Άνδεις

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Οι Άνδεις (από τη λέξη της γλώσσας κέτσουα: Anti(s) = «υψηλή κορυφή») είναι η μακρύτερη οροσειρά της Γης. Καταλαμβάνει σχεδόν ολόκληρη τη δυτική ακτή της Νότιας Αμερικής, με γενική κατεύθυνση βορρά-νότου. Το μήκος τους φθάνει τα 7.000 km και το πλάτος τους υπερβαίνει σε κάποια γεωγραφικά πλάτη τα 500 km, με το φαρδύτερο μέρος μεταξύ των παραλλήλων 18° και 20° νότιου πλάτους. Οι Άνδεις αποτελούνται από δύο συνιστώσες, την Ανατολική (Cordillera Oriental) και τη Δυτική (Cordillera Occidental), με μικρότερες οροσειρές, όπως την Cordillera de la Costa της Χιλής. Τα βουνά των Άνδεων εκτείνονται σε επτά χώρες: Την Αργεντινή, τη Βενεζουέλα, τη Βολιβία, το Εκουαδόρ (Κράτος του Ισημερινού), την Κολομβία, το Περού και τη Χιλή. Μάλιστα κάποιες από αυτές, κυρίως το Περού και η Βολιβία, είναι γνωστές ως «κράτη των Άνδεων».

Από πλευράς ύψους, οι Άνδεις αποτελούν την υψηλότερη οροσειρά έξω από την Ασία, με την υψηλότερη κορυφή τους, την Ακονκάγκουα, να φθάνει σε υψόμετρο 6.962 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η κορυφή του όρους Chimborazo, στις Άνδεις του Εκουαδόρ, θεωρείται το σημείο της γήινης επιφάνειας που απέχει περισσότερο από κάθε άλλο από το κέντρο της Γης, επειδή η Γη είναι πεπλατυσμένη εξαιτίας της περιστροφής γύρω από τον άξονά της. Σε σύγκριση με τα Ιμαλάια, οι Άνδεις έχουν περίπου ίσο πλάτος αλλά υπερδιπλάσιο μήκος.

• Η οροσειρά των Άνδεων έδωσε το όνομά της στο πέτρωμα ανδεσίτης.