Vještačka inteligencija
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
Vještačka inteligencija (eng. artificial intelligence) se definiše na različite načine. U literaturi su najčešće slijedeće tri definicije, koje navodi i jedan od najvećih stručnjaka na polju vještačke inteligencije iz Bosne i Hercegovine, prof. dr. Zikrija Avdagić:
1. Vještačka inteligencija je naučna oblast u kojoj se izučavaju hardversko softverska rješenja koja treba da omoguće sposobnosti i ponašanja slična ljudskom (percepcija, reagovanje, ponašanje, rezonovanje, zaključivanje i činjenje).
2. Vještačka inteligecija je naučna oblast u kojoj se izučavaju izračunavanja da bi se izračunavanjem omogućila percepcija, rezonovanje i činjenje.
3. Vještačka inteligencija je naučna oblast u kojoj se istražuje kako da se naprave računari koji bi uspješno radili stvari koje u ovom momentu bolje rade ljudi.
Termin vještačka inteligencija - VI (artificial inteligence - AI) potiče od Johna McCartyja i označava pojavu inteligencije koja je ostvarena na vještački način, t.j. putem programiranja računara. Međutim, mnogi autori i stručnjaci iz ove oblasti se ne slažu s tim da termin vještačka inteligencija u potpunosti i najbolje opisuje ovu oblast nauke jer mnoge oblasti informatike u osnovi imaju inteligentno ponašanje, ali ne spadaju u oblast vještačke inteligencije tj. ne pripadaju toj oblasti u užem smislu.
Sadržaj |
[uredi] Glavni pravci u razvoju vještačke inteligencije
- proučavanje prirodne inteligencije (spoznavanje funkcija mozga, modeliranje rada mozga, simuliranje čovjekovog ponašanja, reagovanja i rezonovanja)
- postizanje inteligentnog ponašanja primjenom drugačijih pristupa, kakvi se ne mogu sresti u prirodnim sredinama.
[uredi] Klasifikacija vještačke inteligencije prema vrsti rješavanja problema
1. sistemi za rješavanje čovjekovih uobičajenih zadataka:
- prepoznavanje slika i govora,
- razumijevanje, generisanje i prevođenje prirodnih jezika,
- snalaženje u svakodnevnim situacijama,
- primjena u robotici.
2. sistemi za rješavanje formalnih zadataka:
- logičke igre,
- matematička logika, geometrija, integralni račun,
- osobine programa.
3. sistemi za rješavanje ekspertnih zadataka:
- konstruisanje, nalaženje grešaka, planiranje proizvodnje,
- naučne analize i dijagnostika (biologija, medicina, hemija, pravo),
- finansijska analiza,
- programi za razvoj ovakvih sistema.
[uredi] Klasifikacija sistema vještačke inteligencije (Rauch-Hindin, 1986)
- ekspertni sistemi,
- prirodni jezici,
- robotika (prepoznavanje likova, govora i dodira, ...).
[uredi] Kratak pregled razvoja vještačke inteligencije
- 1943 McCulloch & Pitts: Model mozga zasnovan na Bulovim funkcijama
- 1950 Turingov rad "Computing Machinery and Intelligence"
- 1950s Rani VI programi, npr Samuelov checkers program
- Newell & Simon: Logic Theorist, Gelernter’s Geometry Engine
- 1956 Dartmouth konferencija: usvojen naziv oblasti "Artificial Intelligence" (predloženi alternativni nazivi: Kompleksno procesiranje informacija, Mašinska inteligencija, Heurističko programiranje, Kognologija)
- 1966–74 Istraživanje Neuralnih mreža gotovo prestaje
- 1980–88 Procvat industrije ekspertnih sistema
- 1988–93 Opadanje indusrije ekspertnih sistema: "VI zima"
- 1985–95 Povratak na tehnologiju neuralnih mreža
- 1988– Povratak na vjerovatnosne metode i metode proistekle iz teorije odlučivanja
- Nagli razvoj tehnološke osnove klasične VI,
- "Nova VI": Vještački život (Artificial Life), Genetski algoritmi, Meki račun (Soft Computing)
[uredi] Kategorije i podvrste VI
- AI i proizvodnja (AI and Manufacturing)
- AI i medicina (AI and Medicine)
- AI i opšte rezonovanje (AI and Legal Reasoning)
- Vještački život (Artificial Life)
- Automatsko zaključivanje / dokazivanje teorema (Automated Deduction/Theorem Proving)
- Zaključivane na osnovu slučaja (Case-Based Reasoning/Analogical Reasoning)
- Kognitivno modelovanje (Cognitive Modelling)
- Kognitivne nauke (Cognitive Science)
- Biološki preistup u AI (Computational Biology)
- Konektuizma i neuronske mraže (Connectionism/Neural Networks)
- Teorija odlučivanja (Decision Theory and AI)
- Distribuirana AI (Distributed AI)
- Emocije (Emotion)
- Fazi logika (Fuzzy Logic)
- Genetski algoritmi (Genetic Algorithms)
- Inteligentni tutorski sitemi, AI i edukacija (Intelligent Tutoring, AI & Education)
- Predstavljanje znanja (Knowledge Representation)
- Logičko programiranje i logički bazirana AI (Logic Programming and Logic-based AI)
- Mašinsko otkriće (Machine Discovery)
- Mašinsko učenje (Machine Learning)
- Mašinska vizija (Machine Vision)
- Obrada prirodnog jezika, govor (Natural Language Processing)
- Nemonotono rezonovanje (Nonmonotonic Reasoning)
- Filozofija vještačke inteligencije (Philosophy of AI)
- Planiranje (Planning)
- Ekspertni sistemi - Production Systems/Expert Systems:
- Rezonovanje bazirano na modelima (Model Based Reasoning)
- Zaključivanje pod uslovima dvojbe ((Reasoning Under Uncertainty (Probabilistic Reasoning, Approximate Reasoning, etc.)):
- Robotika (Robotics)
- Pretraživanje (Search)
- Softverski Agenti (Software Agents)
- Vremenski određeno rezonovanje (Temporal Reasoning:)
- Virtualna realnost (Virtual Reality)
