Protestantismo:Esperanto-movado
El Vikipedio
Protestantoj. La strukturo de la prot. eklezio tute ne estas favora al enkonduko de helplingvo, ĉar int. rilatoj preskaŭ ne ekzistas. Eĉ en la naciaj eklezioj mem estas tiel profunda malunueco, ke int. organizo ŝajne ne estas ebla. Nur en la lastaj jaroj komenciĝis int. movado, kiu ne nur celas la prot. sed ankaŭ aliajn ekleziojn: La Tutmonda Unio por int. amikeco inter la eklezioj. Prot. pastroj ofte uzis kaj fervore propagandis E-n. La unuaj inter ili certe estas Schneeberger, (Svisujo) kaj Rust (Anglujo). En 1908 ili eldonis gazeton La Biblia Tradukisto, ties celo estis baldaŭ kunmeti plenan tradukon de la Biblio. Pastro Ashley (Anglujo) en 1913 komencis kolekti la E-istajn prot. ekleziulojn en speciala Ligo: „Eklezia E-ista Ligo“ kaj li komencis eldoni revueton. Sed la agado baldaŭ finiĝis. En Finnlando la luterana pastro H. Pätiälä, eldonis gazeton „La Kristana Espero“ en 1920. Li tre fervore propagandis E-n. Ankaŭ lia laboro devis ĉesi pro manko de intereso en la ekleziaj rondoj.
Inter la neekleziaj prot. organizaĵoj estas du grandiozaj movadoj de la gejunularo. La nur-vira movado estas la Kristanaj Asocioj de Junaj Viroj (Angle: Young Men's Christian Association = Y. M. C. A., germane: Christlicher Verein Junger Männer = C. V. J. M.). Laŭ la statistiko 1928 tiu ĉi organizaĵo kalkulis 10.034 societojn kun 1,588.000 membroj en 55 nacioj. En la centra komitato en Ĝenevo jam en 1907 la ĝen. sekr. barono von Starck, kiu kaŭzis la ekstarigon de la KELI movado, fervore propagandis E-n. Ankaŭ liaj oficaj sekvintoj, R. Horner kaj Phildius faris tion. La societo baldaŭ eldonis kelkajn broŝuretojn en E; diversaj grandurbaj societoj komencis E-kursojn. La dua, eĉ ankoraŭ pli granda int. organizaĵo estas movado de prot. gejunuloj, la „Kristana Celado“ (angle: The Christian Endeavour - C. E., germane: Jugendbund für Entschiedenes Christentum = E. C.), kies centro estas en Usono. Ĝi ampleksas pli ol 2 milionojn da membroj en multaj nacioj. Ankaŭ tiu ĉi organizaĵo en 1907 kaj 1908 propagandis E-n inter siaj anoj. Unue la usona ĵurnalo „The Christian Endeavour“ regule enhavis artikolojn en E, poste ankaŭ la germana „Die Jugendhilfe“ publikigis artikolojn pri kaj en la helplingvo. - La milito tre malfortigis la intereson je E en ambaŭ organizaĵoj. (v Biblio, Diservoj, KELI Societo de Amikoj.) P. HÜBNER.
Organizo fondita en 1913, de protestanta pastro A. J. Ashley (v.) estis la Eklezia E-Ligo. La Ligo, precipe ĝia fondinto, eldonis de 1918 ĝis 1923 propran revuon „La Eklezia Revuo“. Celo estis per E kunigi la laboron de diversaj eklezioj kaj krei laborkomunumon inter ili. La Ligo de 1923 ne plu funkcias. P. B.
