سردشت

سردشت یکی از شهرهای کرد نشین استان آذربایجان غربی می‌باشد که از شمال با 90 کیلومتر فاصله" زمینی به شهرستان پیرانشهر و از جنوب با 60 کیلومتر به شهرستان بانه و از جنوب غربی با 120 کیلومتر فاصله به شهرستان مهاباد منتهی می‌شود شهرستان سردشت که مسیر منتهی العبور به کشور عراق است 30 کیلومتر با این کشور فاصله دارد . طول نوار مرزی این شهرستان با کشور همسایه عراق 96 کیلومتر است. ارتفاع شهرستان سردشت از سطح دریا 1789 متر است. این شهر با وسعتی حدود 1411 کیلومتر مربع بین 36 درجه و 10 دقیقه طول شرقی از نصف‌النهار گرینویج قرار دارد شهر سردشت دارای دو بخش مرکزی و وزینه است.که بخش مرکزی شامل دهستان الان ( به مرکزیت اسلام اباد- بیژوه سابق) و دهستان باسک کولسه ( به مرکزیت بریسوی) . دهستان گورک سردشت ( به مرکزیت ربط) و دهستان بریاجی ( به مرکزیت بیوران سفلی ) می باشد .بخش وزینه شامل دهستان گورک نعلین ( به مرکزیت نلاس) می باشد جمعیت کل شهرستان 000/100 نفر است که 904/30 نفر که در شهر و 264/62 نفر ان در 279 روستا زندگی می کنند. این شهرستان مرزی 268 اموزشگاه دارد که در ان 24152 نفر دانش اموز مشغول تحصیل هستند . این شهرستان دارای دارای یک بیمارستان و 9 در مانگاه و 4 داروخانه است. منطقه سردشت کوهستانی و ناهموار و پوشیده از جنگل می باشد. وسعت این جنگلها 1660 کیلومتر مربع می باشد.از کوه های مرتفع و زیبای منطقه سردشت می توان از بلفت(پشت روستای بیوران)هوینه مال(جنوب روستای قلعه رش)زردکه(در منطقه الان) سری گم(پشت روستای میر اباد).ترخان.ابراهیم جلال.کوه نسیان.لندی شیخان.داشان قلعه.جاسوسان.کاسه بردین. حاجی ابراهیم وبرده سپیان نام برد. کوه گرده سور در غرب شهر واقع شده است که همکنون دامنه های ان توسعه پیدا کرده و مشرف بر شهر می باشد. اب شهرستان سردشت از چشمه خود جوش بنام (سه رچاوه) تامین می شود و اخیرا" یک شعبه از اب روستاری (کانی رش) به اب اشامیدنی شهر اضافه می شود و اخیرا" یک شعبه از اب روستای ( کانی ره ش)به اب اشامیدنی شهر اضافه شده است. کشاورزی در منطقه سردشت به علت کوهستانی بوده و ناهمواری و نداشتن اب کافی توسعه" چندانی نیافته است. بدانگونه که کشاورزی در مناطق اطراف این شهرستان هنوز مراحل اولیه" توسعه" خود را طی میکند غلات و حبوبات بصورت دیم کاشته می شود انگور سیاه و توتون زیاد بچشم می خورد. از میوه های وحشی منطقه می توان انگور سیاه.انجیر.انار و گلابی را میتوان نام برد. از شقایق های وحشی منطقه سردشت در جنوب حوضه رودخانه زاب با تبخیر هسته" ان داروئی برای مبارزه با اعتیاد به مواد مخدر تهیه نموده اند که در کنگره" جهانی داروشناسی تایید شده و به احترام ایران به نام گیاه(اریا) ثبت گردیده است. داروی حاصل از این گیاه بعنوان تنها داروی موثر در مبارزه با اعتیاد به مواد مخدر در سطح دنیا شناخته شده و بسیار گرانبها است. با انتقال بوته های وحشی این گیاه از حوضه از حوضه زاب به باغ دانشکده" ارومیه انها توانستند با کشت و تکثیر صنعتی این گیاه مقدار بیشتری از این ماده" دارویی را در دسترس عموم مراکز مبارزه با مواد مخدر قرار دهند تا با بدین وسیله گاهی در جهت رفع مشکلات اعتیاد این بلای خانمانسوز بردارند این تحقیقات توسط دکتر لاله زاری انجام شده است. از بناهای زیارتی مشهور سردشت می توان موارد زیر را نام برد 1- مقبره شیخ سور 2- ابن الحاج 3- ملا یوسف اسم 4- شیخ محمد امین نقشبندی(شیخ امین بیژوه) 5- پیر بابا 6- شیخ ابوبکر نیزه 7- مام سر اواله 8- شیخ مولانا 9- بشر و عون از اصحاب خلیفه" مقتدر عمر خطاب 10- عه ولا و عو مه ران 11- کورپه چشم انداز های طبیعی مشهور ابشار شلماش: از مهمترین ابشار های حوضه" زاب در مسیر رودخانه شلماش قرار دارد و با جهت شمال غربی –جنوب شرقی در پایین دست (ویسک) و ( رودخانه پمو) به رودخانه زاب می ریزد. این رودخانه دقیقا" بر روی گسل فرعی روستای المان و روستای شلماش جاری است و بستر ان در محل ییلاقی فیلیت هوموژنز(یکنواخت) و مرمر قرار دارد که در طی مسیر گاه بر روی مرمر و در بعضی مکانها بر روی فیلیپ جریان می یابد . در پایین دست جاده" سردشت- شلماش نرسیده به روستای نامبرده 3 ابشار به فاصله" هر کدام 200 متری نمایان هستند که ابشار جنوبی تر به علت ارتفاع فراوان و شکست شیب در مرکز ان 2 ابشار تلقی می گردد و ابشار شمالی تر که در اطراف ان پوشش جنگلی مترکم وجود دارد از چشم انداز های طبیعی زیبای منطقه محسوب شده و سالیانه مردم زیادی را بخودجلب می کند. در چند سال اخیر با اقدام به اسفالت جاده سردشت به ابشار شلماش و همچنین احداث سرویس های بهداشتی و جایگاه مخصوص برای رفاه و اسکان موقت خانواده های مهمان و همچنین وجود تورهای سیاحتی به شلماش موجبات جذب گسترده توریست به این منطقه" خوش اب وهوا فراهم شده است. چشمه گراو:این چشمه از چشمه های اب معدنی می باشد که املاح در ان حداقل یک گرم در لیتر می باشد این چشمه در نزدیکی روستای(کانیه گویز)درجنوب شرقی حوضه" زاب واقع است. که اب جوشان از ان بیرون می اید .در کل این چشمه. معدنی و گاز دار می باشد. و در درمان ناراحتی های پوستی مورد استفاده قرار گرفته است . این چشمه در جوار شرقی رودخانه" زاب بین روستاهای( هرمز اباد)و(کانیه گویز) بر روی سازند فیلیت هوموژنز(یکنواخت) و ابرفت های رودخانه ای قرار دارد. اب این چشمه پس از جریان در سطح زمین از خود موادی بر جای می گذارد که روز به روز بر حجم توده" مخروطی شکل ان افزوده می گردد که روز به روز بر حجم توده" مخروطی شکل ان افزوده می گردد. اب ان ازنظر سنتی جهت معالجه امراض جلدی شهرت داشته و خواص درمانی و بیوفیزیولوژیکی دارد. رودخانه" زاب با طول 400 تا 440 کیلومتر که در مسیر خود زیبایی هایی را بوجود اورده است قابل دیدن و دقت فراوان می باشد. کوههای مرتفع ترخان .هومل و ابراهیم جلال با ارتفاع متوسط 2400 متر و همچنین ییلاق دشت وزنه و باژار و چشمه" اب سرد و زلال روستای بیوران. دره" گرژال و جنگلهای خدر اباد و گور عمر بسیار دیدنی و جای تفریح مردم می باشد. الان ها الان معبری است در انتهای پیشرفتگی جبال سر حد ایران که در خاک عراق واقع و راه ارتباط کردستان مکری با موصل است . از این معبر رود زاب می گذرد و کشور ایران و عراق را از هم جدا می کند الان طرف ایران و الان طرف عراق که روستاهای ان توسط حکومت عراق از بین رفت بوسیله ابی که از روستای (ارزنه)گذر کرده وسپس وارد خاک عراق می شود جدا شده اند. الان در حدود سال 70 میلادی از طریق گذرگاه داریال و به نظر ادوین رایت از طریق دربند که دروازه " ان در نتیجه توافق پنهانی و خائنا نه به دست هیرکانی ها(گرگانی ها ) که نگهبان انجا بودند بر روی ان گشوده شده بود از رشته کوه قفقاز گذشته به البانی و اتورپاتگان و سپس به ارمنستان سرازیر شدند و به قتل و غارت پرداختند. یوسف فلاویوس تاریخ نگار یهودی سده" اول میلادی می نویسد: الانه ها به مادی های غافلگیر شده حمله بردند سرزمین انها را که دارای جمعیت و احشام فراوان بود تبدیل به وبرانه ای کردند. سردشت (یا به‌ لفظ محلی: زردشت)، از شهرهای کردنشین استان آذربایجان غربی و مرکز شهرستان سردشت است. وضعیت جغرافیایی ابشار شلماش از مهم‌ترین ابشارهای حوضه زاب در مسیر رودخانه شلماش قرار دارد وبا جهت شمال غربی-جنوب شرقی در پایین دست (ویسک) و (رودخانه پمو) به رودخانه زاب می‌‌ریزد این رودخانه دقیقا بر روی گسل فرعی روستای المان و روستای شلماش جاری است این ابشار در پایین دست جاده سردشت شلماش نرسیده به روستای نامبرده ۳ ابشار به فاصله هر کدام۲۰۰متر نمایان هستند که ابشار جنوبی تر به علت ارتفاع فراوان و شکست شیب در مرکز ان ۲ ابشار تلقی می‌‌شودو سالانه مردم زیادی را بخود جذب می‌‌کند. چشمه گراو این چشمه از چشمه‌های اب معدنی می‌‌باشد که املاح در ان حداقل یک گرم در لیترمی‌باشد که اب جوشان از ان بیرون می‌‌اید و بعد از مسافتی تبدیل به سنگ می‌‌شود .چشمه گاز دار و معدنی است ودر درمان بسیاری از بیماریهای پوستی کاربرد دارد این چشمه در جوار شرقی رودخانه زاب بین روستاهای هر مز اباد و کانیه گویز قرار دارد رودخانه زاب با طول ۴۰۰ تا ۴۴۰ کیلو متر که در مسیر خود زیبایی‌هایی را به وجود اورده است کوههای ترخان. هومل. ابراهیم جلال با ارتفاع متوسط ۲۴۰۰ متر و همچنین کوه ما لیموس و ییلاق دشت وزینه و باژار و چشمه اب رسول شت در بیو ران و دره گرژال و جنگل‌های خدر اباد و گور حسین بسیار دیدنی و می‌‌توان گفت که شهرستان سردشت یکی از نادرترین شهرهای ایران از لحاظ تاریخی و جذب تو ریسم به شمار می‌‌رود ایل‌های منطقه سردشت : ایل‌های منطقه سردشت شامل ۸ ایل می‌‌باشد ایل کلاس که در منطقه ربط ساکنند از تبار طایفه‌های (پیروت اغا. رسول اغا)می باشد ایل گورگ که در پاراستان سا کنند از تبار طایفه‌های ((عزیزی.خضری.محمدی.ابراهیمی.بایزیدی)) ایل نعلین منگور که در الواتان و شهر میر اباد ساکنند از تبار طایفه‌های (ملا خلیل گور عمر.اجاقی.کاک سلیمان خلیلی)می باشند ایل نعلیین گورک که در اطراف پاراستان سا کنند از تبار طایفه‌های بیگ زاده و پیراقایی هستند و ایل باسک کولسه از ایلات اطراف سردست است از ایل‌های بزرگ می‌‌توان ایل بریاجی نام برد موسس ایل‌های بریاجی و ملکاری بترتیب(مام حاجی)و (ملک ارا) با همدیگر برادر بودند و این ایل از خط مرزی تا نزدیکی میر اباد ساکن هستند زیارت گاهها • مقبره شیخه سور • ابن الحاج • ملا یو سف اصم • شیخ محمد امین نقشبندی • پیر بابا • شیخ ابو بکر نیزه • مام سر اواله • شیخ مو لانا • شیخ ابراهیم در نیسک اباد • چاکه چو که له • بشر و عون از اصحاب شهید اسلام در مسجد روستای بیژ وه • عه و لا و عو مران

رده‌های صفحه: مقالات نیازمند به ویکی‌سازی | مقالات بدون منبع