گوزن

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

ببری به دنبال یک گوزن

گَوَزن یکی از جانوران نشخوارکننده است.

طایفه گوزن‌ها در میان نشخوارکنندگان یگانه طایفه‌ای است که انواع بسیاری از آن در قاره اروپا مانند جانوران وحشی زندگی می‌‌کنند. یکی از خصوصیات عمده‌ای که گوزنها را از نشخوارکنندگان دیگر متمایز می‌‌کند شکل و ساختمان شاخ‌های این جانوران است معمولاٌ‌ تنها نرینه‌هایی که به سن بلوغ رسیده‌اند شاخ دارند. شاخهای گوزنها توپر و بی دوام هستند. شاخ‌های نشخوارکنندگان دیگر میان‌تهی و تغییر ناپذیرند، از این رو عنوان جانوران شاخ تهی یافتند.

در نخستین سال زندگی گوزنها شاخه‌ای استخوانی از هر سوی پیشانی روی دو برآمدگی پوشیده از پوست و پشم بسیار نرمی که مخمل خوانده می‌‌شود رشد می‌‌کند. پوست شاخ را تا مرحله تشکیل آن می‌‌پوشاند سپس پاره می‌‌شود و می‌‌افتد. در حدود فوریه (اوایل بهمن) شاخه استخوانی هم به نوبه خود می‌‌افتد و شاخ دیگری که نیرومندتر و درشت تر خواهد بود رفته رفته شکل می‌‌گیرد، این شاخ هم می‌‌افتد و جای خود را به شاخ دیگری وا می‌‌گذارد که سال اینده رشد می‌‌کند. سال به سال شاخ‌ها رشد می‌کنند و رشته‌ها و پره هایشان چند برابر می‌‌شود.

شاخها به حسب انواع ممکن است از یک شاخه تشکیل می‌‌یابد اما بیشتر این شاخه آراسته به شاخ‌هایی است که بچه شاخ گویند. در برخی ازانواع گوزنها شاخها و بچه شاخها به صورت پارویی شهن و دندانه دار به هم جفت می‌‌شوند. این شاخ‌ها در گوزنهای بزرگ سرزمین شمالی دیده می‌‌شود چنین به نظر میر سد که گوزنها بومی آسیایند و از آسیا به اروپا، افریقای شمال غربی حتی کوچیده‌اند و به انواع بسیار تقسیم شده اند.

بیشتر گاوها و اعضاء فامیلشان از جمله گوزنها دارای شاخ هستند که از همان مواد تشکیل دهنده مو یا پنچه‌ها ساخته شده است. از شاخه‌ها برای دفاع از قلمرو جفت و یا عقب راندن شکارچیان مهاجم استفاده می‌‌شود گوزنهای ماده دارای شاخهای استخوانی هستند که هر ساله آنها را می‌‌اندازند و مجددا" شاخهای جدیدی می‌‌رویانند گوزنهای نر رقیب از شاخهای خود به عنوان یک اسلحه در مسابقات جنگلی برای بدست آوردن ماده استفاده می‌‌کنند.

اینگ گوزنها در سرزمین‌هایی که آب و هوای معتدل یا قطبی دارند و ازاین گذشته در مناطق کوهستانی اروپا و آمریکا بسر می‌‌برند.

نمونه‌های عمده این طایفه بزرگ گوزن، آهو، گوزن خالدار، گوزن سرزمین‌های شمالی و گوزن مناطق قطبی هستند.

بدن گوزن معمولی قوی و چست و چالاک است. مارال ماده کوچک‌تر از گوزن نر است هیکل چست و چالاک و زیبایی دارد.

گاوها و گوزنها مقدار زیادی از پوشش گیاهی را می‌‌خورند که هضم آن برایشان مشکل بوده و دارای خاصیت غذایی مختصری می‌‌باشد اما همه این حیوانات دارای معده‌های چهار محفظه نشخوار کننده می‌‌باشند. معده‌های این حیوانات قدرت تجزیه این غذای بلعیده شده (چمن‌ها و گیاهان) را دارند. بعد از بلعیدن غذا بخشی از غذا توسط باکتریها (در اولین محفظه از شکم) تجزیه می‌‌شود. بعد به درون دهان بازگشت داده می‌‌شود و مجددا" جویده می‌‌شود و برای دومین مرتبه بلعیده می‌‌شود تا در محفظه‌های بعدی هضم گردد.

گوزن حواس بسیار تکامل یافته‌ای دارد. در سایه قوه شامه خود می‌‌تواند از فاصله چند صد متری به وجود دشمن پی ببرد دو گوزن بسیار سریع است و جست‌هایی می‌‌زند که دو سه متر ارتفاع و شش هفت متر طول دارد و علاوه بر این شناگر قابلی است. جنگلهای انبوه مسکن و ماٌوای دلخواه گوزن هستند، گوزن معمولاًٌ در جریان روز میان بوته‌ها و درختان کوچک می‌‌خوابد و شب در جستجوی خوراک بیرون می‌‌آید. در تابستان علف و برگ درخت و در فصل سرما خزه و لجن و پوست درخت می‌‌خورد.

در حدود 170 گونه مختلف از گاوها گوزنها و خویشاوندان آنها وجود دارد که در سراسر دنیا پراکنده هستند

برخی از گونه‌های گوزن: