Pittsburgh

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Pittsburgh
Kaart	Wapen
	Vlag
Land	Verenigde State
Deelstaat	Pennsylvanië
Distrik (County)	Allegheny
Koördinate	40°26' N, 80°00' W
Stigting	1758
Oppervlak:
- Totaal	151,1 vk km
Hoogte bo seevlak	209-367 m
Bevolking:
- Totaal (skatting 2005)	316 718
- Bevolkingsdigtheid	2 001/vk km
- Metropolitaanse gebied	2 358 695
Tydsone	UTC -5 | Somertyd: UTC -4
Burgemeester	Luke Ravenstahl (D)
Amptelike Webwerf	pittsburgh.pa.us

Pittsburgh [ˈpɪts.bɚg] is die tweede grootste stad in die Amerikaanse deelstaat Pennsylvanië (amptelik: Commonwealth of Pennsylvania) met 'n oppervlak van 151,1 vierkante kilometer en 316 718 inwoners (2005). Die stad is die administratiewe setel van die distrik Allegheny en die ekonomiese, kulturele, akademiese en vervoersentrum van die metropolitaanse gebied van Pittsburgh met 2,3 miljoen inwoners.

Pittsburgh lê in 'n heuwelagtige gebied by die samevloeiing van die Allegheny-, Ohio- en Monongahelariviere, en sy stadshorison word oorheers deur wolkekrabbers en tientalle brûe. Met die neergang van die Amerikaanse staalbedryf in die 1970's en 1980's het die voormalige nywerheidstad tot 'n sentrum van die mediese, finansiële en tegnologiese bedrywe ontwikkel en dien darnaas ook as 'n onderwyssentrum.

Ondanks 'n krimpende bevolking is Pittsburgh nog steeds die belangrikste stad in die oostelike Ohioriviervallei, wat danksy sy pragtige ligging, sy ekonomiese geleenthede, lae lewenskoste en groeiende kulturele, mediese en onderwysinfrastruktuur met 'n hoë lewensgehalte spog.

[wysig] Geskiedenis

Die eerste bewoners van die gebied was stamme van die Eerste Nasies. Later het Europese setlaars hulle as gevolg van die Amerikaanse weswaartse beweging in die gebied gevestig. Die waterweg was belangrik vir die Franse en Britse kolonies in Noord-Amerika, en die omgwing van Pittsburgh was in die 18de eeu 'n omstrede gebied. Die Franse het in 1754 'n Britse garnisoen verdryf en Fort Duquesne opgerig, wat vier jaar later weer deur die Britte ingeneem en Fort Pitt genoem is.

As 'n belangrike hawe- en nywerheidstad het Pittsburgh veral ná die ontdekking van steenkool vinnig gegroei. Gedurende die Amerikaanse Burgeroorlog het Pittsburgh die belangrikste verskaffer van yster vir die Unie se leër geword en die bynaam "Ysterstad" gekry. 'n Ander, minder sjarmante bynaam, "die Rokerige Stad", het na Pittsburgh se swaar nywerhede verwys.

Met die vestiging van groot getalle immigrante het geleidelik ook ander nywerhede soos raffinaderye, glas- en metaalverwerking ontwikkel. 'n Aantal beduidende Amerikaanse sakemanne soos Andrew Carnegie, Henry J. Heinz en Andrew W. Mellon het hier hulle ondernemings opgebou. Nogtans het die stad vanweë sy swaar nywerhede, veral die staalbedryf, en die omgewingsbesoedeling, wat daarmee gepaard gegaan het, in die 20ste eeu 'n negatiewe reputasie gekry.

Ná die Tweede Wêreldoorlog het die strawwe mededinging van ander nywerheidslande die plaaslike swaar nywerhede 'n nekslag toegedien. Met sy ekonomiese neergang en sy krimpende bevolking het Pittsburgh 'n simbool van Amerika se "Roesgordel", die voormalige nywerheidshartland van die noordooste, geword. Die bevolking het tussen 1950 en 2000 van 680 000 tot 330 000 gekrimp.

Met 'n reeks sogenaamde "renaissance-programme" het die stad in ekonomiese opsig begin herleef. Die "Renaissance II-program", wat in 1977 deur die destydse burgemeester Richard Caliguiri begin is, het die oprigting van 'n aantal kenmerkende wolkekrabbers in die middestad se "Goue Driehoek" behels en daarnaas ook nuwe lewe in Pittsburgh se verskillende stadswyke ingeblaas. Later is 'n aantal kulturele instellings bygevoeg wat die middestad se kulturele lewe verryk het.

Pittsburgh se drie riviere is nog steeds die belangrikste binnelandse hawe in die VSA, terwyl sy lughawe jaarliks meer as 20 miljoen passasiers hanteer. Die metropolitaanse gebied vamn Pittsburgh beslaan nou ses distrikte in die westelike Pennsylvanië met 'n oppervlak van meer as 4 500 vierkante myl en 2,3 miljoen inwoners. Sy ekonomie steun nou op hoë tegnologie, mediese dienste en onderwys.