Paranthropus
Wikipedia(e)tik
Paranthropus edo parantropo generoak eztabaida ugari sortu ditu ikerlarien artean. Australopithecus Garhi, Africanus, Homo Habilis eta Homo Ergaster espeziekin batera bizi izan ziren ezagutzen diren genero honetako hiru espezieak: Aethiopicus, Bosei eta Robustus
[aldatu] Paranthropus Aethipicus
Paranthropus Aethipicus ezpeziea, genero honetako zaharrena da. Duela bi milioi urte eta erdi bizi izan zen Homo generoarekin batera.
1967an Turkana lakuaren inguruan, 2,5 milioi urteko mandibula bat aurkitu zen, baina aurkikuntza horrek ez zuen inportantzia handiegirik eduki harik eta Richard Leakey ikerlari famatuak burezur bat aurkitu zuen arte: burezur beltza, lehen aipatutako mandibularen espezie bereko gizaki batena.
Azken aurkikuntza honek bide berriak ireki zituen eta Bosei eta Robustus espezieen ikerkuntza bultzatu zuen.
Australopithecusaen habitata baino leku lehorrago batean bizi izan zen, nahiz eta ez dirudien sabana zenik. Kontuan hartu behar dena duela 2,8 milioi urte aldaketa klimatiko handi bat gertatu zela da, Australopithecus generoaren azkena eta Paranthropus eta Homo generoen sorrera ekarri zuena.
Espezie hau, bere generoan gutxien espezializatuena da, prognatismo handia gordetzen baitu.
[aldatu] Paranthropus Bosei
1,5 milioi urte luzez homo generoarekin batera bizi izan zen, habilis, ergaster ete rudolfensis espezieekin hain zuzen ere. Honen frogak Konso (Etiopia), Omo (Kenia), eta Olduvai-ko (Tantzania) aztarnategietan aurkitu zituzten Mary eta Louis Leakey bikote famatuak. Gazelen fosilek erakusten diten bezala, sabana zen garai hartan esandako lurralde hauetan, baina ez da uste, gaur egungoa bezain lehorra zenik.
Litekeena da familia bereko gizonek osatutako komunitateetan bizi izatea, emakume batzuekin.
Fisikoki Austrolopithecusaren antza handia duenez, ikerlari askok zalantzan jarri du espezie honen existentzia. Burezurraren kapazitatea 55o cc ingurukoa zen, aurpegi oso sendoa, hortz txikiak eta hagin handiak zituen. Foramen magnum-a Australopithecusarena baino aurreratuagoa zuen, Homo generoarekin gertatzen den bezala.
Klima aldaketarekin batera, inguruak lehortu egin ziren, eta beraz, baita fruituak ere. Honenbestez, mastikatzeko muskulu sendoak garatu zituzten, sustrai, adaska eta tuberkulu lehorrak jan ahal izateko. Hala ere, gorputzeko gainerako atalek ez zuten aldaketa handirik izan Australopithecua-arekiko.
[aldatu] Paranthropus Robustus
Hau izen zen Paranthropus generoko lehen aurkitu zen espeziea. Lehen aurkikuntzetan, Afrikako hegoaldean, mandibula handi batzuk aurkitu zituzten. Honen ondorioz gainontzeko gorputza ikaragarria izango zela uste izan zuten eta horra nondik datorren espezie honen izena. Ondorengo aurkikuntzek teoria hori bertan behera utzi zuten Australoputhecusaren antz handia zuela frogatzean.
Robustus-a Hego Afrikan bizi izan zen eta bere arbasoa izan zen Bosei baino txikiagoa zen, seguruenik lurralde hezeagoan bizi izan zelako.
Bosei espezieak garatutako masailezur sendoak, garatzen jarraitu zuen eta aparatu murtxikatzaile oso sendoa zuen. Dimorfismo sexual handia zeukaten eta seguruenik familia bereko gizonek osatutako komunitateetan bizi izan ziren, eme batzuekin.
Ikerlari askok Bosei eta Robustus espezieak ez dituzte Parathropus generoaren barnean kontsideratzen, eta normala da Australopithecus moduan ikustea.
