ڏُور اِندريات

Wikipedia طرفان

ڪوٽ بوجنسي گرم هوا ڦوڪڻي کان ڏسنجندي

وسيع ترين تناظر ۾، ڪنهن رڪارڊڱ يعني درجڪار اوزار ذريعي بنا طبعي رابطي جي ڪا شَي يا اسرار ماپڻ يا انهن بابت ڄاڻ حاصل ڪرڻ کي ڏور اِندريات چئجي ٿو. عملاً، ماحول بابت ڄاڻ حاصل ڪرڻ لاءِ فاصلي تي، جهڙوڪ هوائي رَٿَ، خلائي رَٿَ، اُپگرهه، يا ٻيڙي) تي موجود ڪنهن اوزار جو استعمال ڪرڻ کي ڏور اندريات سڏيو وڃي ٿو. ان کي انگريزيءَ ۾ رموٽ سينسڱ Remote Sensing ۽ فرانسيسيءَ ۾ تيلي ديتڪسيون Télédétection چوندا آهن.

Thus an هوائي رٿ taking تصويرون، ڌر مشاهدو ۽ موسمياتي اُپگرهه، monitoring of a fetus پيٽ ۾ via پڙاڌوچٽ، ۽ خلائي کوج آهن سڀ جا مثال ڏور اِندريات. In جديد استعمال، the اصطلاح عمُوماً refers to ٽيڪنيڪُون involving the جو استعمال instruments aboard هوائي رٿ ۽ خلائي رٿ rather than ٻيا کيتر جن کي آهي سمجھيو ويندو to be under طبي عڪسنگاري.

While all نجميات سمجھي سگھجي ٿو ڏور اِندريات (در حقيقت, انتهائي ڏور اِندريات) the term "ڏور اِندريات" is عام طور فقط applied to terrestrial مشاهدا.

1 اعداد حصولياتي ٽيڪنيڪون
2 اعداد پردازڪاري
3 تاريخ
4 مزيد مطالعو
5 پڻ ڏسندا
6 خارجي ڳنڍڻا

[edit] اعداد حصولياتي ٽيڪنيڪون

مشاهدي هيٺ اَسرار يا شَي پٽاندر ڪيترن ئي مختلف اوزارن يا آلن ذريعي اعداد حاصل ڪري سگھجن ٿا. اڪثر ڏور اندرياتي ٽيڪنيڪُون مشاهدي هيٺ وَٿَ کان خارجيل يا موٽايل برقمقنائي ڪرڻباري ڪنهن مخصوص frequency domain (انفرا سُرخ، ڏيکائيندڙ روشني, پٿلهرُون). اهو ممڪن آهي تنهنڪري ته examined objects (ٻُوٽا، گھرَ، آبي مٿاڇرا، فضائي مايا ...) موٽائين يا خارجين ڪرڻباري ۾ مختلف لهري ڊيگھه۽ ۾ مختلف intensity پٽاندر سندن موجوده حالت. ڪي ڏور اِندرياتي واپرائين آواز لهرُون ساڳيءَ ريت، and others measure variations in ثقلي يا مقنائي اَڇُون.

[edit] ڪرڻڪ پيمائش

هِڪَ راڊار اينٽينا.

‏‏راڊار may be used for ranging and رفتار ماپڻ اڻانگا هدف (i.e. هڪ هوائي رٿَ) or ورڇيل حدف (جهڙوڪ ڪو ڪڪر جو آبي بخارات، or plasmas ۾ ionosphere). جڙتُو مهانڊي راڊار can produce precise عددي اُڀاوتي ماڊل جو terrain (ڏسندا راڊارسيٽ، Magellan).
Laser and radar اوُچائي پيماs on اپگرهن have provided a وسيع range of اعداد. ماپيندي the bulges of water caused by ثقل, هُو map features on the سامونڊي مٿاڇري تي to a تحلُل جو a ميل يا so. By measuring the اُوچائي ۽ لهري ڊيگھه of سامُونڊي لهرُون، اُوچائي پيما ماپڻ واءُ رفتار ۽ طرف, ۽ مٿاڇراتي سامونڊي ويرُون ۽ طرفَ.

[[Image:Death-valley-sar.jpg|thumb|right|Synthetic aperture radar

Lidar ماپڻ لاءِ استعمال ڪري سگھجي ٿو the concentration of various ڪيميائي نسل ۾ فضا پڻ as ranging.
ڪرڻپيماs and photoپيما لاءِ استعمال ڪري سگھجي ٿو to detect the اخراجِي اِنڊمُون of various ڪيميائي نسل، thus providing متعلق ڄاڻَ on ڪيميائي concentrations ۾ the فضا.
Stereographic pairs of فضائي تصوير have often been used to make Topographic نقشا. اُپگرھِي عڪسگري has also been used.
Thematic mappers take images in multiple of برقمقنائي ڪرڻباري (گھڻ اِنڊمِي) and are usually found on earth مشاهداتي اپگرهه، including (مثلاً) the لينڊسيٽ رٿا or the اِيڪونوس اُپگرهه. نقشا of land ڇَوَ and land use from thematic mapping can be used to prospect for minerals، measure land usage, and examine ٻُوٽن جِي صحتَ, including entire farming regions or ٻيلا.

[edit] ڀون پيماڀياس

اپگرهي پيمائشون of باريڪ perturbations in the ڌرتيءَ جون ثقلي اَڇَ (ڀون پيماڀياس) may be used معلوم ڪرڻ تبديليون مايي ۾ ورڇَ ڌرتي جي, جيڪو وري may be used لاءِ ڀون ڀياسي يا آڀ ڀياسي مطالعن.

[edit] Acoustics

Cabin نُماءُ of a fish finder sonar

Sonar may be utilized for ranging and measurements of underwater objects and terrain.
Seismograms takenتي مختلف هنڌن can locate and measure ڀُون ڪمب (after the fact) ڀيٽيندي the relative intensity and precise timing.

لاءِ coordinate a series of مشاهدا، اڪثر اندرياتي سرشتا need ڄاڻڻ where they are، ڪهڙو وقت it is and the ڦيرو and رُخ of the instrument. High-end instruments now often use positional information from اُپگرهي navigation سرشتا. The rotation and رُخ is اڪثر provided هڪ ٻه ڊگرين جي اندر with برقياتي پلڪارُون. پلڪار ماپي سگھن ٿا not just azimuth (i.e. ڊگرين کان مقنائي اُتر)، پر پڻ اُوچائي (افق کان ڊگريون مٿي)، ڇاڪاڻ ته مقنائي اَڇَ ڏِنگ منجھه ڌرتيءَ تي مختلف رُخن تي مختلف ويڪرائي ڦاڪُن. اڃا تُز orientations require gyroscopic pointing ڄاڻَ، ٽاڻواً realigned in some fashion, غالباً کان تاري or the limb of the ڌرتي. تحلل determines how many عڪسلُون are available in ماپَ، پر more importantly، higher تحلُلَ are more informative، giving more اعداد about more points. However، more تحلُل occasionally yields ٿورڙا اعداد. مثال طور، in thematic mapping to study ٻُوٽن جي صحت, عڪسڻ انفرادي leaves of ٻُوٽا is حقيقتاً counterproductive. Also، large amounts of high تحلُل اعداد can clog a storage يا transmission سرشتو سان بيڪار اعداد، when a few ٿلهو تحلُل عڪس might be بهتر استعمال جو the سرشتي.

[edit] اعداد پردازڪاري

پڻ ڏسندا: Inverse problem

عموماً, ڏور اِندريات works جي قاعدي تي the inverse problem. While the شَي or اسرار مقصد جو (the state) may not be directly measured, there exists some other variable that ماپي سگھجي ٿو (the مشاھدو)، which may be related to the object of interest via some (عموماً رياضياتي) ماڊل. The common مماثلت given to describe this is trying to determine the جو قسم animal from its footprints. مثلاً، while it is ناممڪن to directly measure گرمي پد in the upper atmosphere, اھو ممڪن آھي تھ ماپجي the انڊمي اخراج from a known ڪيميائي نسل (such as carbon dioxide) in that region. The frequency of the اخراج may then be related to the گرمي پد in that region via various thermodynamic relations.

In order to generate maps, اڪثر ڏور اندرياتي سرشتا expect to convert a تصوير or other اعداد item to a زمين تي فاصلي. This تقريباً هميشه تي دارومدار رکي ٿو precision جو the instrument. مثال طور، بگاڙ in an aerial photographic lens or the platen against which the film is pressed can cause سنگين چُڪُون when تصويرُون استعمال ٿيندا آهن ماپڻ لاءِ ground distances.

Interpretation is the critical process of making sense of the data. Traditionally, this was a human being، perhaps with a few measurement tools and a light table. In modern systems that produce عددي اعداد، often the tool ڳڻپيوڪر جو هڪ خاندان آهي programs that interpret the اعداد نقشا جوڙڻ لاءِ، or شمارياتِي ڇيد.

پراڻا اعداد مان ڏور اندريات is often unreasonably valuable ڇاڪاڻ ته it may provide the only long-term اعداد for a large extent of geography. ساڳي ئي وقت، اعداد is often پيچيده to interpret، and bulky to store. جديد سرشتا tend to store the اعداد عدداً، اڪثر with lossless compression. The difficulty with this approach is that the اعداد is نازڪ آھي، the format may be archaic، and the اعداد may be easy to falsify. One of the best systems for archiving data series is as computer-generated machine-readeable ultrafiche، usually in typefonts such as OCR-B، or as عدديو half-tone images. Ultrafiches survive well in standard libraries, with lifetimes of ڪيتريون ئي صديون. They can be جوڙيا، copied، filed and retrieved by خودڪار سرشتا. They are about as compact as archival مقنائي ذريعات، and yet can be read by انسانن سان گھٽ ۾ گھٽ، standardized equipment.

[edit] تاريخ

U-2 reconnaissance هوائي رٿ.

2001 مريخ اوڊيسي خلائي رٿ مريخ تي ماضي يا حال ۾ پاڻي ۽ آتشڪاريءَ جي ثابتي ڳولڻ لاءِ اِنڊپيما ۽ عڪسنگار استعمال ڪيا.

Beyond the primitive ڏور اِندريات جا طريقا اسان جي اڳوڻي ۾ اڳوڻن آباواجداد استعمال ڪيا (مثلاً: ڪنهن اُوچي چوٽيءَ يا وڻ تي بيهڻ to view the landscape)، the جديد کيتر arose with the پيش رفت سان of اُڏامَ. The ڦُوڪڻيدان G. Tournachon (alias Nadar)، جنھن ٺاھيو تصويرُون جون پيرس کان هن جي ڦُوڪڻي ۾ 1858ع، پهريُون هوائي ٿوتصويرُون مڃيو وڃي . Messenger ڪبُوترَ، لغڙ، راڪيٽَ ۽ بيبشر ڦُوڪڻا پڻ استعماليا ويا لاءِ اوائلي عڪس. اھي آڳاٽا انفرادي عڪس بال خصوص نقشيسازي يا سائنسي مقصدن لاءِ ڪارائتا نه هئا.

Systematic هوائي عڪسنگاري was developed فوجي مقصدن لاءِ ابتدا ۾ پهرين جنگ عظيم ۽ reaching a عروج پد تي سرد جنگ دوران جي ترقيءَ سان reconnaissance هوائي رٿ جهڙوڪ U-2.

ويهين صديءَ جي پوئين اڌ ۾ مصنوعي اُپگرهن جي ترقيءَ سان ڏور اندريات کي ارضياتي پيماني تي اڀرڻ جو موقعو مليو. Instrumentation aboard various ڌر مشاهداتي ۽ موسم اُپگرهه جهڙوڪ لينڊسيٽ، Nimbus ۽ تازيون ترين مهمجويُون جهڙوڪ راڊارسيٽ ۽ UARS، ارضياتي ماپُن جا شهري، سائنسي، ۽ فوجي مقصدن لاءِ متفرق اعداد ميسر ڪري ڏنا. خلائي کوج ۽ ٻين گرهن ڏانهن به جو موقعو conduct ڏور اندرياتي مطالعا غير ٽيريسٽيريئل ۾ ماحولن، جُڙتُو مهانڊِي راڊار aboard the Magellan خلائي رٿ provided تفصيلي topographic نقشا of Venus ،while instruments aboard سوهو allowed studies to be performed تي the سج ۽ the شمسي واءُ، just to name a few مثالن.

[edit] مزيد مطالعو

ڪيمپ بيل, J.B. 2002. ڏور اِندريات جو تعارف (انگريزيءَ ۾). ٽيون ڇاپو. گلفورڊ پريس.
جينسن، جي آر 2000. ماحوليات جو ڏور اندرياءُ: an earth resource perspective. پرينٽس ھال.
Lillesand, T.M., R.W. Kiefer، and J.W. Chipman. 2003. Remote sensing and image interpretation. 5th ed. Wiley.
Richards, J.A., and X. Jia. 2006. ڏور اندريات عددي عڪس ڇيد: هڪ تعارف (انگريزيءَ ۾). 4th ed. Springer.