Vandalen (Volk)
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Wandale sin e grosse germanische Volksschtamm gsi, wo zur Völkerwandrigszyt qweer dur Europa zoge sin, bevor si sich in Südschpanie und Nordafrika nidergloh hän.
D'Wandale sin fälschelicherwys für ihri sinnlosi Zerschtörigswuet berüchtigt. I Würklichkeit hän sich d'Wandale nüt andersch wie alli andri verhalte, ihri Plündrig vo Rom isch sogar üsserscht "friedlich" abglôffe. D'Redensart: "Die hen ghuset wie d'Wandale" isch uf d'Französischi Revolution zrugg z'führe.
Under em König Geiserich hän d Vandale (odr Wandaale) in Nordafrika sogar es Riich gründet mit dr Hauptschtadt Karthago/Tunis. Vo dert uss sinn si dr Seeräuberey nochegange un hän 455 Rom plünderet.
S'Vandaleriich isch de erscht uabhängig Staat uffem Territorium vum Römische Riich gsi. Alli andere Germanestaate sin formal Foederate gsi, wo zuemindist zum Schin noch ihr Gebiit im Uftrag vum Kaiser verwaltet hän un au römischi Titel gha hän. D'Vandale nit. S'Vandaleriich isch 534 vum (ost)römische Riich im e churze Feldzug (zruck)eroberet worre. D'Vandale hän sich bal nooch dr Gründig vu ihrem Riich mit dr iheimische Bevölcherig vermischt un sin spätistens mit dr arabische Eroberig vu Nordafrika gege 700 als Volch ganz verschwunde.
Nu hütte dreit d Provinz "Andalusie" in Schpanie ihre einschtmols gfürchtete und schreckenslaschtige Namme.
