Geneva

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia


Tỉnh	Geneva
Quận	n.a.
Tọa độ	46°12′N 6°09′E
Dân số	185,526 (2004)
Diện tích	15.86 km²
Độ cao	375 m
Mã bưu điện	1200
Thị trưởng	André Hediger
Website	www.ville-ge.ch

Geneva (phát âm) /dʒənivə/; tiếng Pháp: Genève /ʒənɛv/, tiếng Đức: Genf ^{(trợ giúp·chi tiết)} /gɛnf/, tiếng Ý: Ginevra, tiếng Tiệp: Ženeva, chữ Hán-Việt:Nhật Nội Ngỏa) là thành phố đông dân nhất thứ hai ở Thụy Sỹ (sau Zürich), và là thành phố Romandy (phần nói tiếng Pháp của Thụy Sỹ) đông dân nhất. Nó nằm nơi hồ Geneva (tiếng Pháp: Lac Léman) chảy vào sông Rhône, và là thủ đô của tỉnh Geneva. Dân số trong nội vi thành phố là 185,526 (năm 2004) và của khu vực đô thị — mở rộng vào Pháp và Vaud — là khoảng 700,000. Geneva được nhiều người xem như là thành phố toàn cầu, chủ yếu là do sự có mặt của nhiều tổ chức quốc tế ở đây, kể cả tổng hành dinh châu Âu của Liên Hiệp Quốc.

[sửa] Lịch sử

Rue de la Croix-d'Or, một trong những đường chính ở Geneva, một phần của les Rues Basses

Geneva là tên một vùng dân cư của người Celtic của vùng Allobroges. Cái tên Genava (hay là Genua) trong tiếng Latin xuất hiện lần đầu tiên trong những bài viết của Julius Caesar trong De Bello Gallico, trong những lời bình của ông về các trận chiến Gallic. Tên của nó có thể là trùng với tên nguyên gốc trong tiếng Ligurian là Genua (Genoa ngày nay), nghĩa là "đầu gối"; là, "góc", chỉ đến vị trí địa lý của nó; mặc dù có lẽ đúng hơn là nó dựa trên gốc gen- 'sinh ra' (Genawa là nơi sinh ra dòng sông từ tử cung của hồ; có lẽ là tên đầy đủ nghĩa là 'sinh ra từ nước'). Sau sự chinh phạt của La mã nó trở thành một phần của Provincia Romana (Gallia Narbonensis). Vào năm 58 TCN, tại Geneva, Caesar bao vây Helvetii trên đường hành quân về phía tây. Vào thế kỉ thứ 9 nó trở thành thủ đô của Burgundy. Mặc dù Geneva bị tranh chấp giữa người Burgundians và người Franks và Đế chế La mã thần thánh, thực tế nó được cai quản bởi các giám mục của thành phố, cho đến thời Cải cách Kháng Cách, khi Geneva trở thành một nước cộng hòa.

Nhà thờ St. Pierre ở khu phố cổ của Geneva

Nhờ vào công sức của các nhà cải cách như là John Calvin, Geneva đôi khi được mệnh danh là Rome Kháng cách. Vào thế kỉ thứ 16 Geneva là trung tâm của chủ nghĩa Calvin; Nhà thờ St. Pierre ở nơi mà bây giờ gọi là Khu phố cổ là nhà thờ riêng của John Calvin. Trong thời gian đó khi nước Anh dưới quyền cai trị của Nữ hoàng Mary I, người đàn áp phong trào Kháng cách (Protestant), một số lớn các học giả Kháng cách bỏ trốn sang Geneva. Trong những học giả này có William Whittingham người chỉ đạo việc biên dịch Kinh Thánh Geneva với sự hợp tác của Miles Coverdale, Christopher Goodman, Anthony Gilby, Thomas Sampson, và William Cole.

Một trong những sự kiện lịch sử quan trọng ở Geneva là l'Escalade (nghĩa đen: "chia lại tỉ lệ bức tường"). Đối với người dân Geneva, l'Escalade là biểu tượng cho sự độc lập của họ. Nó đánh dấu cố gắng cuối cùng trong một chuỗi các tấn công được tổ chức trong suốt thế kỉ thứ 16 bởi xứ Savoy, muốn sát nhập Geneva như là thủ phủ phía bắc của dãy Alps. Lần tấn công cuối cùng này diễn ra vào đêm 11-12 tháng 12 năm 1602 và được kỉ niệm hàng năm tại Khu phố cổ với nhiều cuộc diễu hành với nhiều ngựa, súng đại bác và quân lính ăn mặc theo quân phục của thời đó.

Geneva, hay chính thức là Bang & Cộng hòa Geneva, trở thành một bang của Thụy Sỹ vào năm 1815. Hiệp ước Geneva lần đầu tiên được kí vào năm 1864, để bảo vệ bệnh binh và thương binh trong chiến tranh.

[sửa] Địa lý

Ảnh chụp từ vệ tinh của khu vực. Dãy núi Jura có thể thấy ở phía trên, và dãy Alps ở phía dưới.

Geneva nằm tại tọa độ 46°12 Bắc, 6°09' Đông, về phía cạnh tây nam của hồ Geneva, nơi hồ chảy vào sông Rhône. Nó được bao quanh bởi hai dãy núi, dãy Alps và dãy Jura.

Thành phố Geneva có diện tích 15.86 km², trong khi diện tích của Bang Geneva là 282 km², tính luôn cả hai vùng đất của Céligny ở Vaud. Phần của hồ gắn liền vào Geneva có diện tích 38 km² và đôi khi được nhắc đến như là Petit lac (hồ nhỏ). Tiểu bang chỉ có 4.5 km đường biên giới với phần còn lại của Thụy Sỹ; trên tổng số 107.5 km đường biên giới, phần còn lại 103 km chia chung với Pháp, với Départment de l'Ain về phía bắc và Département de la Haute-Savoie về phía nam.

Độ cao của Geneva là 373.6 m, và tương ứng với độ cao của phần rộng lớn nhất của Pierres du Niton, hai tảng đá lớn nhô lên trên hồ từ cuối thời băng hà. Tảng đá này được chọn bởi Tướng Guillaume Henri Dufour như là điểm chuẩn cho tất cả các việc đo đạc ở Thụy Sỹ[1].

Con sông lớn thứ hai ở Geneva là sông Arve chảy vào sông Rhône chỉ hơi về phía tây trung tâm thành phố.

Geneve nằm ở phía tây nam Thuỵ Sĩ. Phía nam hướng về đỉnh núi Blanc - ngọn núi cao nhất trong dãy Alps, gần bên hồ Geneve là dòng sông Rhone chảy qua thành phố, chia thành phố làm hai phần, bên bờ trái là thành phố cổ kính, bên phải là thành phố hiện đại. Trên bờ sông có 8 chiếc cầu nối liền hai bờ. Geneve là vùng đất phát triển quanh cây cầu lớn nhất, thành phố này được núi đồi và ao hồ bao bọc nên khí hậu quanh năm ôn hoà, non xanh nước biếc, phong cảnh đẹp như tranh nên được gọi là Thánh địa của du khách.