Kanonik

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kanonik kelimesi, Yunanca kanon "yasa, kanun, kural" kökünden türemiş bir sıfattır. "genel olarak kabul edilen" veya "otoritelerce doğrulanmış" anlamlarında kullanılır. Teolojiden matematiğe kadar çok geniş bir kullanım alanı vardır.

Konu başlıkları

1 Dinde
2 Edebiyat ve sanatta
3 Matematikte
4 Bilgisayar biliminde
5 Fizikte
6 Kaynaklar

[değiştir] Dinde

Bu kavram başlıca Roma Katolik Kilisesi, Doğu Ortodoks Kilisesi ve Anglikan Kilisesi tarafindan olmak üzere, ekümenik konseyler tarafından kabul edilen kilise kanun ve kurallarından (kanon) bahsederken kullanılır. Ayrıca dini belge ve kitapların otoritelerce orijinal kabul edildiğini belirtir.

[değiştir] Edebiyat ve sanatta

Kanonik kelimesi, edebiyat ve sanat vasıtasıyla yaratılmış "hayali evren"in karakterlerinden ve kavramlarından bahsederken kullanılır. Bu karakterler ve kavramlar, ilgili eserlerin hayranları tarafından gerçekmiş gibi kabul edilmiş ve hayali evrenin bir öğesi haline gelmişlerdir. Kanonik kelimesi bu karakterlerin ve kavramların orjinalliğini simgelerken, "kanonik olmayan" tabiriyle, uyarlama ve yan ürünlerdeki öğeler kastedilir. Örneğin "Yıldız Savaşları" serisinin bir fanatiği, sonradan üretilen film ve karakterlerin kanonik olmadığını düşünebilir.

[değiştir] Matematikte

Matematikte kanonik tabiri yaklaşık olarak yüzyıldır kullanılmaktadır. Bir kavramın "doğallığını" ve "benzerinin olmayışını" belirtmek veya önemsiz bir ayrıntının "koordinatlardan bağımsız" olduğunu belirtmek amacıyla kullanılır. Matematikte bir durum veya kavram için kanonik tabirini kullanmak, "konvansiyonel seçim" tabirini kullanmaktan daha fazla vurgu yapar.

[değiştir] Bilgisayar biliminde

Bilgisayar biliminde bazı alanlarda kullanılan bu tabir matematikten geçmiştir. "Birşeyin olağan veya standart durumu" anlamında kullanılır. Örneğin, "bir dosya sisteminin organize edilmesinin kanonik yolu hiyerarşi oluşturmaktır", denebilir.

[değiştir] Fizikte

Kanonik terimi teorik fiziğin birçok alanında yaygın olarak kullanılır. Açısal moment, enerji ve zaman gibi birbirini tamamlayan çiftlerde kanonik değişken adı verilen değişkenler, rastgele seçilmiş değişkenlere tercih edilirler. Kanonik teriminin fizikteki kullanımı daha önce bahsi geçen matematikteki kullanımına benzer.