Mireler

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Mireler (Yunanca Μοῖραι) (tekil Mira - Μοῖρα) eski Yunan kültürünün ilk zamanlardaki ilâhlardan da üstün bir güç olan “evren yasaları” ve “mukadderat” olarak ifade edilirler.

Mireler'den ilahlar bile kaçınamazlar. Mireler Kaos’tan çıkmış, yani yaratılışla birlikte var olmuştur, ezeli ve ebedidirler. Eski Yunan kozmogonisinde karanlıklardan çıkan Mire gibi ışıklı varlıklar ilah sayılmazlar, soyut güçler olarak kabul edilirler. İlk zamanlardaki, olasılıkla Orfe zamanındaki Mireler kavramında Mireler İlâhî Yasalar’ın gerekleri ve insanların, kendi özgür iradeleriyle yaptıkları hareketlerin bu yasaların gereklerine göre beliren sonuçları (mukadderat) olarak ifade edilir.

Fakat Mireler'in, sonradan Homeros ve Hesiodos’un aktardıkları mitolojik öykülerde kişileştirilmiş, ilahe kılığına sokulmuş oldukları görülmektedir. Hesiodos’un öykülerinde insanların mukadderatlarını ve ömürlerini belirleyenler olarak geçer. Mira adı sözcük anlamıyla “pay” ya da “pay veren”dir; ilahlar bile “pay”larını Mireler'den alırlar. Hesiodos onlardan “yaşama paylarımızı düzenleyenler” olarak bahseder. Homeros’un öykülerinde de, Zeus’un bile Mireler'e karşı çıkamayacağı belirtilir. Fakat bu öykülerde Mireler kimi zaman tekil, kimi zaman çoğul olarak belirtilir. Bu öykülere göre her insanın ipliğini iğ ya da çıkrıkla büken Mireler, kişi doğar doğmaz onun ipliğini bükmeye başlarlarmış ki, günün birinde o kişinin ipini kestiklerinde de o kişi ölürmüş. Örneğin İlyada’da savaşırken ölen bir savaşçı için “bitti ömür yumağı o sırada” denilmektedir. Hesiodos’un Mireler'in üç kızkardeş olduklarını ve adlarını (Lakhesis, Klotho, Atropos) söylemesine karşın, Homeros bunları ad vermez. Homeros’un öykülerine göre Zeus’tan daha güçlü ve üstün olan Mireler'e ilahların ilahı Zeus bile karşı çıkamaz, onların kararını Zeus bile değiştiremez. Mirelere mal edilen hiçbir efsane bulunmamaktadır. Kimi zaman üç Mire'den biri geçmişle, biri gelecekle, biri de şimdiki zaman ile ilişkilendirilir. Mireler'den Lakhesis’in adı “önceden belirlenmiş olanı elde etme” sözcüğünden gelmektedir. Lakhesis Platon tarafından da belirtildiği gibi, kişinin geçmişte yapmış olduğu hareketlerle ilişkilendirilir.

Bu sembolizmde, Lakhesis kişinin geçmişte yaptığı hareketleri temsil eder ki, bunlar o kişinin ileride karşılaşacaklarının “nedenleri”dir. Bu nedenlerin İlâhî Yasalar’ın gereklerine göre beliren kaçınılmaz hale gelmiş sonuçları ise, adı “kaçınılmaz olan” sözcüğünden türetilmiş “Atropos” (ikinci Mira) ile temsil edilir. Adı “eğirmek” sözcüğünden gelen Klotho (üçüncü Mira) ise kişinin şimdiki zaman diliminde yaptığı hareketleri temsil eder."Kader ağlarını örüyor" deyişinin kaynağı Mireler'dir. Bazı tasvirlerde Lakhesis elinde bir asa ile horoskopu gösterir durumda, Klotho elinde bir kirmenle iplik eğirir biçimde, Atropos ise bir güneş saatiyle tasvir edilir.

Büyük inisiye Platon “Devlet” adlı yapıtında bir başka sembolizmi daha ifade etmek üzere, onlara şöyle değiniyor: “Bütün ruhlar yaşamlarını geçirdikten sonra, yeniden doğmak üzere, aynı sırayla Lakhesis’e yaklaşmışlar. Lakhesis her birine, yeryüzündeki yaşamları boyunca kendilerine yardım edecek, “seçtikleri kader”e [1] göre kendilerini yaşatacak birer peri [2] vermiş. Her peri ilkönce, ruhu Klotho’ya götürüp, onun eli altından ve döndürdüğü kirmenden (eğirme aracı) geçirirmiş; ruh “seçtiği kader”e, böylece, bağlanıyormuş. Bu aşamadan sonra Atropos (-ki bir makasla ipi kesen de odur-) Klotho’nun eğirdiği kaderi ölçülmez duruma sokuyormuş. Sonunda ruh, hiç arkasına dönmeden, Kader’in tahtı önüne gelip duruyor ve sonra öte yanına geçiyormuş.”