Oprah Winfrey
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Oprah Gail Winfrey (sinh ngày 29 tháng 1 năm 1954) là người dẫn chương trình đối thoại trên truyền hình (talk show host) và là nhà xuất bản tạp chí, cũng từng đoạt giải Emmy dành cho người Mỹ gốc Phi. Winfrey là phụ nữ Mỹ gốc Phi đầu tiên có tên trong danh sách các tỉ phú và được xem là một trong những nhân vật có nhiều ảnh hưởng nhất trên thế giới. Tháng 9 năm 2006, Oprah Winfrey được chọn bởi tạp chí Forbes để đưa vào danh sách 100 phụ nữ nhiều quyền lực nhất thế giới, với vị trí thứ 14[1].
Mục lục |
[sửa] Tuổi trẻ
Winfrey chào đời tại Kosciusko, tiểu bang Mississippi (Hoa Kỳ) ngày 19 tháng 1 năm 1954 trong một gia đình nghèo là tín hữu thuộc giáo phái Baptist, được đặt tên Orpah Gail Winfrey, theo một nhân vật trong sách Ruth (Ru-tơ) của Kinh Thánh, nhưng bà đỡ khi viết giấy khai sinh đã đánh vần sai tên này và từ đó cô bé mang tên Oprah. Mẹ của Oprah, Vernita Lee, là một người hầu phòng, cha cô, Vernon Winfrey, là thợ mỏ, về sau hành nghề hớt tóc, cuối cùng là nghị viên thành phố. Lúc cô bé chào đời, người cha đang ở trong quân đội. Cha mẹ của cô lấy nhau khi chưa đến hai mươi tuổi và không đăng ký kết hôn. Sau khi sinh Oprah, người mẹ phải đi lên phương bắc để kiếm việc làm, vì vậy cô bé sống sáu năm trong sự chăm sóc của bà ngoại Haitee Mae. Bà ngoại đã dạy Oprah đọc và đưa cô đến nhà thờ, ở đây cô được gọi với biệt danh “Nhà thuyết giáo” do khả năng trưng dẫn Kinh Thánh của cô. Bà ngoại đã giúp cô nên người với cách dạy dỗ khá nghiêm khắc, khi cần thiết bà dùng một cây roi nhỏ (ở miền Nam đó là một cây roi mềm, chỉ có tác dụng tâm lý hơn là gây đau đớn cho trẻ bị đòn) để nhắc nhở Oprah khi cô không chịu làm việc nhà hoặc sai trái trong cư xử.
Khi còn bé, Oprah đã tỏ ra rất thông minh và có quyết tâm cao, cô tập đọc khi mới vừa lên hai. Lên sáu Winfrey đến sống với mẹ ở Milwaukee mặc dù cô bé không thể tìm thấy nơi mẹ sự hỗ trợ và khích lệ như ở bà ngoại. Ở đây Winfrey phải chịu đựng một số ngược đãi vì làn da khá sẫm màu của mình như bị buộc phải ngủ ngoài hiên nhà trong lạnh giá cũng như bị nhục mạ vì gương mặt của cô. Oprah thuật lại rằng cô đã bị cưỡng bức khi mới lên chín và thường bị dụ dỗ bởi người bạn trai của người dì họ, Oprah trượt dần vào cuộc sống phóng đãng. Lúc 14 tuổi, cô đến sống với cha ở Nashville, Tennessee.
Cha cô, Vernon, nghiêm khắc nhưng biết cách khích lệ và xem việc học của cô con gái là một ưu tiên. Winfrey trở nên học sinh xuất sắc và được cấp học bổng toàn phần để theo học tại Đại học Tiểu bang Tennessee, một cơ sở giáo dục lâu đời dành riêng cho người da đen. Tại đây Winfrey theo học ngành truyền thông học. Lúc 18 tuổi, Winfrey dành được chiến thắng trong cuộc thi hoa hậu da đen tiểu bang Tennessee.
Từ khi Winfrey mới biết nói, bà ngoại tin rằng cô sẽ xuất hiện trên sân khấu. Khi còn bé Winfrey đã chơi trò phỏng vấn búp bê và quạ trên hàng rào của nhà cô, nhưng sự nghiệp của cô trong thế giới truyền thông chỉ đến khi cô vừa được mười bảy tuổi, làm việc cho một chương trình phát thanh của trường trung học.
Khi được nhận vào làm việc cho một đài truyền hình địa phương, đài WTVF-TV của Nashiville, Winfrey là người dẫn chương trình tin tức trẻ nhất cũng là phụ nữ da đen đầu tiên được giao dẫn chương trình tin tức ở đây. Năm 1976, Winfrey đến làm việc cho đài WJZ-TV ở Baltimore, là người đồng dẫn chương trình tin tức lúc sáu giờ. Rồi cô được tuyển dụng để cùng Richard Sher dẫn chương trình đối thoại địa phương của WJZ, People Are Talking (Người dân lên tiếng), phát sóng lần đầu ngày 14 tháng 8 năm 1978.
[sửa] Sự nghiệp
[sửa] Truyền hình
Năm 1983, Winfrey đến thành phố Chicago, tiểu bang Illinois để dẫn chương trình AM Chicago của WLS-TV khi ấy đang ở thứ hạng thấp về số lượng khán giả. Khi phần đầu chương trình do Winfrey thực hiện được phát sóng ngày 2 tháng 2 năm 1984, chương trình gặt hái thành công và được đổi tên thành Chương trình Oprah Winfrey, kéo dài thời lượng lên đến một tiếng đồng hồ, từ ngày 8 tháng 9 năm 1986 được phủ sóng toàn quốc. Đến giữa thập niên 1990, nội dung chương trình trở nên nghiêm túc hơn, trình bày những vấn đề mà Winfrey cho là hệ trọng đối với phụ nữ như sự thiếu chung thủy, lạm dụng trẻ em và giải phẫu thẩm mỹ. Winfrey thường phỏng vấn những người nổi tiếng về những lĩnh vực họ có liên quan như ung thư, công việc từ thiện, hay sự ngược đãi. Winfrey cũng phỏng vấn những người bình thường nhưng đã thực hiện những điều đặc biệt hoặc có liên quan đến những vụ việc quan trọng đương thời. Một trong những chương trình trong những năm gần đây là “Wildest Dreams” tour, biến ước mơ của nhiều người thành hiện thực như mơ ước về một ngôi nhà mới, một lần gặp gỡ với người nghệ sĩ họ yêu thích, hoặc một lần xuất hiện trong một chương trình truyền hình nổi tiếng với vai trò người dẫn chương trình. Những buổi thảo luận không chính thức và những buổi đối thoại hỏi đáp với các nhân vật nổi tiếng sau chương trình được phát sóng trong nội dung của Oprah After The Show (Oprah ở hậu trường) trên đài Oxygen của cô.
Khi xảy ra một vụ kiện chống lại cô, Winfrey thuê công ty Courtroom Sciences, Inc. của Tiến sĩ Phil MacGraw giúp cô phân tích và xác định thái độ của bồi thẩm đoàn. Tiến sĩ Phil đã gây ấn tượng tốt đến nỗi Winfrey mời ông xuất hiện trên chương trình truyền hình, và đó là một thành công vang dội. Từ đó McGraw xuất hiện trên The Oprah Winfrey Show trong vài năm trước khi ông thực hiện một chương trình riêng cho mình, Tiến sĩ Phil, năm 2004, được thực hiện bởi công ty sản xuất của Winfrey, Harpo Productions.
Có lẽ chương trình nổi tiếng nhất của Oprah là tập đầu của The Oprah Winfrey Show mùa truyền hình (season) thứ 19 vào mùa thu năm 2004, mỗi khán giả tham dự chương trình được tặng một chiếc xe mới hiệu Pontiac G6; có 276 chiếc là quà tặng của hãng xe Pontiac như là một phần trong chương trình quảng bá hình ảnh của hãng.
Buổi Hoà nhạc Giải thưởng Nobel Hoà bình năm 2004 được hướng dẫn bởi Oprah và Tom Cruise với sự tham gia của các nghệ sĩ biểu diễn như Cyndi Lauper, Andrea Bocelli, Joss Stone, Chris Botti, Diana Krall, Tony Bennett và những nghệ sĩ khác. Buổi hoà nhạc được phát sóng trên toàn quốc ngày 23 tháng 12 năm 2004 bởi E! (Entertainment Television – Kênh truyền hình Giải trí). Trong năm 2005, một câu lạc bộ người hâm mộ không chính thức tổ chức vận động đề cử Oprah tranh Giải thưởng Nobel Hoà bình.
Winfrey còn là người đồng sáng lập mạng lưới truyền hình cáp dành cho phụ nữ Oxygen, và là chủ tịch công ty Harpo Productions (Harpo tức là Oprah đánh vần ngược).
[sửa] Điện ảnh
Năm 1985, Winfrey tham gia vào một phim chuyển thể từ một tác phẩm văn học đã đoạt giải của Alice Walker, The Color Purple. Winfrey nhận được sự tán thưởng trong vai một người vợ trong hoàn cảnh cùng quẫn. Năm sau, Winfrey được đề cử vai nữ phụ xuất sắc nhất cho Giải thưởng Oscar, nhưng bị mất nó về tay Anjelica Huston. The Color Purple được dựng thành vở nhạc kịch trình diễn tại Broadway vào cuối năm 2005 với Oprah là nhà sản xuất.
Tháng 10 năm 1998, Oprah tham gia làm phim Beloved, dựa trên tác phẩm văn học cùng tên đoạt Giải thưởng Pulitzer của Tom Morrison, trong vai trò của nhà sản xuất và diễn viên. Để chuẩn bị cho vai diễn Sethe trong phim (vai chính từng là nô lệ) Oprah phải trải qua kinh nghiệm của một nô lệ trong 24 giờ như bị trói, bịt mắt và bỏ rơi trong rừng. Mặc dù Winfrey dành trọn hai chương trình truyền hình và tiêu tốn cho quảng cáo, cuốn phim bị lỗ xấp xỉ 20 triệu USD.
Năm 2005, công ty Harpo Productions tung ra một xuất phẩm chuyển thể từ một tiểu thuyết nổi tiếng của Zora Neal Hurston, Their Eyes Were Watching God (1937). Tác phẩm làm cho truyền hình này dựa trên kịch bản của Suzan-Lori Parks với vai nữ chính được giao cho Halle Berry.
Winfrey là người được trao Giải thưởng Nhân đạo Bob Hope tại lễ trao giải Emmy năm 2002 vì những cống hiến cho truyền hình và điện ảnh. Năm 2004, Oprah và nhóm làm phim thực hiện một chương trình tựa đề Lòng tử tế trong lễ Giáng sinh, trong đó, Winfrey với người bạn thân Gayle, đồng sự Stedman Graham và đoàn làm phim đến Nam Phi làm phóng sự về hoàn cảnh của trẻ em đang sống trong nghèo đói và sống chung với AIDS. Trong chuyến đi kéo dài 21 ngày, Oprah và đoàn làm phim đến thăm các trường học và trại mồ côi trong các khu dân cư nghèo và những nơi khác trong vùng, phân phát quà Giáng sinh cho 50.000 trẻ em, búp bê cho bé gái và bóng túc cầu cho bé trai. Mỗi em đều được tặng một ba lô chứa đầy dụng cụ học tập cũng như hai bộ đồng phục đến trường, hai đôi vớ, hai bộ đồ lót và một đôi giầy. Qua chương trình truyền hình của mình, Oprah kêu gọi khán giả đóng góp cho Mạng lưới Thiên thần của Oprah dành cho trẻ em Phi châu bị nhiễm AIDS và đang sống trong nghèo khó với lời hứa sẽ đích thân kiểm tra việc sử dụng số tiền quyên góp. Chỉ trong lần kêu gọi ấy, khán giả trên khắp thế giới đã gởi về 7 triệu USD.
[sửa] Sách và Tạp chí
Winfrey xuất bản hai tạp chí: O, The Oprah Magazine và O at Home và là đồng tác giả của năm cuốn sách.
[sửa] Online
Oprah.com là trang điện tử viết về lối sống của phụ nữ, cung cấp tư vấn về mọi lãnh vực từ tinh thần đến thể xác, từ tâm linh đến thực phẩm, từ chuyện nội trợ đến quan hệ ngoài xã hội. Nó cũng cung cấp toàn bộ nguồn thông tin về chương trình truyền hình Oprah Winfrey, nội dung tương tác độc quyền dựa trên tạp chí O, Oprah và còn có các nội dung khác như Câu lạc bộ đọc sách Oprah, cung cấp những hướng dẫn sâu sắc về các tuyển tập sách, những nhóm thảo luận trên mạng và những buổi họp thảo luận với những nhà chuyên môn. Năm 2003, Winfrey tái xúc tiến Câu lạc bộ sách Oprah với một bộ phận hoạt động trên mạng, mau chóng trở thành câu lạc bộ sách lớn nhất thế giới với hơn 670.000 thành viên.
Từ đó, Winfrey sử dụng Oprah.com để tiếp nối nỗ lực chống lại những kẻ lạm dụng trẻ em bằng cách vận động gây quỹ hơn 3 triệu USD cho nạn nhân bão xoáy Katrina và giúp bắt giữ 4 kẻ lạm dụng trẻ em. Trung bình Oprah.com có hơn 100 triệu lượt người truy nhập và hơn 3 triệu thành viên (user) mỗi tháng. Còn câu lạc bộ sách phát triển số thành viên lên đến 800.000 người.
[sửa] Phát thanh
Ngày 9 tháng 2 năm 2006, Oprah ký một hợp đồng thời hạn 3 năm trị giá 55 triệu USD với Đài Phát thanh Vệ tinh XM thiết lập một kênh phát thanh mới, Opra & Những người bạn, với sự xuất hiện của những người từng cộng tác với Winfrey trong The Oprah Winfrey Show và ‘O’ Magazine như Nate Berkus, Tiến sĩ Mehmet Oz, Bob Greene, Tiến sĩ Robin Smith và Marianne Williamson. Theo hợp đồng, Winfrey phải lên sóng 30 phút mỗi tuần và 39 tuần mỗi năm. Winfrey xuất hiện trong chương trình 30 phút hằng tuần với người bạn Gayle King. Nhắm vào sự kiện Winfrey nhận một số tiền lớn chỉ để lên sóng trong một thời lượng tương đối ngắn, những nhà phân tích cho rằng đây là một sai lầm của XM và đề nghị ban giám đốc nên từ chức. Vì thính giả của Winfrey cực kỳ trung thành với cô, nên vấn đề còn lại là phát sóng 30 phút mỗi tuần có đủ để phát triển lượng thính giả đăng ký hay không. Kênh này sẽ được phát sóng từ một phong thu mới trong trụ sở của Oprah tại Chicago, thời điểm phát sóng được ấn định là tháng 9 năm 2006.
[sửa] Đời tư
Theo Tạp chí Forbes năm 2006, Oprah Winfrey sở hữu một mạng lưới internet trị giá hơn 1,4 tỉ USD. Hiện Winfrey đang sống trong một lãnh địa riêng rộng 42 mẫu Anh (170.000 m²) nhìn ra biển. Lãnh địa được đặt tên “Đất Hứa” này toạ lạc ở Montecito, tiểu bang California, bên ngoài Santa Barbara. Người ta đồn rằng Winfrey có mặt trong một buổi họp mặt mà người chủ cũ của lãnh địa đang chơi súc sắc, và vì quá thích nơi này Winfrey, theo lời đồn, quyết định mua nó và ký ngay một ngân phiếu 50 triệu USD mặc dù người chủ chưa có ý định bán lãnh địa này. Winfrey cũng có một ngôi nhà ở Lavalette, bang New Jersey.
Winfrey chưa bao giờ kết hôn, nhưng nhiều người tin rằng cô vẫn sống chung với một đồng sự, Stedman Graham, trong gần hai mươi năm. Trong khi hầu hết mọi người tin đây là mối quan hệ nghiêm túc thì một số người cho rằng hầu như chỉ là những quan hệ xã hội; trong thực tế Graham là người đồng sáng lập và là chủ sở hữu một công ty chuyên về quan hệ công chúng của riêng ông.
Mặc dù là một nhân vật nổi tiếng và là một tỉ phú, năm 2004 Winfrey tham gia một bồi thẩm đoàn trong một vụ án sát nhân. Vụ án được xét xử ở thành phố Chicago, tiểu bang Illinois; bị cáo là một người đàn ông bị cáo buộc giết người sau khi cãi nhau về một tờ bạc giả trị giá 50 đô la. Bồi thẩm đoàn biểu quyết người đàn ông có tội.
Năm 1998, Oprah thành lập Mạng lưới Thiên thần của Oprah, một tổ chức từ thiện với mục tiêu khuyến khích mọi người trên khắp thế giới giúp thay đổi cuộc sống của những người bất hạnh. Mạng lưới Thiên thần của Oprah hỗ trợ các đề án từ thiện và cung cấp ngân quỹ cho các tổ chức phi lợi nhuận trên khắp thế giới cùng chia sẻ mục tiêu này. Đến nay, Mạng lưới Thiên thần của Oprah đã quyên góp hơn 27 triệu USD. Oprah tự bỏ tiền túi để chi trả cho các khoản chi phí về hành chính và quản trị, như thế toàn bộ số tiền được sử dụng cho các chương trình từ thiện.
Hợp tác với chương trình của hãng truyền hình PBS thực hiện năm 2006, African American Lives (Những cuộc đời người Mỹ gốc Phi), Oprah đã đi thử DNA. Xét nghiệm di truyền về nguồn gốc chủng tộc này chỉ ra rằng dòng dõi bên ngoại của Oprah thuộc nhóm chủng tộc Kpelle, sống trên vùng đất nay là nước Liberia. Nó cũng xác định rằng Winfrey có mang trong mình dòng máu da đỏ (khoảng 8%) và Đông Á (khoảng 5%).
[sửa] Ảnh hưởng
Hiện nay, theo bảng xếp hạng của Tạp chí Forbes, Winfrey là nhân vật nổi tiếng có nhiều quyền lực nhất cũng như được xếp hạng thứ chín trong số những phụ nữ quyền thế nhất trên thế giới. Winfrey cũng là phụ nữ Mỹ gốc Phi đầu tiên có tên trong danh sách các tỉ phú.
Cuối thập niên 1990, Winfrey giới thiệu Câu lạc bộ Sách Oprah như là một phần trong chương trình truyền hình của cô, tập chú vào các tác phẩm mới và các tác phẩm kinh điển, thành công trong việc hướng sự chú ý của dư luận vào các tác phẩm còn trong bóng tối. Ảnh hưởng của câu lạc bộ sách lớn đến nỗi bất cứ tác phẩm nào được Winfrey giới thiệu trong tuyển tập của câu lạc bộ sách, ngay lập tức trở thành sách bán chạy nhất (điều này được xem là hiện tượng Hiệu ứng Oprah).
[sửa] Chỉ trích
Nhiều người cho rằng thành công của Winfrey một phần nhờ vào sự thiên vị về chủng tộc và giới tính. Khi bàn về sự thiếu chung thủy, Winfrey thường đề cập đến những người đàn ông phản bội và những người vợ bị lừa dối, chỉ nhắc đến cách sơ sài những phụ nữ thiếu chung thuỷ và lướt nhanh qua những phê phán dành cho họ.
Đôi khi câu lạc bộ sách của Oprah tuyển chọn những tác phẩm được xem là thuộc thị hiếu thấp, điển hình là một trong những tác giả có sách được chọn, Jonathan Franzen không đồng ý về đặc ân này, cho rằng sự tuyển chọn của câu lạc bộ sẽ làm sút giảm uy tín văn học của ông.
Nhiều người cũng nhận ra rằng có những thời điểm khi các nhân vật nổi tiếng xuất hiện trong chương trình truyền hình của Winfrey, “đi ra” và làm công tác từ thiện (như chăm sóc trẻ bệnh tật) gần như trùng khớp với thời điểm họ cho tung ra thị trường một sản phẩm nào đó (chẳng hạn một cuốn phim mà họ đóng vai chính hoặc một album nhạc). Đối với nhiều người thì điều này không chỉ là tầm thường hoá những mục tiêu cao đẹp mà còn biến chúng thành những phương tiện tiếp thị, hoặc tệ hơn nữa, hầu như là một hành vi lạm dụng, nhất là khi liên quan đến trẻ em.
[sửa] Tác phẩm
[sửa] Truyền hình
- Before Women Had Wings (1997) (Winfrey là nhà sản xuất)
- There Are No Children Here (1993)
- Lincoln (1992) (phim tài liệu) (Winfrey là người dẫn chuyện)
- Brewster Place (1990 - 1991)
- The Women of Brewster Place (1989) (Winfrey là nhà sản xuất)
- The Oprah Winfrey Show (1986 - đến nay)
[sửa] Phim
- Bee Movie (2007) (voice) (trong giai đoạn chuẩn bị)
- Charlotte's Web (2006)
- Emmanuel's Gift (2005) (phim tài liệu) (Winfrey là người dẫn chuyện)
- Brothers of the Borderland (2004) (phim ngắn) (Winfrey là người dẫn chuyện)
- Unchained Memories: Readings from the Slave Narratives (2003) (phim tài liệu) (Winfrey là người dẫn chuyện)
- Beloved (1998)
- Listen Up: The Lives of Quincy Jones (1990) (phim tài liệu)
- Throw Momma from the Train (1987) (Cameo)
- Native Son (1986)
- The Color Purple (1985)
[sửa] Sách
- Make the Connection : Ten Steps to a Better Body and a Better Life, tác giả: Bob Greene và Oprah Winfrey, 1999; ISBN 0786882980.
- Journey to Beloved, Oprah Winfrey và Ken Regan, 1998; 0786864583.
- The Uncommon Wisdom of Oprah Winfrey : A Portrait in Her Own Words, Bill Adler (ed) và Oprah Winfrey, 1997; ISBN 1559724196.
- A Journal of Daily Renewal : The Companion to Make the Connection, Bob Greene và Oprah Winfrey, 1996; ISBN 0786882158.
- In The Kitchen With Rosie: Oprah's Favorite Recipes, Rosie Daley và Oprah Winfrey, 1994; ISBN 0679434046.
[sửa] Liên kết ngoài
- NNDB Profile: Oprah Winfrey
- Oprah.com
- Oprah Winfrey ở Internet Movie Database
- Oprah 20th anniversary special
- Hermes apologizes to Oprah, (22 June 2005, CNN).
- How I gave Oprah her start Roger Ebert comments on their friendship
- Forbes 400 (Sep. 2005)
- Oprah Winfrey and the Cult of Self-Esteem - criticism of Oprah
- Oprah Winfrey - Blog for Oprah
- An Analysis of the Success of Oprah's Recent Book Club Picks from The Book Standard
- Oprah Winfrey fansite
