Δημοκρατία της Καλμίκια
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
| Εθνόσημο | Ο ρωσικός χάρτης |
|---|---|
 |
 |
| Στοιχεία | |
| Διαμέρισμα: | Νότιο |
| Διοικητικό κέντρο: | Ελιστά |
| Έκταση: | 76.100 χμ² |
| Πληθυσμός: | 292.410 (απογραφή 2002) |
| Πυκνότητα πληθυσμού: | 3,8 κάτοικοι/χμ² |
| Τηλεφωνικός κωδικός: | |
| Οικονομία: | Γεωργία, πετρέλαιο |
| Κυριότερες πόλεις: | Ελιστά |
Η Δημοκρατία της Καλμίκια (Респу́блика Калмы́кия) είναι ομοσπονδιακό υποκείμενο της Ρωσίας, υπαγόμενο στο Νότιο Διαμέρισμα. Οφείλει το νομικό καθεστώς της στους Καλμίκους, ένα φύλο μογγολικής καταγωγής που είναι ο μοναδικός βουδιστικός λαός της Ευρώπης.
Το έδαφος της Καλμίκια καλύπτεται κυρίως από στέππα και είναι αραιοκατοικημένο. Μοναδική πόλη είναι η πρωτεύουσα Ελιστά (104.254 κάτοικοι - απογρ. 2002), όπου είναι συγκεντρωμένο το 1/3 του πληθυσμού. Το 56% των κατοίκων ζουν ακόμα με τον παραδοσιακό τρόπο, σε μικρούς αγροτικούς - κτηνοτροφικούς οικισμούς.
Με βάση την απογραφή του 2002, οι Καλμίκοι αντιπροσωπεύουν το 53,3% των κατοίκων της Δημοκρατίας. Οι Ρώσοι ανέρχονται σε 33,6%. Συναντώνται επίσης ευάριθμοι Τσετσένοι (2%) και Δαργίνοι (2,5%).
[Επεξεργασία] Ιστορία
Πρόγονοι των Καλμίκων ήταν μια ομάδα νομαδικών φύλων που ονομάζονταν γενικά Οϊράτες (μογγ. Οϊραντίν) και προέρχονταν από τη μογγολική Τζουγκαρία (σήμερα τμήμα της Ξινζιάγκ στη ΒΔ Κίνα). Οι Οϊράτες εγκαταστάθηκαν στις ακατοίκητες στέπες πέριξ του Κάτω Βόλγα το 1630, συγκροτώντας δικό τους βασίλειο (χανάτο). Η ρωσική κυβέρνηση ανέχθηκε την παρουσία τους, φοβούμενη πως σε διαφορετική περίπτωση θα τους εξωθούσε σε συμμαχία με τα τουρκόφωνα φύλα της περιοχής του Βόλγα. Σύντομα οι οϊράτες ιππείς έγιναν οι εγγυητές της τσαρικής εξουσίας στην περιοχή, εξεδίωξαν τους τουρκομογγόλους Νογκάι και κέρδισαν ειδικά προνόμια από το μοσχοβίτικο θρόνο. Σταδιακά έλαβαν και την ονομασία Καλμίκ από τους τουρκόφωνους γείτονές τους, που σημαίνει αυτοί που παρέμειναν.
Με το πέρασμα του χρόνου, και μολονότι ήταν σχετικά πιστοί στην τσαρική εξουσία, η Ρωσία προσπάθησε να τους ελέγξει ποικιλλόμορφα. Ενθάρρυνε τη δημιουργία σλαβικών και γερμανικών οικισμών στα εδάφη τους, δοκίμασε να τους εκχριστιανίσει, επενέβαινε όλο και περισσότερο στους πολιτικούς θεσμούς τους. Έτσι το χειμώνα του 1770 - 1771 το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού, αυτοί που ζούσαν δυτικά του Βόλγα, αποφάσισαν να επιστρέψουν στην κοιτίδα τους Τζουγκαρία. Από τους 200.000 που έφυγαν, μόλις οι μισοί κατάφεραν τελικά να φθάσουν στη Τζουγκαρία - οι υπόλοιποι πέθαναν στο δρόμο από τις κακουχίες, την πείνα και τις ενέδρες ληστών.
Μετά τη μετανάστευσή των περισσότερων καλμίκων, η τσαρίνα Αικατερίνη Β' κατήργησε το Χανάτο της Καλμίκια και ενέταξε τα εδάφη του στην επικράτεια του Άστραχαν. Οι εναπομείναντες κράτησαν ένα χαμηλό επίπεδο αυτοδιοίκησης, αλλά ήταν πλέον πρωτίστως υπήκοοι του ρωσικού κράτους. Με τον καιρό άρχισαν να εγκαθίστανται σε πιο μόνιμους οικισμούς - σε αυτό το πλαίσιο το 1865 ιδρύθηκε η Ελιστά, που σήμερα είναι πρωτεύουσα της Δημοκρατίας.
Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση (1917) και αντιδρώντας στην κολλεκτιβοποίηση που επέβαλε το νέο καθεστώς, αρκετοί καλμίκοι διέφυγαν στη Δύση και δημιούργησαν κοινότητες εμιγκρέδων στο Βελιγράδι, τη Σόφια, την Πράγα και το Παρίσι. Με την έναρξη του Β' Π.Π. και την κατάληψη των Βαλκανίων, κάποιοι από αυτούς στρατολογήθηκαν στους ναζί. Όταν τα χιτλερικά στρατεύματα κατέλαβαν την Καλμίκια (αρχές 1942), οι ντόπιοι τους υποδέχθηκαν ως ελευθερωτές και συγκρότησαν ένα δωσιλογικό εθελοντικό σώμα ιππικού, δύναμης 5.000 ανδρών.
Ο Κόκκινος Στρατός ανακατέλαβε την περιοχή στα τέλη του 1942. Η Καλμίκια καταργήθηκε ως ομοσπονδιακό υποκείμενο και τα εδάφη της διαμοιράσθηκαν στις όμορες περιφέρειες του Στάλινγκραντ, της Σταυρούπολης και του Άστραχαν. Οι Καλμίκοι εξορίσθηκαν ομαδικά στη Σιβηρία, ενώ ρώσοι και ουκρανοί από κατεστραμμένες περιοχές στάλθηκαν για να εποικίσουν τα εδάφη που άφησαν.
Η επιστροφή των Καλμίκων στη γη τους επετράπη το Γενάρη του 1957. Αργότερα τον ίδιο χρόνο ανασυστάθηκε και το κρατικό τους μόρφωμα - αρχικά ως Αυτόνομη Περιφέρεια και κατόπιν ως Δημοκρατία εντός της Σοβιετικής Ρωσίας. Την ίδια μορφή διατήρησε και μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης μέχρι και σήμερα.
