Διαβήτης (γεωμετρία)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Αυτή η σελίδα αφορά τον διαβήτη ως γεωμετρικό όργανο. Για άλλες χρήσεις, δείτε Διαβήτης (αποσαφήνιση).

Τύποι διαβητών.

Ο διαβήτης είναι το βασικότερο γεωμετρικό όργανο μετά τον κανόνα για την χάραξη σχημάτων ή για μετρήσεις. Οι διαβήτες χρησιμοποιούνται κυρίως στην γεωμετρία και στην ναυσιπλοΐα, αλλά έχουν και άλλες εφαρμογές.

[Επεξεργασία] Φυσικά χαρακτηριστικά

Ένας τυπικός διαβήτης είναι κατασκευασμένος από ανθεκτικό πλαστικό και μέταλλο, αλλά υπάρχουν και μεγάλου μεγέθους διαβήτες από ξύλο (συνηθίζονται σε σχολικές τάξεις). Ο διαβήτης αποτελείται από δύο σκέλη, τα οποία ενώνονται μέσω ενός συνδέσμου στο ένα άκρο τους και μπορουν να κινούνται ελεύθερα στο επίπεδο που ορίζουν. Το ένα από τα σκέλη έχει στην άκρη του μια αναλώσιμη μύτη από γραφίτη, ενώ το άλλο μια σιδερένια αιχμή. Προαιρετικά μπορεί να υπάρχει ένας μικρός κοχλίας στο μέσον των δύο σκελών, ώστε να αποφεύγεται η ανεπιθύμητη αλλαγή ακτίνας και έτσι η σχεδίαση να είναι πιο σταθερή.

[Επεξεργασία] Χειρισμός

Η σχεδίαση κύκλων γίνεται με τα παρακάτω βήματα:

Η απόσταση των σκελών προσαρμόζεται στην επιθυμητή ακτίνα σχεδίασης.
Ο σχεδιαστής ακουμπάει την αιχμή του διαβήτη πάνω στην επιφάνεια στην οποία θέλει να χαράξει τον κύκλο. Αν η επιφάνεια είναι λεπτή σε σχέση με την αιχμηρότητα του διαβήτη, συνηθίζεται να προστίθεται ανάμεσα σε αυτήν και στην αιχμή ένα μικρό κομματάκι ανθεκτικού υλικού, συνήθως σελοτέιπ.
Ο σχεδιαστής ακουμπάει την μύτη του διαβήτη στην επιφάνεια και εκτελεί με αυτόν μια περιστροφή 360 μοιρών, με σταθερή πάντα την αιχμή.

Για την μέτρηση αποστάσεων, αρκεί να προσαρμοστεί ο διαβήτης σε ένα επιθυμητό διάστημα μήκους. Η μέτρηση γίνεται ακουμπώντας εναλλάξ την μύτη και την αιχμή, μέχρις να καλυφθεί η μετρούμενη απόσταση. Ο αριθμός των επαναλήψεων επί το διάστημα μήκους δίνει χονδρικά την απόσταση.