مهاباد
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
مَهاباد در جنوب استان آذربایجان غربی قرار دارد. این شهر از شهرهای باستانی و قدیمی ایران است. زبان مردم این شهر کردی سورانی می‌‌باشد. این شهر دارای آثار تاریخی زیادی می‌‌باشد که فقرگاه و غار آبی سهولان از جمله آثار تاریخی آن هستند، جمعیت این شهر تقریباً ۲۵۰ هزار نفر می‌‌باشد، آب و هوای آن سرد و کوهستانی است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] نام
این شهر در گذشته «ساوجبلاغ مکری» خوانده می‌شد. ساکنین منطقه آن را «سابلاخ» نیز می‌‌نامند.
[ویرایش] تاریخ
از لحاظ تاریخی مهاباد ریشه در تاریخ مانایی و مادها دارد. منطقه اي که امروز مهاباد در آن واقع شده طبق اسناد و شواهد موجود منطقه اي بسيار قديمي و يکي از مراکز تمدن جهان بشمار مي رفته،آثار و بقاياي موجود همچون (برده کنته) تپه پشت تپ در جنوب شهر تپه تابان در شمال شهر، گورستانهاي قديمي (تومبولوس) و بالاخره اثر باشکوه (فقره قا_فراگاه) و (قلاي شاي) حکايت از تمدنهاي اين منطقه مي نمايد که حاصل کشمکش هاي و جدال امپراطورهاي بزرگ همجوار مانند آشور و اورارتو و مانا ... مي باشد. درنتيجه تلاقي اين تمدنها با همديگر و جدال دائمي دنياي کهن تمدنهاي مختلفي در اين منطقه به وجود آمده اند که شاخص ترين آن در مهاباد فعلي تمدن مانايي و زاموائي که خود مشتق از تمدن وسيع ترکوتي مي باشد.
شهری که اکنون «شهر ویران» خوانده می‌شود و بقایای ویرانه‌هایش در شمال مهاباد کنونی وجود دارد، پس از شکست خوردن سپاهیان صفوی از امپراتوری عثمانی در هنگام عقب‌نشینی به آتش کشیده شد.
مهاباد کنونی و ساوجبلاغ یا سووق بلاق سابق را فرزند يکي از امراي کُرد مکري به نام بوداق سلطان بزرگ ایل مکری در اواخر دوران حکومت صفوي (تقريبا با حکومت شاه سليمان)بنا نمود و به آن رونق و آبادانی داد. با یاری امیرنشین اردلان (سنندج) و امیرنشین بابان (سلیمانیه) مسجد سرخ مهاباد را که یادگار دوران عظمت امیرنشین مکریان در روزگار وی است را تبدیل به مرکز اندیشه، علم و دین نمود.
مهاباد پایتخت جمهوری مهاباد به ریاست قاضی محمد (به کردی Pêşewa Qazî) بود. این جمهوری در سال ۱۳۲۵ با همکاری سید جعفر پیشه وری تشکیل شد. در پی سقوط فرقه این جمهوری نیز سقوط کرد. تشکیل این جمهوری زمینه ساز مطالبات قومی و فرهنگی بعدی کردها شد.
[ویرایش] جغرافیا
شهرستان مهاباد با مساحت 2591 کيلومتر مربع و 188289 نفر جمعيت (بر اساس سرشماري سال 1379) در موقعيت طول جغرافيايي 45 درجه و 43 دقيقه شرقي و عرض جغرافيايي 36 درجه و 46 دقيقه شمالي از نصف النهار گرنويج قرارگرفته و با دو بخش ، مرکزي و خليفان داراي 224 روستا داراي سکنه ميباشد . مهاباد داراي آب و هواي کوهستاني با زمستانهاي سرد و تابستانهاي نسبتا" معتدل و چهار فصل بسيار جذاب است ، رودخانه مهاباد که از داخل شهر عبور نموده و زيبايي خاصي به شهرمي بخشيد ،اين شهرستان با مردماني کرد زبان و خون گرم ، مهمان نواز ، صميمي ، فهميده در جنوب استان آذربايجانغربي قرار دارد
[ویرایش] آثار ديدني و جاذبه هاي گردشگري
درياچه سد مهاباد، آب معدني گراوان، شهر بازي، پارکهاي ملت-سيدقطب-استاد مجدي-اقاقيا-ميخک و از همه ديدني تر پارک مکائيل ميباشد.
[ویرایش] ایل‌های منطقه
بسیاری از مردمان شهرستان مهاباد از کردهای مُکری هستند که به ایل‌های گوناگون بخش می‌شده اند. نام این ایل‌ها عبارت است از مامش، گورک، پیران، سوسنی، ملکاری، بریاجی، پژدری، مرگه‌ای، دهبکری، بیگ‌زاده‌ها، بابان، خانزاده‌ها و بلباس،منگور تشکیل شده است.
[ویرایش] منابع
- وب‌گاه کردکلهر (برداشت آزاد با ذکر منبع)
- اسکندری‌نیا، ایراهیم، ساختار سازمان ایلات و شیوه معیشت عشایر آذربایجان غربی
[ویرایش] جستارهای وابسته
[[
