Zeitskala

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Dr Begriff Ziitskala hät sowohl e streng quantitativi wie au e eher qualitativi Bedüütig.

Inhaltsverzeichnis

1 Quantitativ exakti Ziitskala
2 Qualitativi Ziitskale
3 Zeitskale i dr Wikipedia
4 Historischi Jahrestääg
5 Wikipedia-Links zum Themekomplex Kalender und Ziit
6 Weblinks

[ändere] Quantitativ exakti Ziitskala

Im Bereich vo de Naturwüsseschafte und dr Technik bedüütet „Ziitskala“ en scharf definierte, regelmässige Verlauf vo dr Ziitachse, wo druff gmesseni oder berechneti Ziitpünkt chönd bezoge werde. Senigi Skale bilded en gnaue Massstab vo dr Ziitmessig und händ

als Grundlaag es physikalischs Modell, wo für di technisch Aawendig gnüegend gnau realisiert sii mues (z. B. dur Ziitsignal oder Atomuhre), und en gnau feschtgleite Nullpunkt.
Di wichtigschti Ziitskala isch die vo dr Weltziit (UT1, UTC), wo mit dr Erdrotation über d Schternziit zämehanget. Ii Einheit isch di atomphysikalisch definierti SI-Sekunde und di jährlich Bahnbewegig vo dr Erde.
Dr Gegensatz zunere Ziitskala i dem strenge Sinn isch e relativi Ziitmessig – z. B. mit ere Schtoppuhr – wo dr Nullpunkt wege dr blosse Messig vonere Ziitdifferenz beliebig sii chan. Im Alltag isch die Bedüütig vo „Ziit“ hüüfig und chann em jewiilige Zweck guet aapasst werde.

[ändere] Qualitativi Ziitskale

sind hingege dänn vorzzieh, wenn dr gnaui „Massstab“ weniger wichtig isch als d Ufenandfolg vo de betrachtete Phänomen. Derigi Ziitskale lischted Ereignis oder Abschnitt, wo zumene beschtimmte Ziitpunkt schtattgfunde händ, in ihrer Reihefolg uuf, di gnaui Ziitduur zwüsched ihne isch aber weniger wichtig als di gegesiitigi Zueordnig vo verschiedene Ereignisreihe.

„Ziit“ wird deet als e Art Dischtanz zwüsched zwei oder meeh Ereignis verschtande, d Ziitskala isch e syschtematischi Folg vo dene Ereigniss und sicheret ihre Zämehang. Je nach Zweck vonere Ziitskala, bedient sie sich ere aagmessene Ziitschpanne zwüsched de Ereignisse, zum die veraaschauliche. So würdi zum Biischpiil e Darschtellung vo Erdzeitalter i dr Masseinheit Sekunde em Zweck vo dr Veraaschaulichung nöd dienlich sii.

I dr Gschichtswüsseschaft chann mängisch ohni strängs Ziitmass gschaffet werde, wenn z. B. schtatt de Jahr d Ufenandfolg vo Dynaschtie de Ziitrahmen beschtimmt.

[ändere] Zeitskale i dr Wikipedia

[ändere] Geologischi Ziitskala

Sie wird meistens nach Jahrmillione 'gliederet, i dr jüngere Erdgschicht (öppe betreffs de Iisziite) au nach Jahrtuusige.

[ändere] Jahrtuusig

Zu de Jahrtuusige exischtiert i dr Wikipedia e Artikelserie vom 10. Jahrtuusig v. Chr. bis zum 3. Jahrtuusig.

10.

< v. Chr. Jahrtuusige >

1. (1–1000)

2. (1001–2000)

3. (2001–3000)

[ändere] Jahrhundert

Zu de Jahrhunderte exischtiert i dr Wikipedia e Artikelserie vom 40. Jahrhundert v. Chr. bis zum 21. Jahrhundert.

3. (2001–3000)	21. Jh.
2. (1001–2000)	11. Jh.	12. Jh.	13. Jh.	14. Jh.	15. Jh.	16. Jh.	17. Jh.	18. Jh.	19. Jh.	20. Jh.
1. (1–1000)	1. Jh.	2. Jh.	3. Jh.	4. Jh.	5. Jh.	6. Jh.	7. Jh.	8. Jh.	9. Jh.	10. Jh.
Jahrtuusige	Jahrhundert
1. (1000–1) v. Chr.	10. Jh.	9. Jh.	8. Jh.	7. Jh.	6. Jh.	5. Jh.	4. Jh.	3. Jh.	2. Jh.	1. Jh.
2. (2000–1001) v. Chr.	20. Jh.	19. Jh.	18. Jh.	17. Jh.	16. Jh.	15. Jh.	14. Jh.	13. Jh.	12. Jh.	11. Jh.
3. (3000–2001) v. Chr.	30. Jh.	29. Jh.	28. Jh.	27. Jh.	26. Jh.	25. Jh.	24. Jh.	23. Jh.	22. Jh.	21. Jh.
4. (4000–3001) v. Chr.	40. Jh.	39. Jh.	38. Jh.	37. Jh.	36. Jh.	35. Jh.	34. Jh.	33. Jh.	32. Jh.	31. Jh.

[ändere] Jahrzehnt

Zu de Jahrzehnte exischtiert i dr Wikipedia e Artikelserie von 490er v. Chr. bis 2010er = 252 Artikel (Teilwiis zur Ziit nur en redirect uf s entschprechendi Jahrhundert, was jedoch jederziit gänderet werde chönnt.)

Da nur en verchürzte Uuszug, di vollschtändigi Tabelle lueg bi: Jahrzehnt

21. Jh. (2001–2100)	2000–09	2010–19
20. Jh. (1901–2000)	1900–09	1910–19	1920–29	1930–39	1940–49	1950–59	1960–69	1970–79	1980–89	1990–99
19. Jh. (1801–1900)	1800–09	1810–19	1820–29	1830–39	1840–49	1850–59	1860–69	1870–79	1880–89	1890–99
18. Jh. (1701–1800)	1700–09	1710–19	1720–29	1730–39	1740–49	1750–59	1760–69	1770–79	1780–89	1790–99
17. Jh. (1601–1700)	1600–09	1610–19	1620–29	1630–39	1640–49	1650–59	1660–69	1670–79	1680–89	1690–99
16. Jh. (1501–1600)	1500–09	1510–19	1520–29	1530–39	1540–49	1550–59	1560–69	1570–79	1580–89	1590–99
15. Jh. (1401–1500)	1400–09	1410–19	1420–29	1430–39	1440–49	1450–59	1460–69	1470–79	1480–89	1490–99
14. Jh. (1301–1400)	1300–09	1310–19	1320–29	1330–39	1340–49	1350–59	1360–69	1370–79	1380–89	1390–99
13. Jh. (1201–1300)	1200–09	1210–19	1220–29	1230–39	1240–49	1250–59	1260–69	1270–79	1280–89	1290–99
12. Jh. (1101–1200)	1100–09	1110–19	1120–29	1130–39	1140–49	1150–59	1160–69	1170–79	1180–89	1190–99
11. Jh. (1001–1100)	1000–09	1010–19	1020–29	1030–39	1040–49	1050–59	1060–69	1070–79	1080–89	1090–99

[ändere] Jahre

Zu de Jahre exischtiert i dr Wikipedia e Artikelserie

Jahreskalender

[ändere] Historischi Jahrestääg

Zu de Historische Jahrestääg exischtiert i dr Wikipedia e Artikelserie

Historischi Jahrestääg – 'gliederet nach Tääg

[ändere] Wikipedia-Links zum Themekomplex Kalender und Ziit

D' im allemanische Sprochrum verwendetä Kalender isch d'Gregorianisch Kalender.
Des Datumsformat legt d'Form fescht, in dere Kalenderdatum un Uhrzyt dargstellt werde.
Johrtousend	Johrhundert	Johrzehnt	Johr	Monat	Wochi
Tag	Stund	Minut	Sekund	Millisekund
Ereignis vun näm Johrzehnt Johrzehnt vun 1290 v. Chr. bis hyt		Ereignis vun näm Johrzehnt ali Johr vun 400 v. Chr. bis hyt		Hischtorisch Johrestag ali Dage vun näm Johr
Zytrechnung (Chronologie) isch d'Schtrukturirung vun dä Zyt.
Mit d'zitlich Entwicklung vum Universum bschäftigt sich d'Kosmologie.
D'Erdgschicht wird durch d'Hischtorisch Geologie in d'Geologische Zyttafel untateilt.
Innerhalb dä Naturgschichte untersucht d'Paläontologie d'Lebewese und däri Lebensumständ.
Zur Gschicht vum Mensche luege au: Portal Geschichte

Lueg au: Hilfe:Zeitleisten

[ändere] Weblinks

http://www.wikitimescale.com, WikiTimeScale ist eine Wiki die sich auf die graphische Darstellung von historischen Ereignissen spezialisiert hat.

Vun "http://als.wikipedia.org../../../z/e/i/Zeitskala.html"

Kategorie: Artikel uf Züritüütsch | Zitbegriff | Kalender