Thuyết sắc động lực học lượng tử
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Thuyết sắc động lực học lượng tử (Quantum chromodynamics hay QCD) là lý thuyết miêu tả một trong những lực cơ bản của vũ trụ, đó là tương tác mạnh. Nó miêu tả các tương tác của các quark và các gluon và là một dạng của thuyết trường lượng tử phát triển dựa trên nền tảng toán học của lý thuyết nhóm là non-abelian và ý tưởng đối xứng và biến đổi trên cả địa phương và toàn cầu của thuyết gauge. QCD có vai trò quan trọng trong Mô hình chuẩn của vật lý hạt. Một số lượng lớn các kết quả thành công từ các thí nghiệm của QCD đã được công bố trong những năm qua.
QCD có hai tính chất đặc biệt:
- Tự do tiệm cận, điều này có nghĩa trong các phản ứng năng lượng rất cao, các quark và gluon tương tác rất yếu. Những tính chất dự đoán này đã được phát hiện từ thập niên 1970 nhờ David Politzer, Frank Wilczek và David Gross. Với công trình này, họ đã nhận giải thưởng Nobel vật lý năm 2004.
- Chế ngự, điều này có nghĩa lực ở giữa các quark không hoàn toàn tiêu tan khi chúng tách ra xa. Do đó, sẽ phải cần đến một nguồn năng lượng vô hạn để có thể tách các quark ra xa, chúng được giới hạn mãi mãi trong các hadron như quang tử và neutron. Mặc dù chưa được chứng minh, những tính chế ngự đã được cộng đồng vật lý chấp nhận một cách rộng rãi bởi vì nó giải thích cho việc tại sao các quark không thể tồn tại ở dạng tự do, và đã được kiểm chứng môt cách đơn giản bằng phương pháp mắt lưới của QCD.
Mục lục |
[sửa] Tên gọi
[sửa] Lịch sử
[sửa] Lý thuyết
[sửa] Các định nghĩa
[sửa] Các nhóm đối xứng
[sửa] Các luật chú ý
[sửa] Các trường
[sửa] QCD
[sửa] Các phương pháp
[sửa] Nhiễu loạn QCD
[sửa] Mắt lưới QCD
[sửa] Khai triển 1/N
[sửa] Mô hình khác
[sửa] Thí nghiệm kiểm chứng
[sửa] Xem thêm
| Các chủ đề chính trong vật lý |
|---|
| Chuyển động sóng | Cơ học | Cơ học chất lưu | Điện từ học | Khoa đo lường | Nhiệt động lực học | Quang học | Trạng thái vật chất | Vật lý hiện đại | Vật lý thiên văn | Vật lý thực nghiệm |
