Komuna e Prizrenit

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Komuna e Prizrenit
Statistika
Popullsia -dendësia	221,374 banorë 345 banorë/km²
Sipërfaqja	640 km²
Administrata
Shteti	Kosovë
Qarku	Prizreni
Adresa e kuvendit	?
Posta	20 000
Prefiksi telefonik	0381 29 / 41-925
Faqe zyrtare	KK Prizren
Politika
Kryetar	Eqrem Kryeziu
Partia udhëheqëse	LDK

Komuna e Prizrenit (vendasit edhe Theranda) është njësi administrative në pjesën jugore të Kosovës.

Tabela e përmbajtjeve 1 Pak histori 2 Gjeografia 3 Ekonomia 4 Demografia 5 Kultura 6 Politika 7 Të tjera 8 Shiko dhe këtë 9 Burim i të dhënave 10 Lidhje të jashtme

[redaktoni] Pak histori

Të dhënat arkeologjike lënë të kuptojnë, se ky territor ishte i banuare që nga antika, kur njihej me emrin Theranda e në këtë trevë banonte një popullsi Dardane. Gjatë shek XI ishte qendër e rëndësishme qytetare, më 1019 Prizreni ishte seli e ipeshkevis të perandorisë Bizantine. Gjatë shek XII-XIV u vendosën në këto treva pjesëtarët e popullsisë sllave. Në kohën e sundimit të mbretërve Dushan dhe Urosh, Prizreni qe herë pas here selia e mbretërive të tyre.

[redaktoni] Gjeografia

Prizreni është qyteti me jugor i Kosoves, vetem 18 km nga kufiri shqiptaro-shqiptar ne Vermice-Morin. I rrethuar nga male te larta (Sharri, Pashtriku, Koretniku), por i lagur nga ujerat e dy lumenjeve (Drini i Bardhe dhe Lumbardhi) rajoni i Prizrenit dallohet për nje klime me te bute, ne krahasim me pjeset tjera te Kosoves. Ka lartesi mbidetare prej rreth 400 m.

[redaktoni] Ekonomia

• Bujqësia
• Agrobiznesi
• Prodhimi i Verës
• Shoqatat Afarsite

[redaktoni] Demografia

Shiko : Lista e ardhacakëve - Prizren

Përbërja etnike
Viti/Etnia	Shqiptar	%	Boshnjak	%	Serb	%	Turq	%	Romë	%	Të tjerë	%	Total
1991	132,591	75.6	19,423	11.1	10,950	6.2	7,227	4.1	3,96 3	2.3	1,259	0.7	175,413
1998	n/a	n/a	38,500	n/a	8,839	n/a	12,250	n/a	4,500	n/a	n/a	n/a	n/a
Jan. 2000	181,531	76.9	37,500	15.9	258	0.1	12,250	5.2	4,500	1.9	n/a	n/a	236,000
Mars 2001	181,748	81.9	22,000	9.9	252	0.1	12,250	5.5	5,424	2.4	n/a	n/a	221,674
Maj 2002	182,000	79.6	29,369	12.8	197	0.09	11,965	5.2	4,400	1.9	550	0.25	228,481
Dhjetor 2002	180,176	81.6	21,266	9.6	194	0.09	14,050	6.4	5,148	2.3	n/a	n/a	221,374
Burimi: For 1991: Census data, Federal Office of Statistics in Serbia (figures to be considered as unreliable). 1998 and 2000 minority figures from UNHCR in Prizren, January 2000. 2000 Kosovo Albanian figure is an unofficial OSCE estimate January-March 2000. 2001 figures come from German KFOR, UNHCR and IOM last update March 2, 2001. May 2002 statistics are joint UN, UNHCR, KFOR, and OSCE approximations. December 2002 figures are based on survey by the Local Community Office. All figures are estimates. Ref: OSCE (PDF/HTML)

[redaktoni] Kultura

Shiko dhe Objektet fetare në Prizren

Prizreni nder shekuj njihet si qytet i kultures dhe i tradites. Qysh ne shek.XV-XVI, Prizreni filloi te kultivoje vlera origjinale.Ne kete kohe u hap biblioteka e pare ne Kosove (nga Suzi Qelebia). Si nje qytet me laramani kulturash, ishte qender jo vetem e kultures shqipetare, por edhe te popujve tjere qe jetonin ne kete rajon. Punimet artizanale te zejtareve prizrenas janë te njohura edhe sot për vlerat e tyre te larta. Arkitektura orientale e ben sot Prizrenin qytetin me te bukur dhe me te vizituar ne Kosove. Pjesa e vjeter e qytetit ende është ne stilin e shekujve te kaluar, ndersa Kalaja antike i rri mbi koke, duke ja rritur bukurine gjithe ketij peisazhi. Qysh pas Lidhjes Shqiptare te Prizrenit, e sidomos gjate shek.XX Prizreni u be qender kulturore e gjithe rajonit te Kosoves. Shkollat e para te pergjitheshme, por edhe ato te profilizuara u hapen ne Prizren. Shoqerite kulturore, sic është SHKA "Agimi" e mbajten te gjalle vazhdimisht jeten kulturore te qytetit. Kete primat kulturor e forconte edhe roli i kryeqytetit te Kosoves, qe Prizreni e kishte deri ne vitin 1947.

Edhe gjate kohes se okupimit (1990-1999) kultura prizrenase mbijetoi, megjithese me veshtiresi te shumta. Festivali i kenges se vjeter qytetare "Zambaku i Prizrenit" për çdo vit mbledh kengetar nga te gjitha trojet shqiptare. "DOKUFest" është nje festival nderkombetar i filmit dokumentar, i cili viteve te fundit ka fituar reputacion te madh edhe jashte Kosoves. Pas luftes shume aktivitete u ringjallen, por megjithate ne krahasim me te kaluaren, qyteti i Prizrenit është perfshire ne "semundjen mbarekosovare" ku kultures po i kushtohet shume pak kujdes.

Edukimi

Para masave të dhunëshme serbe të viteve 1990-1999 dhe luftës, komuna e Prizrenit ka pasur 7 biblioteka publike me gjithsejtë 82.293 libra. Biblioteka kryesore në Prizren ka pasur 54.462 libra, ndërsa degët në Velezhë, Zhur, Sredskë, Lubizhdë dhe Mamush kanë pasur 27.831 libra. Megjithë faktin se edhe Prizreni ka qenë në gjendje lufte, fatmirësisht, bibliotekat kanë mbijetuarr nga shkatërrimi. Por gjërat e bibliotekave në Zhur, Zym dhe Mamush kanë qenë shpënë në bibliotekën kryesore dhe ato ende nuk janë vënë në punë.

[redaktoni] Politika

Prizreni ka te zhvilluar strukturen politike sikurse pjesa tjeter e Kosoves. Partite me te medha shqiptare te Kosoves janë te perfaqesuara ne Kuvendin Komunal, ku perqindjen me te madhe e ka LDK, para PDK-se dhe AAK-se. Por politika prizrenase ka nje karakteristike tjeter: ne kete qytet janë te bazuara dy partite me te medha te minoriteteve jo-serbe ne Kosove, atij turk dhe boshnjak, te cilat ne KK te Prizrenit janë te perfaqesuara ne perqindje me te larte sesa ne nivelin qendror.

[redaktoni] Të tjera

• Telekomunikacioni

• Transporti

Prizreni është ure lidhese ne mes te Kosoves dhe Shqiperise, si për fushen e Kosoves ashtu edhe për Rrafshin e Dukagjinit.

• Ushtria

Gjate luftes se fundit ne Kosove, edhe rajoni i Prizrenit ka qene i perfshire nga luftimet. Shume njesi te UÇK-se kane operuar ne kete zone e cila është quajtur "Zona Operative e Pashtrikut".

• Pushime

Prizreni është rajoni me turistik ne Kosove, si brendia e qytetit, ashtu edhe rrethinat e tij. Stili i vjeter i ndertimit dhe ruajtja e ketyre vlerave i japin pushuesit shume atraksione qe pak vende tjera ne Kosove mund ti ofrojne. Gjithashtu, afersia me malin e Sharrit (Prevalla dhe Brezovica) por edhe komplekset te restoranteve dhe hoteleve ne Vermice, e bejne Prizrenin qytetetin me te populluar ne Kosove, sidomos gjate festave.

[redaktoni] Shiko dhe këtë

• Lidhja e Prizrenit

[redaktoni] Burim i të dhënave

• Dokumente të OSCE-së të gjetura në internet në vitin 2006, për profilet e komunave të Kosovës: mik/2005/02/1200_en.pdf
• Dokumente të Rrjetës Elektronike të Organizatave Mjedisore Kosovare - Sharri.net 2006: prizreni.pdf
• Dokumente të Postës dhe Telekomit Kosovës të gjetura në internet 2006:KodePostare.pdf
• Dokumente të Misionit të Bibliotekës së Kosovës të gjetura në internet në vitin 2006: Raporti i IFLA-s/FAIFE-së, prill 2000: Anex 3

[redaktoni] Lidhje të jashtme

• KK Prizren
• Association of Kosovo Municipalities - Asociacioni i Komunave të Kosovës
• Sofra Prizrenase - Faqe Prizrenase

---

• Profile of Prishtinë .pdf
• OSCE Profile of Prishtinë .html
• Rrjeta Elektronike e Organizatave Mjedisore Kosovare - Prizreni - sharri.net
• Organizata Internacionale e emigrimit
• IFLA - International Federation of Library Associations and Institutions - raport para dhe pas luftës - anglisht

---

• www.albaner.nu - Pamje nga Prizreni