Meter

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Die meter (simbool: m) is die SI-basiseenheid van lengte. Dit word gedefinieer as die lengte van die pad wat lig in 'n absolute vakuum in 'n tydsinterval van 1 / 299 792 248 van 'n sekonde.

Deur 'n SI-voorvoegsel voor die meter te voeg kan veelvoude en breukdele aangedui word; byvoorbeeld kilometer (1000 meter; kilo- = 1000) en nanometer (een miljardste van 'n meter; nano- = 1 / 1 000 000 000).

[wysig] Omskakelings

1 meter is gelykstaande aan:

• presies 1/0.9144 jaart (ongeveer 1.0936 jaart)
• presies 1/0.3048 voet (ongeveer 3.2808 voet)
• presies 10000/254 duim (ongeveer 39.370 duim)

[wysig] Geskiedenis

Die woord self is afkomstig vanaf die Franse woord mètre wat op sy beurt afkomstig is vanaf die Griekse woord metron (μετρον), wat "'n mate" beteken.

In die agtiende eeu was daar by voorkeur twee benaderings tot die definisie van die standaard eenheid van lengte. Een voorstel was om die meter as die lengte van 'n pendulum met 'n periode van een sekonde. Die ander voorstel was om 'n meter as 'n tien miljoenste van die lengte van 'n kwadrant van die aarde se meridiaan te definieer. In 1791 het die Franse akademie vir wetenskap die meridionale definisie bo die pendulum-definisie aanvaar vanweë die effense veranderinge in swaartekrag oor die aardoppervlak wat dan die periode van die pendulum beïnvloed. In 1793 het Frankryk die meter met hierdie definisie as hul amptelike eenheid vir lengte aanvaar. Al is dit later vasgestel dat die eerste prototipe meterstaaf te kort was met 'n vyfde van 'n millimeter vanweë 'n berekeningsfout wat die mate waartoe die aarde afwyk van 'n sfeer (afplatting by die pole), is hierdie lengte as standaard aanvaar. Die omtrek van die Aarde deur die pole is dus ongeveer veertig miljoen meter.

Internasionale Prototipe Meter standaardstaaf uit platinum-iridium vervaardig. Hierdie was die standaard tot en met 1960, toe die nuwe SI-stelsel die kripton-spektrum mate as basis aanvaar het. In 1983 is die definisie verander na 'n verband tussen die spoed van lig in 'n vakuum en 'n sekere tydsinterval.

In die 1870s en in die lig van meer akkurate meettegnologie is 'n reeks internasionale konferensies gehou om 'n nuwe metriese standaard daar te stel. Die Meter Konvensie (Convention du Mètre) van 1875 het 'n mandaat uitgereik vir die daarstel van 'n permanente Internasionale Buro van Mates en Gewigte (BIPM: Bureau International des Poids et Mesures) wat te Sèvres, Frankryk geleë is. Hierdie nuwe organisasie sou die nuwe prototipe meter en kilogram huisves wanneer dit vervaardig is en ook die nasionale metriese prototipes versprei en sou ook vergelykings tussen hulle en nie-metriese standaarde op 'n deurlopende grondslag doen.

Hierdie organisasie het 'n nuwe prototipe staaf in 1889 vervaardig by die eerste Algemene Konferensie oor Mates en Gewigte (CGPM: Conférence Générale des Poids et Mesures), wat die Internasionale Prototipe Meter as die afstand tussen twee lyne op 'n standaardstaaf van 'n legering bestaande uit 90% platinum en 10% iridium soos gemeet by die smeltpunt van ys.

In 1893 is die standaardmeter vir die eerste keer met behulp van 'n interferometer deur Albert. A. Michelson gemeet, die uitvinder van die toestel en voorsntander van die gebruik van 'n besondere golflengte van lig as 'n standaard mate vir afstand. Teen 1925 was interforometrie in algemene gebruik by die BIPM. Die Internasionale Prototipe Meter het egter die standaard gebly tot in 1960, toe die elfde CGPM die meter volgens die nuwe SI-stelsel gedefinieër het as gelykstaande aan 1 650 763.73 golflengtes van die oranje-rooi emissielyn in die elektromagnetiese spektrum van kripton-86 atome in 'n vakuum. Die oorspronklike prototipe van die meter word steeds by die BIPM gehou onder dieselfde toestande wat in 1889 gespesifiseer is.

Om verder onsekerheid uit die weg te ruim het die sewentiende CGPM van 1983 die definisie vervang tot sy huidige een en daarmee die lengte van die meter in terme van tyd en die spoed van lig uitgedruk:

Die meter is die padlengte wat lig aflê in 'n vakuum tydens 'n tydsinterval van 1 /299 792 458 van 'n sekonde.

Neem kennis dat hierdie definisie die spoed van lig in 'n vakuum teen presies 299 792 459 meter vasstel. Definisies gebaseer op die fisiese eienskappe van lig is meer presies en reproduseerbaar omdat die eienskappe van lig as universeel konstant beskou word.

[wysig] SI veelvoude

[wysig] Sien ook

• Metrieke stelsel
• SI

[wysig] Eksterne skakels

• Geskiedenis van die meter by die U.S. National Institute of Standards and Technology (NIST)
• Bureau International des Poids et Measures - Lengte