New York City
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
|
|||||
| Lokacija | |||||
 |
|||||
| Fizičke karakteristike | |||||
| Površina | 1,214.4 km² | ||||
| Stanovništvo | 21,923,089 (New York Metropolit oblast) 8,168,388(gradska oblast) |
||||
| Lokacija | 40°47' S, 73°58' Z | ||||
New York City, (fonol.: Nju Jork Siti) ili jednostavno New York je grad u istoimenoj saveznoj državi New York i najveći grad po broju stanovnika u Sjedinjenim Američkim Državama. Drugi je grad po broju stanovnika u Sjevernoj Americi. New York se nalazi u sjeveroistočnom dijelu zemlje na nekoliko poluotoka i otoka, a sačinjen je od 5 gradskih oblasti: Manhattan (Manhatn ), Brooklyn (Bruklin), Queens (Kvins), Bronx (Bronks) i Staten Island (Stejten Ajlend ). U 5 gradskih oblasti živi oko 8 miliona stanovnika, dok u centralnom dijelu metropleksa grada živi 22 miliona stanovnika. Gradske oblasti su podijeljene u manje gradske četvrti. New York je kosmopolitski grad sa raznolikom strukturom stanovništva, brojnim kulturnim sadržajima i velikim političkim i ekonomskim značajem.
Sadržaj |
[uredi] Historija
New York je osnovan 1625. godine, najprije pod imenom New Amsterdam. Otok Manhattan na kojem je podignut današnji Manhattan kupljen je od Indijanaca za 23 dolara. Prvih godina po osnivanju New York se nalazio u najjužnijem dijelu otoka Manhattan i prostirao se do današnje Ulice Wall Street, gdje su se nalazile prvobitne zidine grada, koje su prvotno odvajale doseljenike iz Evrope od indijanskih plemena. Svoj najveći razvoj New York je počeo 1867. godine kad je usvojen jedna od najvećih i najambicioznijih urbanističkih planova za razvoj grada, koji je predviđao naseljavanje otoka Manhattan po koordinatnoj organizaciji ulica, a koji je i danas najupečatljiviji dio gradske strukture u New Yorku. Manhattan je podjeljen u 202 ulice, koje su se prostirale od istoka ka zapadu i 12 avenija, koje su presjecale ulice od sjevera prema jugu.
[uredi] Politika
New York ima jednog glavnog gradonačelnika, koji je zadužen za svih 5 gradskih oblasti. Trenutni gradonačelnik grada je Michael Bloomberg. Pored toga svaka gradska oblast ima svog načelika i predstavnika u vladi države New York. Iako je njujorški gradonačelnik član američke Republikanske stranke Njujorčani tradicionalno glasaju na predsjedničkim izborima za kandidate iz Demokratske stranke. New York je sjedište Ujedinjenih nacija, te brojnih diplomatskih predstavništava i političkih organizacija, što mu daje poseban internacionalni karakter.
[uredi] Geografija
Grad New York pruža se na tri otoka: Staten Island, Manhattan i Long Island (koji uključuje i gradske oblasti Queens i Brooklyn) i na poluotoku Bronx. Smješten je na ušću rijeka Hudson i East River (Istočna rijeka) u Atlanski ocean. Pored svojih prirodnih oblika otoci grada New Yorka, naročito Manhattan su značajno proširena zemljanim nasipima u cilju stvaranja dodatnih prostora za gradnju. Primjer zemljišnog nasipa je Battery Park City, četvrt koja se nalazi na zapadnoj obali Manhattana, a čija je površina bila nasuta zemljom iskopanom prilikom kopanja temelja za gradnju Svjetskog trgovačkog centra, dviju zgrada blizanaca tokom 1970-ih godina.
Najeći dio izvorne gradske topografije izmjenjen je gradnjom. Naime, prije dolaska evropskih doseljenika New York je bio izrazito brdovito područje. Urbanom gradnjom prirodna topografija je promijenjena, prostor je poravnat, a mnogi dijelovi su dobili nove, vještački napravljene topografske oblike.
[uredi] Ekonomija
New York se smatra jednim od glavnih ekonomskih centara SAD-a i svijeta. Wall Street berza se nalazi u New York-u, a grad je poznat po veoma razvijenom bankarstvu. Kao tradicionalni lučki grad trgovina je također značajna ekonomska baza New Yorka. U 20. i 21. vijeku New York se razvio kao jedan od vodećih centara profesioinalno servisne industrije.
[uredi] Obrazovanje
New York ima cijeli niz javnih i privatnih ustanova za obrazovanje. Neki od najpoznatijih ustanova visokog obrazovanja su New York University (NYU) i Columbia University, dva američka univerziteta sa dugom tradicijom i internacionalnim renomeom.
[uredi] Bosanskohercegovačka dijaspora
Prema neoficijelnim procjenama u New Yorku živi između 15 i 20.000 bh. emigranata, a uglavnom su koncentrisani u zapadnom dijelu Queensa (četvrt Astoria), mada značajan broj živi na Manhattanu i u Brooklynu. Bh. emigracija u New Yorku se bavi cijelim nizom djelatnosti od ugostiteljstva do bankarstva i trgovine kao i drugim profesionalnim djelatnostima. Radi uskog urbanog područja, bh. dijaspora u New Yorku je relativno dobro uvezana sa velikim brojem značajnih društvenih organizacija kao i medijskih kuća. Ipak uticaj bh. dijaspore na društveno-politički razvoj grada je relativno malen s obzirom na ukupan broj stanovnika koji žive u New Yorku. Veliki broj bh. emigranata dolazi iz sarajevske i banjalučke regije kao i iz Bosanske Krajine i Podrinja. Primjetan je i manji broj emigranata iz Hercegovine.
