Keun
From Wikipedia
| Keun | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||
| Taxonomische indêlienge | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| Sorte | |||||||||||||
| Oryctolagus cuniculus Linnaeus, 1758 |
|||||||||||||
 Verspreidiengsgebied wild keun |
E keun of konnyn (Kortryk) (in 17de eeuws West-Vlams conin) is e zoogdier, dat in de orde van de oaze-achtigen zit. 't Ziet er ruwweg gezien e bitje uut lyk e knoagdier, moa 't is dus nie van die orde. E keun is d'enigste sôorte in 't geslacht Oryctolagus. 't Wordt dikkers voe uusdier g'oen.
Qua grotte zit e keun tusschn de echte oazen en de fluutoazen in. D'achterpôotn van 't keun zyn in veroedienge vele korter dan dedie van d'oazn, moa langer dan dedie van de fluutoazen. De buuk is blêker va kleur dan de rik, en dikkers wit van kleur. Ook an 'n oenderkant va z'n stèèrt en z'n pôotn is'tn wit. E keun it plantoardige voedienge, en j'it ook z'n eigen kuttels ip (caecotrofie) 't Vintje wordt ne keunebuk genoemd, en 't vrouwke een keunemoere. Van sommigste minschn wordt er ook gezeid da ze kwêek'n lyk de keuns: da wil zeggn da ze ol veel joenges ein.
In de vôrige 2 êeuwn wos de klêinschoalige konnynekwêek en middel om de armere bevolkienge an en extra verdienste t'elp'n en an goekôop vlêes. De velln (pels) vormd'n ôok ne klêinen markt: via de konnynemesjangs werd'n de velln verkocht voe der konnynefraks en -wanten van te moak'n. In 't Ancien Régime was de keunekweêk verboon. Ge vient er nievers meldinge van in bronn lik staten van goed.
Anno 2006 is de konnynekwêek in Vloanderen nie grôot ne mêe; ier en doar ne particulier en en poar beroepskwêkers. In West-Vlaandern is er nog een grote en oede keunekwekery: Kerkepolder in het dorp met de toepasselike name Moere.
"Konnyn met preumn" en "Konnyn met bruun bier" zyn typisch Vloamsche gerechtn.
[bewerk'n] keunevlees
Keunevlees wordt gekenmerkt deur zen bleêk en mager vlees. 't Enigste vet dat er is, ip de schoern en rond de niern kun je der azo of snien. De VLAM makt ton ook terecht reclame voe keunevlees met ne slogan "Konijn, gezond en fijn". Ingeval da je moste twyfeln of da je ginnen haze vast et: hazevlees gaat van kleur no de paarse kant a't ves is, en ne keer dat 't gestoofd is, kleurt het gelyk zwartachtig, beist da keunevlees assan bleêk is, zowel ves als gereêd gedaan.
[bewerk'n] Recept
In Vlaandern is keunevlees surtoe bekend als "keun me pruum" of "keun me bier". Da latste beantwoordt meêst an de "standaardsmake". Keun me pruum is eerder zoete.
Voe keun me bier begun je best met een andjoentje of tweê in broksjes te snyen en te stoven. Beist bradt je in een panne al de stikken van 't keunevlees. Ge bradt ze schone bruun langs alle kanten. Ton zet je ne stoofpot ip 't vier, smyt er een bitje beuter of olie in, en ge smyt al de stikken keunevlees in de stoofpot, en smyt er de gestoofde andjoentjes over. Ton giet je in de stoofpot een flassche bruun bier. Da mag tafelbier zyn. Leffe en Duvel zyn even goed. Met kriek moe je 't nie proberen want ton wordt je vlees te droge. Voe de nissigheid en de bindienge van de sose leg je van boven ip 't vlees een stutte wo da je mostaard ip gesmêêrd et.
Ton doe je 't deksel ip de pot, en lat em ip een kleên viertje staan voor ongeveer een eure nolf. Vaneigens da je best nie te verre weg lopt (veiligheid!), en da je nelfantyd ne keêr an de pot schudt.
Aje an de smoake van 't midden-ôostn of Kreta zyt, ton kund'je zelfste recept proberen me en poar schellen pennepisse in en nog en bitje kanêle.
