cause or causes (called its etiology), from a syndrome, which is a collection of signs or symptoms that occur together. However, many conditions have been identified, yet continue to be referred to as "syndromes". Furthermore, numerous conditions of unknown etiology are referred to as "diseases" in many contexts.
Illness, although often used to mean disease, can also refer to a person's perception of their health, regardless of whether they in fact have a disease. A person without any disease may feel unhealthy and believe he has an illness. Another person may feel healthy and believe he does not have an illness even though he may have a disease such as dangerously high blood pressure which may lead to a fatal heart attack or stroke.
[سمادول] د ناروغيو لېږدېدنه
ځينې ناروغۍ لکه، والګی، ساري يا لېږدنده ناروغۍ بلل کېږي. داسې ناروغۍ د يوه ناروغ انسان نه نورو روغو انسانانو ته د بېلابېلو لارو نه ورځي او روغ سړي ته ناروغي ورپېښوي. د ساري يا لېږدنده ناروغۍ د هوا له لارې، د ناروغ د ټوخي له کبله د کوټې د هوا د ککړېدلو، د ناروغ د پرينجېدلو، د غوماشو د چيچلو، د ناروغ د خواړو د څکلو او يا په مکروبو اخته خواړو او څښاکونو له لارې هم خپرېږېي.
نورې ناروغۍ لکه د چنګاښ يا سرطان ناروغۍ او د زړه ناروغۍ، د لېږدنده ناروغيو په لړليک کې نه راځي او نه هم دغه ناروغۍ ساري ګڼل کېږيږ، دا ډول ناروغۍ د بدن د منتن کېدلو په سبب نه پېښېږي خو هېره دې نه وي چې ځينې مايکرو-اورګانيزمونه يا کک-غړي د داسې ناروغيو د خطر عاملين اوسېدلی شي.
[سمادول] د ناروغۍ ټولنيز اهميت
The identification of a condition as a disease, rather than as simply a variation of human structure or function, can have significant social or economic implications. The controversial recognitions as diseases of post-traumatic stress disorder, also known as "shell shock"; repetitive motion injury or repetitive stress injury (RSI); and Gulf War syndrome has had a number of positive and negative effects on the financial and other responsibilities of governments, corporations and institutions towards individuals, as well as on the individuals themselves. The social implication of viewing aging as a disease could be profound, though this classification is not yet widespread.
A condition may be considered to be a disease in some cultures or eras but not in others. Oppositional-defiant disorder, attention-deficit hyperactivity disorder, and, increasingly, obesity are conditions considered to be diseases in the United States and Canada today, but were not so-considered decades ago and are not so-considered in some other countries. Lepers were a group of afflicted individuals who were historically shunned and the term "leper" still evokes social stigma. Fear of disease can still be a widespread social phenomena, though not all diseases evoke extreme social stigma.
A disease can also be caused by repeated high anger or stress.
[سمادول] ددې ويی نورې کارونې
په ژواکپوهنه کې د ناروغ يا ناروغي وييکه هر هغه غېر نورمال حالت ته وييل کېږي چې د يوه اورګانيزم د نورماله کړنو خنډ ګرځي او يا هم په اورګانيزم کې د بيالوژيکي دندو همغږی له کاره غورځوي.
د ناروغ يا ناروغي وييکه بيا کله ناکله په تشبيحاتي ډول هم کارول کېږي، او په داسې حال کې بيا اشاره يو عيب، ګډوډ حالت، ناسم کاري لوري ته ده. او يا هم په خوږ اخته حالت او نور داسې شيان چې د يوې نارغې ټولنې سره يې تړاو ګڼل کېږي.
[سمادول] **دا هم وګورۍ
- د ماشومتوب د وخت د ناروغيو لېست
- د عامو ناروغيو لېست
- د ناروغيو لړليک د 6000+ بېلابېلو ناروغيو, چې ډېری يې کم پېښېدونکې دي.
- د جېنيتيکي ناروغيو لېست
- د چاپېريال په هکله د سرليکونو لړليک
- د ناروغيو موندنه او پېژندنه
- ساري ناروغۍ
- رنځ
- Palliative care
- درملنه
- Transmission
ناروغي
د يو څو ناروغيو لړليک
[سمادول] باندنۍ تړنې
- Health Topics, MedlinePlus descriptions of most diseases, with access to current research articles.
- Center for Disease Control Health Topics A-Z, fact sheets about many common diseases
- Rare/Orphan Diseases
- National Organization for Rare Disorders Extensive, useful information on rare diseases.
- The Merck Manual, detailed description of most diseases, freely searchable online.
