Thái uý
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Thái uý là một chức quan võ cao nhất trong quân đội một số triều đại phong kiến. Có nguồn gốc từ thời nhà Tần. Thời Tần và tiền Hán, thái úy là một trong tam công và đứng đầu các võ quan. Theo Sử ký và Hán thư, khác với chức thừa tướng, thái úy không phải là chức quan lúc nào cũng được đặt ra. Tuy nhiên từ thời Hán Vũ Đế do chiến tranh liên miên với quân Hung nô, thái úy trở thành một chức quan thường xuyên, và được đổi thành đại tư mã. Chức này đến trước thời nhà Nguyên thì bị bãi bỏ.
Thời tiền Hán, hai cha con Chu Bột (có công trấn áp loạn Lã hậu) và Chu Á Phu (có công trấn áp loạn 7 nước Ngô Sở) đều làm đến thái úy. Thời Tam quốc, Tư Mã Ý nhà Ngụy giữ chức thái úy khi đem quân chinh phạt Công Tôn Uyên ở Liêu Đông.
[sửa] Ở Việt Nam
- Ở Việt Nam được đặt ra từ thời Tiền Lê (980-1009).
- Thời Lý (1010-1225) đặt thêm phụ quốc Thái úy (tương đương tể tướng).
- Thời Trần (1225-1400), thái úy là chức gia thêm cho các thân vương trong tôn thất.
- Thời Hậu Lê, đời vua Lê Thánh Tông, năm Hồng Đức thứ 2 (1471), phẩm trật của thái úy là chánh nhất phẩm.
- Từ năm 1578 (đời vua Lê Thế Tông, năm Quang Hưng thứ 1), thái úy chỉ là chức gia thêm cho võ tướng và thân thần.
[sửa] Một số thái úy trong lịch sử Việt Nam
- Phạm Cự Lạng được Lê Hoàn phong cho giữ chức thái uý.
- Lý Thường Kiệt cũng giữ chức thái úy.
