Ay (uydu)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Lütfen konuyla ilgili tartışmaya katılın.
 Dünya'dan görüldüğü haliyle Ay |
|||||||
| Yörüngesel Özellikleri | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yarı büyük eksen | 384,399 km (0.00257 AU) |
||||||
| Enberi | 363,104 km (0.0024 AU) |
||||||
| Enöte | 405,696 km (0.0027 AU) |
||||||
| Dışmerkezlik | 0.0549 | ||||||
| Dolanma Süresi | 27.321582 gün (27 gün 7 saat 43.1 dakika) |
||||||
| Kavuşum Süresi | 29.530588 gün (29 gün 12 saat 44.0 dakika) |
||||||
| Ortalama Yörünge Hızı | 1.022 km/s | ||||||
| En Yüksek Yörünge Hızı | 1.082 km/s | ||||||
| En Düşük Yörünge Hızı | 0.968 km/s | ||||||
| Yörünge Eğikliği | 18.29° - 28.58° Yer Ekvatoru'na 5.145° to Tutulum Düzlemine |
||||||
| Uydusu Olduğu Cisim | Yeryüzü | ||||||
| Fiziksel Özellikleri | |||||||
| Ortalama Çap Ortalama Yarıçap |
3,474.13 km(0.273 x Yer) 1,737.06 km(0.273 x Yer) |
||||||
| Ekvatoral Çap Ekvatoral Yarıçap |
3,476.28 km(0.273 x Yer) 1,738.14 km(0.273 x Yer) |
||||||
| Kutuplar Arası Çap Kutuplar Arası Yarıçap |
3,471.94 km (0.273 x Yer) 1,735.97 km (0.273 x Yer) |
||||||
| Basıklık | 0.00125 | ||||||
| Yüzey Alanı | 3.793×107 km² (0.074 x Dünya) |
||||||
| Hacim | 2.1958×1010 km³ (0.020 x Dünya) |
||||||
| Kütle | 7.3477×1022 kg (0.0123 x Dünya) |
||||||
| Ortalama Yoğunluk | 3,346.4 kg/m3 | ||||||
| Ekvatorda Yerçekimi | 1.622 m/s2 (0.1654 g) |
||||||
| Ekvatorda Kurtulma Hızı | 2.38 km/s | ||||||
| Eksen Eğikliği | 6.688° | ||||||
| Beyazlık | 0.12 | ||||||
| Büyüklük (kadir) | -12,7 | ||||||
| Yüzey Sıcaklığı |
|
||||||
| Gövdesel Silikat Alaşımı (tahmini ağ.%) | |||||||
| SiO2 | 44.4 % | ||||||
| Al2O3 | 6.14 % | ||||||
| FeO | 10.9 % | ||||||
| MgO | 32.7 % | ||||||
| CaO | 4.6 % | ||||||
| Na2O | 0.092 % | ||||||
| K2O | 0.01 % | ||||||
| Cr2O3 | 0.61 % | ||||||
| MnO | 0.15 % | ||||||
| TiO2 | 0.31 % | ||||||
| Atmosfer Özellikleri | |||||||
| Atmosfer Yoğunluğu | 107 partikül cm-3 (day) 105 partikül cm-3 (night) |
||||||
Ay, Dünya’nın tek doğal uydusudur ve bazı özellikleri nedeniyle Güneş sisteminin değişik bir üyesidir. 3.476 km’lik çapıyla Dünya’nın dörtte biri büyüklüğündedir ve 81,3 kat daha hafiftir. Güneş sisteminde Ay’dan hem daha büyük, hem de daha ağır uydular bulunmasına karşın, Pluton’un yeni keşfedilen uydusu dışında hiçbiri, uydusu oldukları gezegenlerden yoğunluk ve hacim bakımından fazla farklı değildir. Dünya-Ay sistemi tam anlamıyla çift gezegen oluşturmaktadır.
[değiştir] Güneş tutulması
Ayın Güneş ile Dünya arasına girmesi ve bazı özel koşulların sağlanması nitecesinde meydana gelir. Tutulmanın olabilmesi için, Ayın, Dünya etrafındaki yörüngesiyle Dünyanın Güneş etrafındaki yörüngesinin kesişim yerlerini belirleyen düğüm noktalarında veya bu noktalar civarında (Yeniay safhasında) bulunması gerekir.
Bilindiği üzere bir yıl içerisinde Ay, Dünya etrafında 12 kez dolanır. Dolayısıyla, eğer Ayın yörünge düzlemi Dünya’nınkiyle çakışık olsaydı, bir yılda 12 kez Güneş tutulması meydana gelebilirdi. Fakat durum böyle değildir. Ayın yörünge düzlemi ile Dünya’nınki arasında yaklaşık 5° 9’ lık bir açı vardır. Bu açı nedeniyle Dünya, Ay ve Güneş, Ayın Dünya etrafındaki her dolanımında tam olarak aynı doğrultuda bulunmazlar. Böylece her ay bir Güneş tutulması oluşması engellenmiş olur. Nitekim bir yılda en az iki, en çok beş Güneş tutulması meydana gelebilir.
[değiştir] Ay Tutulması
Ay dünya etrafındaki yörüngesini tamamlarken, dünyanın güneş ve ay arasında kalmasına neden olabilir. Bu durumda ay yüzeyine düşen güneş ışınları dünya tarafından engellenmiş olur. Karanlıkta kalan ay kısa süreli de olsa dünyadan gözlenemez bu olaya ay tutulması adı verilir. Bulutsuz bir gecede çıplak gözle rahatlıkla fark edilebilen bu olay, güneş tutulmasına göre, dünya yüzeyinde daha geniş bir alandan gözlenebilir. Ay tutulmasının dünya yüzeyinden gözlenebildiği alan dünyanın yarısından 24º kadar fazladır.
[değiştir] Ay Araştırmaları
AY'A İNEN UZAY ARAÇLARI
| Uzay Aracının Adı | Fırlatılış Tarihi | Bilgi |
|---|---|---|
| Luna 2 | 12 Eylül 1959 | Ay yüzeyine iniş yapan ilk araç (Çarparak inebilmiştir.) |
| Ranger 7 | 28 Temmuz 1964 | Ay'dan görüntü alan ilk araç |
| Ranger 8 | 17 Şubat 1965 | Ay'dan görüntü aldı |
| Ranger 9 | 21 Mart 1965 | Ay yüzeyinin dağlık bölgeleri görüntülendi |
| Luna 9 | 31 Ocak 1966 | Ay'a yumuşak iniş yapan ilk araç, görüntüler aldı. |
| Surveyor 1 | 30 Mayıs 1966 | Ay'a yumuşak iniş yapan ilk ABD aracı, görüntüler aldı. |
| Luna 13 | 21 Aralık 1966 | Ay toprağının sertliğinin incelenmesi |
| Surveyor 3 | 17 Nisan 1967 | Ay yüzeyinde ilk kez çukur kazıldı |
| Surveyor 5 | 8 Eylül 1967 | Ay denizlerinin toprağı ilk kez incelendi |
| Surveyor 6 | 7 Kasım 1967 | Aynı görev |
| Surveyor 7 | 7 Ocak 1968 | Ay'daki dağlık bölgelere yumuşak iniş yapan ilk araç |
| Apollo 11 | 16 Temmuz1969 | Ay'a insanlı ilk iniş (Sessizlik Denizi'ne inildi) |
| Apollo 12 | 14 Kasım 1969 | İnsansız bir uzay aracının (Surveyor 3) yakınına insanlı ilk iniş |
| Luna 16 | 12 Eylül 1970 | Ay'dan toprak örnekleri getiren ilk araç |
| Luna 17 | 10 Kasım 1970 | Ay'a bir taşıt (Lunahod 1) indiren insansız ilk araç |
| Apollo 14 | 31 Ocak 1971 | Ay'da dağlık bölgeye (Fra Mauro) insanlı ilk iniş |
| Apollo 15 | 26 Temmuz 1971 | Ay yüzeyinde taşıtın ilk kez kullanılması |
| Luna 20 | 14 Şubat 1972 | Ay'ın dağlık bölgelerinden toprak örnekleri alındı |
| Apollo 16 | 16 Nisan 1972 | Ay'ın dağlık bölgelerinde ilk kez taşıtın kullanılması |
| Apollo 17 | 7 Aralık 1972 | Aynı görev |
| Luna 21 | 8 Ocak 1973 | Luna 20 ile aynı görev |
| Luna 24 | 9 Ağustos 1976 | Luna 20 ile aynı görev |
| Güneş Sistemi |
|---|
 |
| Gezegenler: Merkür - Venüs - Dünya - Mars - Jüpiter - Satürn - Uranüs - Neptün |
| Cüce gezegenler: Ceres - Plüton - Eris |
| Diğer: Güneş - Ay - Asteroit kuşağı - Kuyrukluyıldızlar - Neptün ötesi cisimler - Kuiper kuşağı- Oort bulutu |
| Diğer cisimler ve bölgeler için, güneş sistemindeki cisimlerin listesine bakınız. |
